agenda
december 2003
hï.
Zeeuws Erfgoed december 2003
Waanders uitgevers, 2003), 320 pag.
Heel toepasselijk werd dit aan Zeeland
gewijde deel in de reeks Monumenten
in Nederland ten doop gehouden
tijdens de Zeeuwse opening van Open
Monumentendag, op 10 september jl.
in Dreischor. Het boek biedt een rijk
geïllustreerd overzicht van de (vooral
bouwkundige) monumenten in onze
provincie. Na enkele inleidende
hoofdstukken over geschiedenis, stijl
en verschijningsvorm, materiaal en
constructie en de regio's
Noord-Zeeland, Midden-Zeeland en
Zeeuwsch-Vlaanderen, volgt een als
naslagwerk te gebruiken overzicht per
plaats, bedoeld voor een breed publiek.
Wilma Valk, Reggie Corijn en Frans
Meijaard, Vijftig jaar visserijfeesten
Breskens, (Breskens, 2003), 144 pag.
De redactie van het dorpsblad 'Op
Bresjes' heeft een lees- en kijkboek
gemaakt met foto's, interviews en
verhalen van vijftig jaar visserijfeesten
in Breskens. De visserijfeesten startten
in 1953 met optochten van
praalwagens en later werd zelfs een
Garnalenkoningin aan de stoet
toegevoegd. In de tweede helft van de
jaren zestig en in het begin van de jaren
zeventig waren er minder festiviteiten
georganiseerd, mede ook door de
verminderde opbrengsten in de visserij
sector. Ondanks het inkrimpen van
de Bressiaanse vloot is het festijn
inmiddels weer een topevenement
geworden, waar jaarlijks duizenden
bezoekers op af komen.
A.P. van Vliet, Vissers in oorlogstijd.
De Zeeuwse visserij in de jaren 1
1648(Middelburg, 2003), 224 pag.
In de serie 'Werken uitgegeven door
het Koninklijk Zeeuwsch Genootschap
der Wetenschappen' is deel 14
verschenen: Vissers in oorlogstijd.
Een groot deel van de beroepsbevol
king in Zeeland, met name in
Vlissingen, Veere, Brouwershaven en
Zierikzee, was in de zestiende en zeven
tiende eeuw werkzaam in de visserij.
Over de zeevisserij in Zeeland in de
Tachtigjarige Oorlog was tot nu toe
weinig bekend. Met behulp van uniek
en niet eerder gebruikt bronnen
materiaal schetst historicus en archivaris
Van Vliet een beeld van Zeeuwse
vissers die erin slagen tijdens de oorlog
hun bedrijf uit te blijven oefenen.
Adri P. van Vliet en Willem J.J.
Geneste, Operatie Noach. De hulp
verlening door de Koninklijke Marine
en de Watersnoodramp van 1953
(Den Haag: Instituut voor Maritieme
Historie, 2003), 120 pag., behandelt
de verrichtingen van de Koninklijke
Marine als één van de vele hulp
verleningsorganisaties in de dagen van
de Februariramp 1953. De hulpacties
waarbij de vloot, het Korps Mariniers
en de Marineluchtvaartdienst waren
betrokken worden besproken, maar
ook de afsluiting van de hulpverlening
door de marine en de gevolgen van de
Ramp. Het boek bevat veel foto's van
historisch-documentaire waarde.
Zeelandboek deel 7; samenstelling
Kees Bos (Middelburg: Stichting NRI,
2003), 206 pag. In het zevende deel
van het Zeelandboek vertelt Kees Bos
de successtory van Roem van Yerseke
en stelt Kees Slager de vraag of Zeeland
de Ramp nu echt heeft verwerkt.
Ook aandacht voor Jan van Munster,
Wim Vaarzon Morel, Laurens Geerse
en De Drvkkery.
Archeologische rapportages
M. van Dasselaar A.H.
Kloosterman, Verkennend archeologisch
onderzoek Karreveld te Koudekerke
(ArcheoMedia Rapport A02-454-Z en
A03-071-Z, Nieuwerkerk aan den
IJssel, juli 2003).
R.J.M. van Genabeek, Zierikzee
Tempeliershuis. Archeologische bouw-
begeleiding (BAAC-rapport 01.098,
's-Hertogenbosch/Deventer, september
2003).
B. Jansen, Plangebied Smokkelhoek,
Gemeente Kapelle; een inventariserend
archeologisch onderzoek (RAAP-Rapport
929, Amsterdam, juli 2003).
