■v v: ARCHEOLOGIE Assemansbroek en de Molenplaat t m w 1 TjT"£3*r E- ,Y t; A n Ideeën over verdronken dorpen beloond Zeeuws Erfgoed 8 GESCHIEDBEOEFENINGMONUMENTENWACHTMONUMENTENZORGMUSEASTREEKTALEN De Molenplaat met het verdronken Den Broecke (Assemansbroek) en in het westen de verdronken stad Reimerswaal, op een Gedeeltelijke kopie der Hijdrographische Kaart', opgenomen 1885-1886 en 1890-1891 (schaal 1:50.000). Dicky de Koning-Kastelijn (AWN) verkreeg van de heer M.K. de Krijger informatie over resten van het verdronken Assemansbroek (Broeck, Broeke, Den Broek). Dit in 1530 verloren gegane dorp in het Verdronken Land van Zuid-Beveland was gelegen aan de noordkant van de huidige Molenplaat, ten oosten van de Schelde- Rijnverbinding tussen het Bergsche Diep in het noorden en het Markiezaatsmeer in het zuiden. De heer De Krijger was indertijd projectleider van Rijkswaterstaat in Zeeland. Bij baggerwerk tijdens de aanleg en verdieping van de haven van de Molenplaat in de zomer van 1969 of 1970 trof hij funderingsresten aan van een kerktoren, die op grond van historische en cartografische gegevens toegeschreven kan worden aan Assemansbroek. De funderingsresten bevonden zich op en in het dijktalud van de toenmalige Molenplaat, waar altijd een duidelijke verhoging zichtbaar was. Volgens de heer Krijger zijn de funderingen na hun ontdekking weggegraven en in een nabij gelegen, nieuw gegraven gat gedumpt. Mogelijk bevinden zich van de dorpsbebouwing van Assemansbroek nog resten onder de Molenplaat zelf. De locatie van Assemansbroek valt wegens een grenscorrectie tegenwoordig net binnen de provinciegrenzen van Noord-Brabant. De Molenplaat was eertijds veel groter dan de huidige en komt onder deze naam al voor in de achttiende eeuw, zoals op de 'Kaarte figuratief van de Verdronken en Geinundeerde Landen van Zuyd-Beveland en het Marquisaat van Bergen op den Zoom' door r m 7 V V: V V, - 1 "rvMéezti. a.re n 1530 D.W.C. Hattinga (1784). Het Verdronken Land van Zuid-Beveland was een rijk mosselgebied; de genoemde kaart werd gemaakt naar aanleiding van één der geschillen over de visserijrechten hier, ditmaal tussen Tholen en Bergen op Zoom. Dergelijke twisten liepen soms zo hoog op dat men van 'mosseloorlogen' spreekt. De SCEZ heeft in de vorige uitgave van Zeeuws Erfgoed gevraagd om ideeën in te leveren voor het op te richten monument voor de verdronken dorpen. Het ging daarbij niet zozeer om de uitvoerbaarheid (in tijd, geld of materiaal) van het idee maar veel meer om zaken als creativiteit, originaliteit, of persoonlijke motivatie. In een volgende fase van het project, op het moment dat de randvoorwaarden voor het monument definitief zijn, wordt toegewerkt naar een ontwerp wedstrijd, waarbij de uitvoerbaarheid vanzelfsprekend wel een rol speelt. In totaal zijn er 20 reacties binnengekomen. De inzenders vormden een gevarieerd gezelschap: overheden, bedrijven, organisaties en particulieren. De ideeën zijn bekeken, besproken en beoordeeld door de werkgroep en de projectgroep van het 'Project Verdronken Dorpen'. Hierin zijn zowel medewerkers van de SCEZ als van andere organisaties (Zeeuws Archief, Zeeuws Museum, Zeeuwse Bibliotheek, Bureau voor Toerisme Zeeland, Het Zeeuwse Landschap en Kunstuitleen Zeeland) vertegenwoordigd. Gebleken is dat de ideeën wat betreft uitwerking en professionaliteit soms heel ver van elkaar lagen. Een objectieve onderlinge vergelijking en beoordeling was daardoor moeilijk, zo niet onmogelijk. Na het doornemen van de inzendingen heeft iedereen zijn persoonlijke voorkeur aan de hand van punten kenbaar gemaakt. Vervolgens bleek toch dat over de 'top vijf weinig verschil van mening was. Iedereen kon zich daarom vinden in het besluit om deze vijf inzendingen, zonder verdere prioritering, te belonen met een bedrag van elk 150. Hier volgen de namen van de inzenders en een korte omschrijving van hun idee. De heer R. Douw, rond glazen driedimensionaal monument met wisselend waterpeil. De heer L. Houtekamer, reliëf bestaande uit gegolfd oppervlak waarin een deel van een menselijk gezicht is verwerkt. De heer D.D. Bom, oude eiken ton ommuurd met stenen uit het verdronken dorp Tolseinde. Buro Odinot Art Déco, bodemprofielen in de vorm van rechtopstaande platen. Mevrouw L. Korstanje, afgeronde rode bakstenen (strandvondsten) met transparant plexiglas. Tot slot moet nog worden opgemerkt dat er ook sprake was van een idee 'buiten mededinging'. Het idee was namelijk afkomstig van een van de leden van de projectgroep, te weten de heer M. Hemminga van Het Zeeuwse Landschap. Geen beloning dus, maar wel een vermelding. Zijn idee is om op zoek te gaan naar een binnendijks gelegen verdronken dorp en dat te gebruiken als een permanente opgravings- en expositielocatie. Een monument dat 'the real thing' zelf is.

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Erfgoed | 2003 | | pagina 8