.Zeeuws c/t yazeüznz/cji z j _v C/JCLS Publicaties Tijdschriften 1 Zeeuws Erfgoed december 2003 Uitgave van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland Boeken en eenmalige uitgaven Peter Blom, Schotten lusten geen spek - Vier eeuwen Schots leven in Veere (Veere, 2003), 24 pag. De Stichting Veere-Schotland, opgericht in 1999 met het doel aandacht te besteden aan het Schots-Veerse verleden, heeft een kleine publicatie uitgegeven over Schotten die tussen 1444 en 1799 in Veere hebben gewoond. In het tegen woordige Veere herinnert nog veel aan hun aanwezigheid. Peter Blom geeft antwoord op de vragen waarom de Schotten naar Veere kwamen, wie zij waren, waar ze zich mee bezig hielden en hoe ze werden opgenomen in de Veerse gemeenschap. Paul Burm en Adriaan Haartsen, Boerenland als natuur. Verhalen over historisch beheer van kleine landschaps elementen (Utrecht: Matrijs, 2003), 176 pag. Naast geschreven bronnen, zijn het vooral de niet opgetekende ervaringen van ouderen die veel kunnen leren over de manier waarop vroeger met kleine landschapselemen ten zoals eendenkooien, boerenerven en hoogstamboomgaarden werd omgesprongen. Zeeland is in dit fraai vormgegeven boek, een initiatief van Landschapsbeheer Nederland, verte genwoordigd in de vorm van een inter view met de 79-jarige Adriaan Harthoorn. Hij vertelt vooral over de meidoornheggen in de Zak van Zuid- Beveland. Piet van Cruyningen, Van aardappelkelder tot zaadzolder. Zeeuwse boerderijen sinds de Middeleeuwen (Middelburg: Provincie Zeeland, 2003), 76 pag. In kort bestek behandelt Piet van Cruyningen, verbonden aan de Stichting Historisch Boerderij-Onderzoek in Arnhem, de geschiedenis van 'de' Zeeuwse boerderij. Compleet met een opgave van 50 bezienswaardige, historische Zeeuwse boerderijen, een verklarende woordenlijst, en voorzien van ca. 60 zwart-wit illustraties. Gré Dieleman, Afscheid van de boot. Herinneringen aan de Westerscheldeveren (Ljubljana, 2003), 112 pag. In het kort wordt de geschiedenis van de verschillende veerdiensten over de Westerschelde verhaald: Vlissingen- Breskens, Terneuzen-Hoedekenskerke en Kruiningen-Perkpolder. De vele illustraties geven een beeld van de veerhavens, de provinciale veerboten en het interieur, de reizigers en het doel van hun reis. Uiteraard wordt de soep, de kroketten en de koffie niet vergeten evenals het aansluitende vervoer, de veerpleinen en steigers, het wachtlokaal of het restaurant bij het veer. En tenslotte het afscheid van de boot: nog één keer omkijken. Lo van Driel, Een leven in woorden. J.H. van Dale, schoolmeester-archivaris- taalkundige (Zutphen: Walburg Pers, 2003), 448 pag. In dit lijvige boek worden veel vragen over Johan Hendrik van Dale (1828-1872), de man achter het woordenboek, en zijn korte leven in Sluis in het midden van de 19de eeuw waar hij schoolmeester en archivaris was, beantwoord. Carel van Gestel, Orgelrijk (Zaltbommel: Uitgeverij Aprilis, 2003), 192 pag. Met zijn 2000 historische kerkorgels wordt het relatief kleine Nederland door velen niet voor niets 'orgelland' genoemd. Dit met fraaie foto's geïllustreerde boek begint met een inleiding over de ontwikkeling van het orgel door de eeuwen heen, de verschillende vormen en stijlen en de functie van het orgel in de eredienst. Vervolgens worden ca. 45 orgels verspreid over het hele land, waaronder die van Goes, Middelburg, Sint Maartensdijk en Zierikzee, uitvoerig in deze kleurrijke uitgave belicht. Henk Hendrikse, Zegelstempels en zegelringen uit Zeeuwse bodem (Zaltbommel: Uitgeverij Aprilis, 2003), 144 pag., biedt op overzichtelijke wijze informatie over een honderdtal zegel stempels en -ringen die de afgelopen 20 jaar door metaaldetectoronderzoekers in Zeeland gevonden zijn. Meer dan 250 kleurenfoto's geven een prachtig beeld van de ontwikkeling van de zegelstempel. Peter Henderikx, 'Ontstaan en ruimtelijke ontwikkeling van Middelburg (9de-14de eeuw)' is de bijdrage van mediëvist Peter Henderikx aan: P.J. Woltering e.a. (red.), Middeleeuwse toestanden. Archeologie, geschiedenis en monumentenzorg. Aangeboden aan Herbert Sarfatij bij zijn 65e verjaardag (Amersfoort/Hilversum, 2002), pag. 241-267. Behalve de (aangepaste) voordrachten tijdens de door de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek georganiseerde afscheidsbijeenkomst voor archeoloog Herbert Sarfatij in het voorjaar van 2002 bevat dit boek