B. Jansen P.A.M.M. van Kempen,
Sluis aan Zee, Gemeente Sluis-Aardenburg;
een archeologische verwachtings- en
advieskaart (RAAP-Rapport 776,
Amsterdam, april 2002).
J. Ras, Aanvullende Archeologische
Inventarisatie Nieuwbouwproject
Papendijke, Wemeldinge (SOB
Research, Heinenoord, januari 2002);
id., Aanvullende Archeologische
Inventarisatie Natuurontwikkelingsgebied
'Brigdamme', Middelburg (SOB
Research, Heinenoord, september
2003).
M. Spanjer, Archeologische begeleiding
van de aanleg van de Recreatieverdeelweg
tussen Burgh-Haamstede en Renesse,
Westerschouwen. (ADC Rapport 187,
Bunschoten, juni 2003).
M. Wijsman M.W.A. de Koning,
Verkennend archeologisch onderzoek
Rijkebuurtweg 8 te Vrouwenpolder
(ArcheoMedia Rapport A03-125-Z,
Nieuwerkerk aan den IJssel, mei 2003).
Tijdschriften
Het septembernummer (nr. 7) van het
Archievenblad 107 (2003), uitgave
van de Koninklijke Vereniging van
Archivarissen in Nederland, is met
het oog op '2003 Jaar van de Boerderij'
een themanummer, gewijd aan
boer(derij)en en archieven. Daarin o.m.
een artikel door Piet van Cruyningen,
'Boerderijen en archieven'.
In de rubriek 'De archiefschat van
beschrijft Aad de Klerk het belang
van de Zeeuwse bedrijfskaartboekjes.
De Blauwe Wimpel 58 (2003) nr. 4
bevat verschillende wetenswaardig
heden over Zeeuws maritiem erfgoed.
Albert Boes schrijft over 'Pinkeltje'-
auteur Dick Laan, die vóór de oorlog
een kampeerreis met het ms 'Tarakan'
(Stoomvaart Mij 'Nederland') versloeg
en beeldt hierbij enkele op de
Vlissingse werf De Schelde gebouwde
SMN-schepen af: de 'Slamat' (1924)
en de 'Borneo' (1947). Nico Guns
bericht over 'Ir. G.W. Pieterse - bouw
meester van 'De Schelde" (pag. 154
158). Pieterse maakte hier onder meer
de beroemde liner 'Kungsholm' (1953
1985). De fraaie tweepijper kwam in
dienst bij de Swedish America Line en
eindigde haar loopbaan bij de Costa
Line (later Costa Crociere geheten).
Kungsholm
Bulletin, tijdschrift van de Stichting
Oude Zeeuwse Kerken, nr. 51,
september 2003, 23 pag.
In dit nummer zijn de volgende
artikelen opgenomen:
'Een Rotterdamse architect,
Jan Verheul Dzn. (1860-1948). Zijn
werk aan de kerken op Zuid-Beveland
en de bijdrage hierin van decorateur
Willem Adrianus Fabri' door
H.F. van Herwijnen en G.J. Lepoeter;
'Herbestemming gereformeerde kerk
te Nieuwdorp' en 'Bouwkundige
onderwerpen: het leiendak' door
M. van Doorn en 'De kerkramen
van Biervliet' door Rinus Willemsen.
SCEZ-medewerker Henk Hendrikse
publiceerde een bijdrage 'Zegelstempels
en zegelringen uit Zeeuwse bodem'
in nr. 70 van Detector magazine
(september 2003, pag. 30-33),
het verenigingsblad van 'De Detector
Amateur'. Het artikel houdt verband
met het project zegelstempels en
zegelringen van de Werkgroep
Metaalvondsten Zeeland (WMZ),
opgezet door leden van de AWN-
afdeling Zeeland. In het artikel ook
mededelingen over het begin november
verschenen boek van Henk Hendrikse
over deze materie.
Nehalennia afl. 141, najaar 2003,
het bulletin van de Werkgroep Historie
en Archeologie van het Zeeuws
Genootschap en de Zeeuwsche
Vereeniging voor Dialectonderzoek,
opent met een artikel van
A.C.J. Willeboordse over twaalf gou
den dukaten, onder tamelijk duistere
omstandigheden in 1946 te Sluis
gevonden. J.H. Midavaine beschrijft
de geschiedenis van de zeepziederijen
in Veere en B. Oele verhaalt in de
rubriek 'Verdwenen Zeeuwse gebou
wen' van het Huis Poppendamme, dit
n.a.v. de ontgraving van de fundering
in 1981. Tenslotte volgen nog een ver
slag van de Dialectendag Middelburg
van 23 maart 2003 en een artikel over
Zeeuwse sjibbolets door P. Heerschap
en V. De Tier.
