.Zeeuws
c/t yazeüznz/cji
z j
_v
C/JCLS
Publicaties
Tijdschriften
1
Zeeuws Erfgoed december 2003
Uitgave van de Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland
Boeken en eenmalige uitgaven
Peter Blom, Schotten lusten geen spek -
Vier eeuwen Schots leven in Veere
(Veere, 2003), 24 pag. De Stichting
Veere-Schotland, opgericht in 1999
met het doel aandacht te besteden aan
het Schots-Veerse verleden, heeft een
kleine publicatie uitgegeven over
Schotten die tussen 1444 en 1799 in
Veere hebben gewoond. In het tegen
woordige Veere herinnert nog veel aan
hun aanwezigheid. Peter Blom geeft
antwoord op de vragen waarom de
Schotten naar Veere kwamen, wie zij
waren, waar ze zich mee bezig hielden
en hoe ze werden opgenomen in de
Veerse gemeenschap.
Paul Burm en Adriaan Haartsen,
Boerenland als natuur. Verhalen over
historisch beheer van kleine landschaps
elementen (Utrecht: Matrijs, 2003),
176 pag. Naast geschreven bronnen,
zijn het vooral de niet opgetekende
ervaringen van ouderen die veel
kunnen leren over de manier waarop
vroeger met kleine landschapselemen
ten zoals eendenkooien, boerenerven
en hoogstamboomgaarden werd
omgesprongen. Zeeland is in dit fraai
vormgegeven boek, een initiatief van
Landschapsbeheer Nederland, verte
genwoordigd in de vorm van een inter
view met de 79-jarige Adriaan
Harthoorn. Hij vertelt vooral over de
meidoornheggen in de Zak van Zuid-
Beveland.
Piet van Cruyningen,
Van aardappelkelder tot zaadzolder.
Zeeuwse boerderijen sinds de
Middeleeuwen (Middelburg: Provincie
Zeeland, 2003), 76 pag. In kort bestek
behandelt Piet van Cruyningen,
verbonden aan de Stichting Historisch
Boerderij-Onderzoek in Arnhem,
de geschiedenis van 'de' Zeeuwse
boerderij. Compleet met een opgave
van 50 bezienswaardige, historische
Zeeuwse boerderijen, een verklarende
woordenlijst, en voorzien van ca.
60 zwart-wit illustraties.
Gré Dieleman, Afscheid van de boot.
Herinneringen aan de Westerscheldeveren
(Ljubljana, 2003), 112 pag. In het
kort wordt de geschiedenis van de
verschillende veerdiensten over de
Westerschelde verhaald: Vlissingen-
Breskens, Terneuzen-Hoedekenskerke
en Kruiningen-Perkpolder. De vele
illustraties geven een beeld van de
veerhavens, de provinciale veerboten
en het interieur, de reizigers en het doel
van hun reis. Uiteraard wordt de soep,
de kroketten en de koffie niet vergeten
evenals het aansluitende vervoer, de
veerpleinen en steigers, het wachtlokaal
of het restaurant bij het veer.
En tenslotte het afscheid van de boot:
nog één keer omkijken.
Lo van Driel, Een leven in woorden.
J.H. van Dale, schoolmeester-archivaris-
taalkundige (Zutphen: Walburg Pers,
2003), 448 pag. In dit lijvige boek
worden veel vragen over Johan
Hendrik van Dale (1828-1872), de
man achter het woordenboek, en zijn
korte leven in Sluis in het midden van
de 19de eeuw waar hij schoolmeester
en
archivaris was, beantwoord.
Carel van Gestel, Orgelrijk
(Zaltbommel: Uitgeverij Aprilis, 2003),
192 pag. Met zijn 2000 historische
kerkorgels wordt het relatief kleine
Nederland door velen niet voor niets
'orgelland' genoemd. Dit met fraaie
foto's geïllustreerde boek begint met
een inleiding over de ontwikkeling van
het orgel door de eeuwen heen, de
verschillende vormen en stijlen en de
functie van het orgel in de eredienst.
Vervolgens worden ca. 45 orgels
verspreid over het hele land, waaronder
die van Goes, Middelburg, Sint
Maartensdijk en Zierikzee, uitvoerig
in deze kleurrijke uitgave belicht.
Henk Hendrikse, Zegelstempels en
zegelringen uit Zeeuwse bodem
(Zaltbommel: Uitgeverij Aprilis, 2003),
144 pag., biedt op overzichtelijke wijze
informatie over een honderdtal zegel
stempels en -ringen die de afgelopen 20
jaar door metaaldetectoronderzoekers
in Zeeland gevonden zijn. Meer dan
250 kleurenfoto's geven een prachtig
beeld van de ontwikkeling van de
zegelstempel.
Peter Henderikx, 'Ontstaan en
ruimtelijke ontwikkeling van
Middelburg (9de-14de eeuw)' is de
bijdrage van mediëvist Peter Henderikx
aan: P.J. Woltering e.a. (red.),
Middeleeuwse toestanden. Archeologie,
geschiedenis en monumentenzorg.
Aangeboden aan Herbert Sarfatij bij zijn
65e verjaardag (Amersfoort/Hilversum,
2002), pag. 241-267. Behalve de
(aangepaste) voordrachten tijdens
de door de Rijksdienst voor het
Oudheidkundig Bodemonderzoek
georganiseerde afscheidsbijeenkomst
voor archeoloog Herbert Sarfatij in
het voorjaar van 2002 bevat dit boek
bijdragen van onderzoekers uit binnen-
en buitenland. Behandelde perioden:
het einde van de Romeinse tijd tot in
de 19de eeuw. Alle bijdragen betreffen
archeologisch onderzoek, bodem
vondsten en hun interpretatie.