bijdragen van onderzoekers uit binnen- en buitenland. Behandelde perioden: het einde van de Romeinse tijd tot in de 19de eeuw. Alle bijdragen betreffen archeologisch onderzoek, bodem vondsten en hun interpretatie. Aad de Klerk, Ploegens en maaiens. De Zeeuwse boerderij te boek gesteld (Middelburg: SCEZ, 2003), 26 pag. Niet alleen voor de bezoeker van de expositie van Zeeuwse bedrijfskaart- boekjes die bij de SCEZ van 4 november t/m 22 december valt te bewonderen, maar ook voor de in landbouw en kaarten geïnteresseerde wordt in kort bestek antwoord gegeven op de vragen: wat is een bedrijfskaart- boekje; welke vorm en functie hadden de boekjes; wie was hun maker; en wat is hun betekenis? Enkele afbeeldingen in kleur geven een levensecht beeld van het geëxposeerde materiaal. Eloy Koldeweij e.a. (red.), Binnen bij Boeren. Wonen en werken in historische boerderijen (Zwolle/Amsterdam: (Waanders uitgevers/Stichting Manifestatie Historisch Interieur 2001, 2003), 238 pag. Dit bijzonder fraai vormgegeven boek richt de schijn werper op de interieurs van historische boerderijen die nog altijd als zodanig in gebruik zijn. Aan de hand van 17 hoofdthema's (zoals koken, slapen, naar het 'huisje', mest en zuivel) wordt het boerderij-interieur geschetst. Heel veel kleurenfoto's maken het de lezer mogelijk om achter de schermen te kij ken. Elke provincie is met tenminste twee voorbeelden vertegenwoordigd. Voor Zeeland gaat het om Nieuwlands Rust (uit 1787) in Nieuw- en Sint- i p Joosland en de Maneschijnhoeve (17de eeuw) in Sint-Anna ter Muiden. Adrie de Kraker en Piet de Blaeij, Axel 1944-2002. Een samenleving in verandering, (Terneuzen, 2003), 528 pag. De inwoners van Axel, Koewacht, Overslag en Zuiddorpe hebben een prachtig boek aangeboden gekregen van de op 1 januari 2003 opgeheven Gemeente Axel. Anderhalf jaar hebben de twee Axelse auteurs onderzoek gedaan naar werken, wonen, organisa tie en bestuur, opleiding en scholing, geloof en cultuur in de periode 1944 t/m 2002. Het bestuderen van de hedendaagse geschiedenis levert wel problemen op. Allereerst zijn vele processen nog aan de gang en dat maakt het moeilijk om de belangrijk heid van bepaalde ontwikkelingen in te zien. Een tweede probleem is grote hoeveelheid informatie. Dat betekende voor de onderzoekers dat zij een selectie moesten maken. Jan J.B. Kuipers Peter Sijnke (red.), Die Stadts Nyeuwe Schuere. De Middelburgse Stadsschuur en zijn gebruikers (Middelburg/Vlissingen, 2003), 64 pag. Het is gewoonte geworden om bij de voltooiing van een belangrijk Middelburgs monument een boek uit te brengen. Na boeken over de Koepoort, de getijdenmolen en de Oostkerk nu een boek over de Stadsschuur, met bijdragen van genoemde redacteuren en o.a. Hans Jongepier, J. Kamphuis, J. Schepman, Wally van der Veur en Anneke van Waarden. W.B.P.M. Lases en J.G. Hiel, Het Zeeuws-Vlaamse geslacht Hiel, 1625-heden, (Middelburg, 2003), 223 pag. In 1985 werd al eerder een boek geschreven over het geslacht Hiel, maar intussen hadden de twee auteurs zoveel nieuwe genealogische informatie verzameld, dat een nieuwe uitgave gerechtvaardigd was. Het accent ligt vooral op genealogische gegevens en de herkomst van de familienaam en wat minder op de historische aspecten. Het is geen droge opsomming van gegevens geworden, de vele illustraties verlevendigen het verhaal. Het boek opent met een hommage aan Zeeuwsch-Vlaanderen: "Het Zeeuwsch-Vlaamsche Volkslied". G.J. Lepoeter, De Geerteskerk te Kloetinge, ijkpunt in de dorps gemeenschap (Goes, 2003), 96 pag. De monumentale kerk in Kloetinge, met een toren die van verre zichtbaar en herkenbaar is, heeft een bijzondere geschiedenis. Zoals de auteur stelt is het in zeven eeuwen een ijkpunt geweest, niet alleen in de geloofs beleving, maar ook in de tijd, in de centrale ligging in het dorp en zelfs letterlijk als ijkpunt van de Dienst van het Kadaster. De schrijver heeft niet alleen onderzoek gedaan naar de (bouw)geschiedenis van de kerk, het interieur en de toren, maar ook naar het ontstaan van de naam, de relatie met de ambachtsheerlijkheid, de grafmonumenten en het kerkhof, predikanten, het beheer van de kerkelijke goederen, de pastorie en de pastorietuinen. Ronald Stenvert e.a., Monumenten in Nederland Zeeland. (Zeist/Zwolle: Rijksdienst voor de Monumentenzorg/

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Erfgoed | 2003 | | pagina 25