515
liet eerste tijdvak zagen we de schoolwat het gebouwhet
gehalte der leerkrachten en dat van het onderwijs zelf aangaat
nog geheel in den middeleeuwschenhoogst primitieven staat.
Het onderwijs ontworstelt zich langzaam aan de dorre scho
lastiek en ondervindt eerst na de reformatie onder het recto
raat van Gkuterus den verfrisschenden invloed van het huma
nisme. Doch de vooruitgang wordt tegengehouden door de
uiterst omslachtige methode en de hreede plaats, die het on
vruchtbare onderwijs in de philosophic inneemt. Wel verliest
dit in den loop van de 17de en 18dc eeuw gaandeweg zijne
beteekenis, doch dit is alleen het gevolg van de buitensporige
uitzetting van het Latijn. En was het maar te doen geweest
om uitbreiding der lectuur van de beste schrijvers, dan zou
men daarmede vrede kunnen hebbenmaar men beoogde niets
anders dan de grootst mogelijke vaardigheid om zich schrifte
lijk en mondeling van die taal te bedienen. Wel was eene
zekere vaardigheid daarin voor aanstaande geleerden toen nog
onmisbaar, maar men overdreef en het onderwijs ontaardde in een
wedstrijd in het maken van het minst aantal fouten in de La-
tijnsche thema's en de scholen werden kweekplaatsen van klein
geestige letterkneckterij. Bij het lezen van poezie was niet het
verstaan en genieten der klassieke dichters hoofdzaakmen be
schouwde hunne werken meer als eene verzameling van poëtische
uitdrukkingendie men noodig had om zelf verzen in elkander
te zetten. Deze reproducties van het geleerdein proza en poezie
waarmede men vooral bij de prijsuitdeelingen pronkte, deden
ontzaggelijk veel kwaad. Natuur en waarheid werden stelsel
matig onderdruktde vorm alleen werd gehuldigd. De gevol
gen waren schromelijke wansmaak en laffe ijdelheid. In de
tweede helft der vorige eeuw komt eindelijk eenige verbetering.
Door den invloed van Kluit werd de lectuur uitgebreidhet maken
van schriftelijke exercitia beperkt en werd er wat meer aan het
Grieksch gedaan. Doch eerst in onze eeuwtoen nieuwe talen
en wiskunde niet langer konden worden geweerd en het Grieksch
de hem toekomende plaats begon in te nemenwerd het Latijn