Zeeland, tijdschrift van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen, jaargang 12, nummer 3,
2003, pag. 81-120. In het tijdschrift
is de tekst opgenomen van een lezing
van Huib J. Zuidervaart, die hij hield
op 30 augustus 2002 tijdens een sym
posium van het Genootschap over de
oudste verzamelingen. De titel van de
voordracht is "Hun eigen venster op
Gods schepping. Zeeuwse verzamelaars
van zeldzaamheden in de zeventiende
en achttiende eeuw". Jan Zwemer geeft
een voorbeeld van de cultureel-
antropologische benadering in de
geschiedschrijving: het onderwerp is
de Doleantie in Serooskerke. In de
bijdrage van L.M. Verseput zijn
fragmenten te lezen uit brieven van
de ouders van Pieter Zeeman (1862
1905). Zeeman, de latere winnaar van
de Nobelprijs voor Natuurkunde,
werd in 1865 in Zonnemaire geboren.
In de rubriek 'Genootschapsverzame-
lingen' belicht Piet Hoogland de
oudste roman die in de Zeeuwse
Bibliotheek wordt bewaard en
eigendom is van het Genootschap:
"Die schone ende die suverlicke histo
rie van Appolonius van Thyro",
gedrukt in 1493.
Zeeuws Tijdschrift, jaargang 53,
nummer 6, 2003, 48 pag.
Het nummer is geheel gewijd aan
'Film by the Sea', het filmfestival in
Vlissingen dat zijn eerste lustrum viert.
Het festival benadrukt vooral de con
nectie literatuur en film. Verschillende
artikelen gaan daar nader op in. In zijn
redactioneel geeft hoofdredacteur Paul
van der Velde aan dat de geschiedenis
van bioscoop en filmhuis in Zeeland
nog geschreven moet worden. David
Pieters, Peter van Houte en de hoofd
redacteur zelf maken een begin door
terug te gaan naar de eerste keer dat in
Zeeland een film werd gedraaid en een
impressie te geven van het filmhuis
circuit in Terneuzen in de jaren
zeventig van de vorige eeuw.
Filmproducent Hans Pos schetst
Zeeland als een onontdekt filmparadijs
en Rinus Ferdinandusse heeft het
vermoeden dat er nog veel films op
zolders op herontdekking wachten.
Heem- en oudheidkundige bladen
Sint-Philipsland
De Nieuwsbrief nr. 3, augustus 2003,
van de Heemkundekring
Philippuslandt is grotendeels gevuld
met bestuurlijke mededelingen.
De Cronicke nr. 2, oktober 2003, van
de Heemkundekring Philippuslandt
bevat, naast huishoudelijke
mededelingen, een kwartierstaat van
Pieternella Elizabeth van Dijke
(1920-1996), samengesteld door
C. Overwater en een bijdrage van J.
Kempeneers over De Slag op het Slaak
in 1631. Verder nog een tweede artikel
over de bakkers op Sint-Philipsland,
eveneens van J. Kempeneers. Tenslotte
volgt nog een lijst van schepenen te
Sint-Philipsland in de periode 1647
t/m 1660.
Tholen
De Nieuwsbrief nr. 4, september
2003, van de Heemkundekring Stad
en Lande van Tholen besteedt, naast
huishoudelijke mededelingen, o.m.
aandacht aan de Open Monumenten
dag op Tholen en aan het in de
19de eeuw afgebroken Slot te
Sint-Maartensdijk.
Walcheren
In De Wete nr. 4, oktober 2003, het
kwartaalblad van de Heemkundige
Kring Walcheren, verhaalt J. Braat over
de inzet van Duitse krijgsgevangenen
bij het opruimen van mijnen op
Walcheren in de jaren 1945-1947 en
beschrijft T. Franken de geschiedenis
van de oude scheepswerf van Meerman
te Arnemuiden, dit n.a.v. de aankoop
door de Gemeente Middelburg met
het doel de werf te laten restaureren en
weer in bedrijf te brengen. Verder gaat
J. Kaljouw nader in op de lotgevallen
van de spoorboot van Middelburg in
de jaren 1864-1872 en vertelt J. Looise
in de allerlaatste aflevering van de serie
over Walcherse boerderijen over de
boerderij Meiwerf te Gapinge. J.D. de
Voogd beschrijft voor de laatste keer de
Veerse kinderspelletjes in de jaren
dertig van de vorige eeuw en F. van