Aad de Klerk, Ploegens en maaiens.
De Zeeuwse boerderij te boek gesteld
(Middelburg: SCEZ, 2003), 26 pag.
Niet alleen voor de bezoeker van de
expositie van Zeeuwse bedrijfskaart-
boekjes die bij de SCEZ van
4 november t/m 22 december valt te
bewonderen, maar ook voor de in
landbouw en kaarten geïnteresseerde
wordt in kort bestek antwoord gegeven
op de vragen: wat is een bedrijfskaart-
boekje; welke vorm en functie hadden
de boekjes; wie was hun maker; en wat
is hun betekenis? Enkele afbeeldingen
in kleur geven een levensecht beeld van
het geëxposeerde materiaal.
Eloy Koldeweij e.a. (red.), Binnen bij
Boeren. Wonen en werken in historische
boerderijen (Zwolle/Amsterdam:
(Waanders uitgevers/Stichting
Manifestatie Historisch Interieur 2001,
2003), 238 pag. Dit bijzonder fraai
vormgegeven boek richt de schijn
werper op de interieurs van historische
boerderijen die nog altijd als zodanig
in gebruik zijn. Aan de hand van 17
hoofdthema's (zoals koken, slapen,
naar het 'huisje', mest en zuivel) wordt
het boerderij-interieur geschetst. Heel
veel kleurenfoto's maken het de lezer
mogelijk om achter de schermen te kij
ken. Elke provincie is met tenminste
twee voorbeelden vertegenwoordigd.
Voor Zeeland gaat het om Nieuwlands
Rust (uit 1787) in Nieuw- en Sint-
i p
Joosland en de Maneschijnhoeve (17de
eeuw) in Sint-Anna ter Muiden.
Adrie de Kraker en Piet de Blaeij,
Axel 1944-2002. Een samenleving in
verandering, (Terneuzen, 2003), 528
pag. De inwoners van Axel, Koewacht,
Overslag en Zuiddorpe hebben een
prachtig boek aangeboden gekregen
van de op 1 januari 2003 opgeheven
Gemeente Axel. Anderhalf jaar hebben
de twee Axelse auteurs onderzoek
gedaan naar werken, wonen, organisa
tie en bestuur, opleiding en scholing,
geloof en cultuur in de periode 1944
t/m 2002. Het bestuderen van de
hedendaagse geschiedenis levert wel
problemen op. Allereerst zijn vele
processen nog aan de gang en dat
maakt het moeilijk om de belangrijk
heid van bepaalde ontwikkelingen in
te zien. Een tweede probleem is grote
hoeveelheid informatie. Dat betekende
voor de onderzoekers dat zij een
selectie moesten maken.
Jan J.B. Kuipers Peter Sijnke
(red.), Die Stadts Nyeuwe Schuere.
De Middelburgse Stadsschuur en zijn
gebruikers (Middelburg/Vlissingen,
2003), 64 pag. Het is gewoonte
geworden om bij de voltooiing van een
belangrijk Middelburgs monument een
boek uit te brengen. Na boeken over
de Koepoort, de getijdenmolen en
de Oostkerk nu een boek over de
Stadsschuur, met bijdragen van
genoemde redacteuren en o.a.
Hans Jongepier, J. Kamphuis,
J. Schepman, Wally van der Veur
en Anneke van Waarden.
W.B.P.M. Lases en J.G. Hiel,
Het Zeeuws-Vlaamse geslacht Hiel,
1625-heden, (Middelburg, 2003),
223 pag. In 1985 werd al eerder een
boek geschreven over het geslacht Hiel,
maar intussen hadden de twee auteurs
zoveel nieuwe genealogische informatie
verzameld, dat een nieuwe uitgave
gerechtvaardigd was. Het accent ligt
vooral op genealogische gegevens en
de herkomst van de familienaam en
wat minder op de historische aspecten.
Het is geen droge opsomming van
gegevens geworden, de vele illustraties
verlevendigen het verhaal. Het boek
opent met een hommage aan
Zeeuwsch-Vlaanderen: "Het
Zeeuwsch-Vlaamsche Volkslied".
G.J. Lepoeter, De Geerteskerk te
Kloetinge, ijkpunt in de dorps
gemeenschap (Goes, 2003), 96 pag.
De monumentale kerk in Kloetinge,
met een toren die van verre zichtbaar
en herkenbaar is, heeft een bijzondere
geschiedenis. Zoals de auteur stelt is
het in zeven eeuwen een ijkpunt
geweest, niet alleen in de geloofs
beleving, maar ook in de tijd, in de
centrale ligging in het dorp en zelfs
letterlijk als ijkpunt van de Dienst
van het Kadaster. De schrijver heeft
niet alleen onderzoek gedaan naar de
(bouw)geschiedenis van de kerk, het
interieur en de toren, maar ook naar
het ontstaan van de naam, de relatie
met de ambachtsheerlijkheid, de
grafmonumenten en het kerkhof,
predikanten, het beheer van de
kerkelijke goederen, de pastorie en
de pastorietuinen.
Ronald Stenvert e.a., Monumenten
in Nederland Zeeland. (Zeist/Zwolle:
Rijksdienst voor de Monumentenzorg/