Een lijst van verdronken
dorpen in Zeeland
Kaart uit 1805 met
'resten van het oude
Westen Schouwen'
op het strand en
landinwaarts het
(latere) kerkdorp,
nog mét toren
(Nationaal Archief).
'Verdronken dorpen' vormen een heel dynamisch
fenomeen. De hier gepresenteerde lijst en de bijbehorende
kaart zijn alweer aan enige aanvulling en wijziging toe.
De lijst op basis waarvan de kaart tot stand kwam is
gemaakt door Leida Goldschmitz-Wielinga (AWN)
met de bedoeling een basis voor nader onderzoek te
verschaffen. Hoewel aan een bijstelling wordt gewerkt,
geven kaart en lijst toch een welkom globaal overzicht
van de verdronken kerkdorpen in onze contreien.
Bij het samenstellen van de lijst is een aantal
uitgangspunten gehanteerd. Opgenomen zijn:
- Nederzettingen of dorpen waarvan uit administratieve
gegevens (vaak kerkelijke archieven) bekend is dat ze
een kerk hadden. Kapeldorpen, buurtschappen en
gehuchten zijn niet opgenomen.
- Kapeldorpen waarvan de kapel later verheven is tot
parochiekerk.
- Dorpen die langdurig (vele tientallen jaren)
geïnundeerd zijn geweest en later op dezelfde of bijna
dezelfde plaats werden herbouwd.
- Dorpen die bedreigd werden door de zee (kustafslag)
en daarom landinwaarts werden verplaatst.
- 'Gedeeltelijk verdronken' en daardoor verlaten dorpen.
Ter aanvulling is, indien bekend, het jaar waarin een dorp
verdronk, buitengedijkt of verlaten werd, achter de naam
vermeld. Op de kaart is ook aangegeven of een dorp
verdween door een stormramp, door militaire inundaties
of door beide oorzaken.
Sommige dorpen zijn meerdere malen 'verdronken' en
elders weer opgebouwd; vaak staat er dan het voorvoegsel
'Oud' voor. Van veel dorpen is de exacte ligging niet
bekend omdat deze archeologisch of anderszins (nog) niet
is aangetoond; op de kaart duidt een vraagteken een dorp
aan waarvan de vermoedelijke ligging slechts onder groot
voorbehoud kan worden aangegeven.
Uiteraard blijven er nog twijfelgevallen over. Soms is er
in de bronnen sprake van een 'stad' met marktrechten,
maar wordt niet over een kerk gesproken.
In de veronderstelling dat zo'n 'stad' (dorp?) toch wel een
kerk gehad zal hebben is de plaats dan toch opgenomen.
Tenslotte is - uiteraard - de verdronken stad Reimerswaal
ook op de lijst gezet.
1 Bommenee (1682; verlaten in 1684) 41
2 Claeskynderkerke (1570) 42
3 Westenschouwen (16de eeuw) 43
4 Clauskinderen (Claeskerke, Oostkerke) (1511) 44
5 Coudekerke (1550-1600 buitengedijkt) 45
6 Zuidkerke (1542 buitengedijkt) 46
7 Brieskerke (1542 buitengedijkt) 47
8 Westkerke (voor 1500) 48
9 Oudekerke (vml. voor 1500)
10 Sint-Jacobskerke (voor 1500) 49
11 Rengerskerke (1662) 50
12 Simonskerke (1534) 51
13 Borrendamme (1642) 52
14 Philipskerke (1532) 53
15 Moggershil (1570) 54
16 Stevenesse (1509) 55
17 Welle (1530) 56
18 Soecke (Houcke, Dijxhoeke, 57
's Gravenhoecke) (1530) 58
19 Weele (1530) 59
20 Campen (1530/1532) 60
21 Soelekerke (Soetelinkskerke) (1530/1532) 61
22 Oud-Wissenkerke (voor 1352) 62
23 Oud-Wissenkerke (1530/1532) 63
24 Geersdijk (1530/1532) 64
25 Oud-Kortgene (1530/1532) 65
26 Nieuw-Hamerstede (Edekinge?) (1530) 66
27 Emelisse (1530/1532) 67
28 Oud-Cats (Subburchdijc)(1530) 68
29 Oud-Hamerstede (1304) 69
30 Offliet (Ghrutersdijc?) (na 1460) 70
31 Hongersdijk (1334, 1551) 71
32 Oostkerke (1334) 72
33 Westkerke (1377) 73
34 Oud-Arnemuiden (1440) 74
35 Welzinge 75
36 Oud-Westkapelle 76
37 Tewijk (1530/1532) 77
38 Sint-Katherijnekerke (1530/1532) 78
39 Oostkerke (1530/1532) 79
40 Monster (1530/1532) 80
Westkerke (Raaskerk
Wolfertsdorp (1530)
Coudorpe
Oud-Everinge twee
Nieuw-Everinge (15.
Stuivezand begin 1
Bakendorp (1530-15
Vinninghe (kerk beg
afgebroken)
Oostende (1520/152
Kouwerve (1530/153
Duvenee (1530/1532
Lodijke (1530/1532)
Reimerswaal (1631)
Nieuwkerke (1530/1
Assemansbroek (Bro>
Kreke (1530/1532)
Steelvliet (Steenvliet)
Hinkelenoord (1552
Agger (1552)
Ouderdinge (1530/1
Everswaard (1530)
Schoudee(1530/153
Mare (1530)
Nieuwlande (1530/1
Oud-Krabbendijke
Tolsende (1530/153
Nieuwkapelle (17de
Valkenisse (1682 bu
Oud-Rilland (1530)
Oud-Bath (1552)
Saeftinghe (1175)
Stampaert
Casuele
Weele (St. Marie)
Namen (1715/1717)
Sint-Laureijns (na 15
Oud-Hontenisse (15
Aandijke (1584)
Saemslach/Genderdi
Oud-Othene (Noter
TSE,5TESfrf SCHOl^VÊ*.
1 Door natuurrampen verdwenen dorpen
O 2 Door militaire inundaties verdwenen dorpen
(B 3 Door een combinatie van stormrampen en
inundaties verdwenen dorpen
