Gildenpenning van de zilversmeden
Gevelornament 'vol afweer'
Zandstenen kariatide
Op 7 april is tijdens rioleringswerkzaamheden aan
de Veersesingel te Middelburg een vrijwel gaaf zandstenen
beeld gevonden. De werkzaamheden vonden plaats in
opdracht van de gemeente Middelburg. De SCEZ heeft
de vondst bestudeerd en gedocumenteerd. Het beeld is
ruim een meter lang en stelt een als schoorzuil dienende
vrouwenfiguur voor, een zogenaamde kariatide.
IJ zertij dnederzetting
bij Grijpskerke
IEDBEOEFENINGMONUMENTENWACHTMONUMENTENZORGMUSEASTREEKTALEN
De heer Ton Hofman uit Hellevoetsluis meldde
de vondst van een gildenpenning van de zilversmeden te
Middelburg. De penning bevond zich in stortgrond,
afkomstig van het Stationsgebied. De datering van het
messing object is 1597. De doorsnede is 30 mm, de
dikte 2 tot 4 mm. De penning is gedecoreerd met
diverse attributen van het vak der zilversmeden.
Amateur-archeologen en detectorzoekers hebben
inmiddels uit de bouwput en het stort van deze locatie
tal van vondsten geborgen.
In juni meldde een particulier de vondst van enkele
grote stukken, merendeels gedecoreerd natuursteen aan
de Volderijlaagte in Middelburg. Eén van de fragmenten,
waarschijnlijk een gevelornament, vertoont een opvallende
bewerking. Het bestaat uit een ovalen cartouche die
verbonden is met een onderliggend, van florale motieven
voorzien basisdeel. De cartouche vertoont het met
slangachtige wezens omrankte hoofd van een man.
De slangen of serpenten, 's mans uitgestoken tong en
de opengesperde, starende ogen zijn allemaal bekende
tekenen van afweer. Deze nogal nadrukkelijke symboliek
suggereert antropologische of oudheidkundige inspiratie
en doet daarom vermoeden dat we met een relatief jong
object te maken hebben, dat op zijn vroegst uit de latere
achttiende eeuw dateert.
In de noordelijke (Germaanse) mythologie namen de
goden Loki en Odin soms de vorm aan van een slang.
Ook de Griekse hoofdgod Zeus veranderde wel in een
slang, terwijl de wijn- en vruchtbaarheidsgod Dionysos
voorkomt, gekroond met slangen. Mythologische wezens
met slangen als haar zijn echter bij uitstek vrouwelijk,
zoals Medusa uit de Griekse mythologie. Dergelijke
attributen uit de klassieke overlevering waren ook tijdens
de Renaissance al volop bekend, hetgeen een wat grotere
ouderdom van ons ornament kan betekenen. Lezers die
meer over de iconologie of functie van het hier beschreven
en afgebeelde ornament kunnen vertellen, wordt gevraagd
contact op te nemen met de SCEZ, telefoonnummer
0118-670879 (Jan Kuipers) of via het emailadres
jjb. kuipers@scez. nl
Zeer waarschijnlijk vormde het een onderdeel van
een schouw in een groot gebouw. Het beeld bevond
zich aan de bovenzijde van een afvalput uit de
achttiende/negentiende eeuw naast een ijsselstenen
muur. Het object zelf dateert vermoedelijk uit
de zeventiende eeuw. Hoe het beeld in
de afvalput terechtkwam is onbekend.
In de bedding van een nieuw gegraven watergang
met natuurvriendelijke oevers langs de Kievitshoeks-
weg bij Grijpskerke zag een grote hoeveelheid
aardewerkscherven na meer dan twee millennia weer
het daglicht. De eerste melding kwam in mei van
een weidevogelteller; in tweede instantie trok de
landbouwer van het ernaast gelegen grasland aan de
bel. De SCEZ is als 'archeologische brandweer'
diverse malen uitgerukt om de scherven te verzamelen.
Daarbij is assistentie verleend door enkele leden van
de Archeologische Werkgemeenschap Nederland (AWN)|
afdeling Zeeland.
De scherven bevonden zich in hoofdzaak in een kleispoo
dat door het Hollandveen liep. Waarschijnlijk is dit een
smal kreekje geweest. Het aardewerk kan op grond van
de diverse versieringskenmerken worden gedateerd in de
Late IJzertijd, ongeveer de derde eeuw voor Christus.
Het kreekje heeft vermoedelijk als dumpplaats voor het
huishoudelijk afval gediend. Tussen de scherven werd ook
botmateriaal van onder meer rund en schaap/geit en een
fragment van een metalen armband aangetroffen.
De nederzetting (houten boerderij) moet vlakbij hebben
gelegen. Een booronderzoek, dat door de SCEZ in
september zal worden uitgevoerd, kan uitsluitsel geven
over de omvang en locatie van die nederzetting.
Wanneer die bekend zijn, kan het terrein op de
Archeologische Monumentenkaart (AMK) worden
geplaatst.
Met slangen omrankt mannenhoofd op
uit
Gildenpenning van
de zilversmeden
(Middelburg), 1597.
Vooraanzicht van de
Onderzoek naar een
IJzertijdnederzetting aan de
Kievitshoeksweg
