Van de consulent
Luchtfoto 's als bron
Ploegens en maaiens.
De Zeeuwse boerderij te boek gesteld
ARCHEOLOGIE GESCHIEDBEOEFENING MONUMENTENWACHT MUSEA
Zoals eerder aangekondigd zal dit voorjaar de band
met de heem- en oudheidkundige organisaties in onze
provincie weer worden aangehaald. Door alle aandacht
die het voorbije Jaar van de Boerderij opeiste en door
andere ontwikkelingen was het contact met de
heemkundekringen er wat bij ingeschoten. Dat wordt
nu weer versterkt. Met de meeste van de organisaties is
inmiddels een afspraak gemaakt om dit voorjaar een
(gedeelte van een) bestuursvergadering bij te wonen, zoals
dat enkele keren eerder ook al gebeurde. Bij deze nieuwe
gelegenheid kunnen we vaststellen wat we in de komende
periode over en weer voor elkaar kunnen betekenen.
In dit verband valt ook nog eens te wijzen op het zo
actueel mogelijk bijgewerkte overzicht van adressen van
de Zeeuwse heemkundige organisaties dat hierbij weer
staat afgedrukt. Onmisbaar voor een goed en efficiënt
onderling contact, zeker ook gelet op de vermelding
van e-mail-adressen en websites.
Bovendien zal met ingang van dit nummer van Zeeuws
Erfgoed telkens één van de heem- en oudheidkundige
organisaties zich aan de lezers voorstellen. Zo'n serie
verscheen indertijd ook al eens in de nieuwsbrief van de
vroegere Stichting Regionale Geschiedbeoefening Zeeland,
maar verdient het om nu geactualiseerd te worden.
Het was niet moeilijk om te bedenken wie de nieuwe serie
zou moeten openen. De oudste van allemaal, de vorig jaar
75-jarige Oudheidkundige Kring De Vier Ambachten in
Hulst, opent de rij. Wordt dus vervolgd.
Onder deze titel vond de eerste en succesvolle SCEZ-
tentoonstelling in ons gebouw De Burg plaats. Van 4
november tot en met 22 december 2003 werden circa 25
bedrijfskaartboekjes uit particulier bezit in vrijwel heel
Zeeland aan het publiek getoond. De bezoekers lieten
zich vrijwel zonder uitzondering positief uit over het
geëxposeerde. Men realiseerde zich terdege dat deze vorm
van vrijwel vergeten, typisch Zeeuws cultureel erfgoed in
deze combinatie nooit eerder was tentoongesteld en
waarschijnlijk ook nooit meer zal worden geëxposeerd.
Van blijvende aard evenwel is de bijbehorende brochure
Ploegens en maaiens die voor 3 (exclusief verzend
kosten) bij de SCEZ verkrijgbaar is.
De geëxposeerde bedrijfskaartboekjes, inmiddels weer
terugbezorgd bij de diverse bruikleengevers, vormden
ongeveer de helft van het totaal aan boekjes dat in de
voorbereiding van de tentoonstelling werd opgespoord
en gedocumenteerd. Wat gehoopt was, is ten dele
uitgekomen: naar aanleiding van de expositie werden
wij geattendeerd op het bestaan van nog enkele andere,
ons onbekende boekjes. Jammer genoeg gebeurde dat te
laat om de tentoonstelling nog uit te breiden met deze
nieuwe vondsten. Eén zeer fraai exemplaar van een
bedrijfskaartboek sprong daaronder in het oog. Vanwege
de afwijkende titel, de ouderdom en de fraaie kaarten.
Het gaat om een kaartboek met de titel "Eigen-baninge
van Kornelis Nicolaass van Stee" en het betreft niet alleen
de boerderij West-Roover in de Nieuwe Kraaijertpolder
onder Lewedorp, maar ook enkele weien onder Nisse en
Sinoutskerke. Het stamt uit 1774, en is daarmee het tot
nu toe op één na oudste boek uit de serie. De tekenaar
van dit bijzonder fraaie boek is landmeter Willem de
Puijdt.
Detail uit het kaartboek
Eigen-baninge van Kornelis
Nicolaass van Stee'.
Een actueel bericht in het jaar waarin -60 jaar na dato
de bevrijding van Zeeland wordt herdacht. Meer dan vijf
miljoen luchtfoto's die de RAF, de Royal Air Force,
tijdens de Tweede Wereldoorlog, ook van Nederland en
ook van Zeeland, maakte, zijn sinds kort te raadplegen
via internet op de website www.evidenceincamera.co.uk.
De foto's werden gemaakt om strategische beslissingen te
nemen, zoals het bombarderen van de Walcherse
dijken, maar zijn inmiddels ook van onschatbare waarde
gebleken voor archeologisch en historischlandschappelijk
onderzoek. Verdwenen vliedbergen, vroegere verkaveling,
sporen van grondbewerking zoals moernering: voor wie
goed kijkt is het allemaal
te ontdekken op deze foto's
die vaak onder uitzonderlij
ke omstandigheden werden
genomen.
Tot nu toe was het raad
plegen van de foto's
waarvan ook een deel
wordt bewaard in
Wageningen, een moei
zame aangelegenheid.
Maar dankzij Keele
University, die de foto's
sinds 1962 in permanente
bruikleen ontving van het
Britse leger, is daar nu
verandering in gekomen.
Wel moet de
geïnteresseerde bezoeker
van de website soms geduld
oefenen: vooral kort na
de presentatie was de site
regelmatig overbelast.
RAF-luchtfoto van
Westkapelle in 1944
(collectie Kooiman,
Amsterdam).
Zeeuws Erfgoed 7
