De Goese Tekenschool Johan Boogaard 1. Tekenscholen in Zeeland Tekenscholen, tekenacademies of teken colleges ontstaan aan het eind van de acht tiende eeuw en het begin van de negen tiende eeuw. We weten dat in Middelburg, in Goes, in Zierikzee en in Vlissingen zulke tekenscholen hebben bestaan. De doelstelling was om jonge mensen vanaf ongeveer 12 jaar vooral op het technische vlak enige tekentechnische vaardigheid bij te brengen. Afb. 1. Goes, de Ganzepoort met daarachter het kruithuis, sepiatekening door G. Braam, 1839. HTA. Gemeentearchief Goes, nr. 422. Meestal werd les gegeven in bouwkunde en in hand- en lijntekenen. Ook het tekenen van ornamenten en figuren stond vaak op het lesprogramma. Het initiatief voor de oprichting van derge lijke tekencursussen lag vaak bij particu lieren of particuliere instellingen. Vooral in de beginperiode, het laatste kwart van de achttiende eeuw, was dat het geval. Later, in de negentiende eeuw, kwam de gemeen telijke overheid in beeld als bevoegd gezag. De reden was meestal dat de particuliere instellingen de financiële middelen ontbeerden om een tekenschool te runnen. Omstreeks 1850/1860 werden de teken scholen veelal opgeheven om plaats te maken voor burgeravondscholen, die gekoppeld waren aan gemeentelijke H.B.S.'en. Zo werd het Middelburgse 'Tekencollegie Vlijt en Vernuft' in 1778 opgericht om later verder te gaan als 'Teekenacademie der Stad Middelburg'. In 1856 werd deze aca demie opgeheven, de lessen werden overge nomen door de Burgeravondschool. In Zierikzee is er sprake van een stadste- kenschool. De oprichtingsdatum is niet bekend, waarschijnlijk in het begin van de negentiende eeuw. In 1860 ging deze school op in de gemeentelijke H.B.S. De Vlissingse stadstekenschool werd pas opgericht in 1822. Ook deze school verdween in 1869.1' 2. Het 'Teekencollegie' te Goes We gaan nu de situatie in Goes bekijken, waar het om avondtekenonderwijs ging. In het Goese gemeentearchief bevindt zich het archief van het 'Teekencollegie', dat heeft bestaan van 1785 tot 1788. Het is slechts een bescheiden archieije, bestaande uit één map met financiële stukken. Toch kunnen we uit die beperkte gegevens een aantal zaken te weten komen. Het 'Teekencollegie' werd opgericht op 4 oktober 1785. Daarmee zou het één van de oudste tekenscholen in Zeeland zijn. Het is een avondschool, waar les wordt gegeven in schilderkunst, beeldhouwkunst en bouwkunde. Het ledenbestand kende opperdirecteuren, dirigerende leden, hono raire leden en oefenende leden. Afb. 2. De Nieuwe Havenpoort van Goes, detail van een tekening door gemeentearchi tect L.Ph. de Lannée de Bétrancourt, ca. 1845. HTA. Gemeentearchief Goes, nr. 516. 2

Tijdschriftenbank Zeeland

De Spuije | 2001 | | pagina 4