.Zeeuws
rrffoec
K
OPEN MONUMENTENDAG IN ZEE
Special
A
OOPMANSGEEST
>I~M
[_Monumentfaj
1 4 S E P T eH M
Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
en Open Monumentendag
Kennismaken
met de Monumentwacht
Bezoek de website
en los het raadsel op!
brief van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
De Open Monumentendagen vallen dit jaar
in het weekend van 14 en 15 september. Het
is al weer voor de 16e keer dat dit evenement
plaats heeft. Overal in het land zijn er monu
menten opengesteld en vinden er activiteiten
plaats. In Zeeland zijn de monumenten vooral
op zaterdag 14 september te bezichtigen.
Het thema van dit jaar is 'handel'. Aanleiding
hiervoor is de oprichting van de VOC, vier
honderd jaar geleden. Monumenten die te
maken hebben met de handel op 'Indië'
(de VOC en de WIC) en het Oostzee gebied
(de Hanze) staan daardoor extra in de belang
stelling. Zeeland kent een rijke variëteit aan
jonge en oude monumenten. Er zijn kerken,
boerderijen, molens, vestingwerken, handels
en industriële gebouwen en natuurlijk allerlei
soorten woonhuizen. Ook de varende monu
menten zijn van de partij. Er valt kortom op
de Open Monumentendag veel te genieten in
Zeeland. Het is bovendien een prachtige
gelegenheid om een monument nu eens niet
alleen van de buitenzijde, maar ook eens van
de binnenzijde te bekijken. Deze special van
Zeeuws Erfgoed geeft u alle informatie voor
een boeiende ontdekkingstocht langs de
Zeeuwse monumenten.
De Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
houdt zich bezig met het behoud en de
ontsluiting van het culturele erfgoed in de
provincie Zeeland.De Stichting is actief op
het gebied van de archeologie, de geschiedbeoefe
ning, de monumentenzorg, de monumenten-
wacht,de musea en de streektalen. Ze wil hét
aanspreekpunt voor het cultureel erfgoed in
Zeeland zijn. De Stichting ontwikkelt,
coördineert en ondersteunt projecten met een
accent op educatie en participatie. Eén van deze
projecten is de provinciale coördinatie van de
Open Monumentendag. Samen met de
plaatselijke comités in Zeeland en de Landelijke
Stichting Open Monumentendag is ook dit jaar
weer gewerkt aan een Zeeuwse invulling van de
Open Monumentendag. De inzet is een toename
van de belangstelling voor het 'monumentale'
Zeeland. Waarom dat nodig is? Omdat monu
menten en cultureel erfgoed volgens de Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland een waardevol en
onmisbaar onderdeel vormen van de Zeeuwse
samenleving!
Met de Monumentenwacht levert de Stichting
een belangrijke bijdrage aan het vroegtijdig
opsporen van gebreken aan monumentenpanden.
Vier ploegen van elk twee monumentenwachters
zijn dagelijks op pad om monumenten aan een
grondige bouwkundige inspectiebeurt te onder
werpen. Zij beschikken over gerichte kennis en
ervaring en zijn uitgerust om ook de moeilijk
bereikbare delen van een gebouw, zoals
bijvoorbeeld hoge en steile daken, te bereiken.
Kleine gebreken verhelpen zij direct. Adviezen
over grotere herstel- en onderhoudswerkzaam
heden worden vermeld in een gedetailleerd
inspectierapport. Momenteel maken de eigenaren
van ongeveer 800 monumenten gebruik van de
diensten van de Monumentenwacht.
Kennismaken met de werkzaamheden kan op
14 september aanstaande op een aantal locaties
in Zeeland.
De Open Monumentendag wordt op verschil
lende plaatsen en tijdstippen en op verschillende
wijzen geopend. De landelijke opening vindt
plaats op 12 september in Amsterdam.
Op vrijdag 13 september openen de samen
werkende plaatselijke comités van respectievelijk
West Zeeuwsch-Vlaanderen en Walcheren hun
programma.
Op provinciaal niveau wordt het startschot al
op woensdag 6 september gegeven. Dit geschiedt
uitsluitend virtueel door het on-line brengen van
de website met Zeeuwse monumentendaginfor
matie, inclusief monumentenrebus. Tevens wordt
in de expositieruimte van gebouw De Burg aan
de Groenmarkt een kleine expositie opengesteld.
Naast dat de Monumentenwacht hier uitleg en
informatie zal verstrekken over haar werkzaam
heden, zullen ook de andere werkvelden binnen
de SCEZ acte de présence geven.
Voor een actueel overzicht van monu
menten en activiteiten in Zeeland kunt u
terecht bij de website van de Stichting
Cultureel Erfgoed Zeeland www.scez.nl Op
de website is bovendien, speciaal voor Open
Monumentendag, een bijzondere monu
mentenraadsel te vinden. Los dit raadsel op!
Onder de oplossers worden enkele prijzen
verloot. De eerste goede reactie wordt in
ieder geval beloond. Zie verder de website.
Informatie over de Open Monumentendag
en de opengestelde monumenten in
Nederland vindt u op de website van de lan
delijke Stichting Open Monumentendag
www.openmo numentendag. nl
Koopmansgeest wordt in de woordenboeken omschreven als 'de geestes
gesteldheid die nodig is om koopman te kunnen zijn'. Nederlanders hebben
er in de loop der eeuwen overtuigend blijk van gegeven over die geestesge
steldheid te beschikken. Handel zit ons kennelijk in het bloed. Het begon
allemaal, uiteraard op kleine schaal, met ruilhandel in de bronstijd. De han
delsactiviteiten breidden zich flink uit in de Romeinse tijd, maar namen pas
een echte vlucht in de Middeleeuwen, met de handel in onder meer huiden,
hout en graan op de Oostzee (vaak in Hanze-verband). Rond 1600 kwam
daar via de grote handelscompagnieën de handel op Azië en Amerika bij.
De Verenigde Oost-Indische Compagnie werd in 1602 opgericht. Het was
in de zeventiende en achttiende eeuw het grootste handels- en scheepvaart
bedrijf ter wereld, met een vloot van meer dan honderd schepen, duizenden
werknemers, een kleine dertig kantoren in Azië en zes vestigingen ('kamers')
in de Republiek, die elk hun eigen pakhuizen, kantoren en werven hadden.
De kamer Zeeland was, na die van Amsterdam, de grootste van het land. De
VOC werd in 1799 ontbonden. De oprichting van de VOC heeft grote
gevolgen voor de handel gehad.Dat geldt ook voor de handel op de Oostzee,
voor de walvisvaart en voor de West-Indische Compagnie. Het kleine
Nederland ontwikkelde zich al met al tot een grote handelsnatie. Voor de
minder aangename kanten die aan handel en koopmansgeest kleefden
(gierigheid, meedogenloosheid) sloot men vaak de ogen. De slavenhandel is
daarvan het meest schrijnende voorbeeld.
In het speciaal voor de Open Monumentendag uitgegeven boek
Koopmansgeest wordt een historische schets gegeven van de Hollandse han
del en wordt een beeld gegeven van de sporen die deze heeft nagelaten.
