Geen erkenning voor het Zeeuws!
Taal in stad en land: Zeeuws
"In 't Zêêuws kan 't ok!"
Symposium over de rijk
dom van tweetaligheid
Zeeuws Erfgoed 27
ARCHEOLOGIEGESCHIEDBEOEFENINGMONUMENTENWACHTMONUMENTENZORGMUSEA STREEKTALEN
De kogel is door de kerk: het Zeeuws wordt niet erkend.
Minister Remkes bezorgde eind juni, drie jaar na de
aanvraag, een officieel antwoord bij de Provincie Zeeland.
Het lange wachten en het negatieve advies van de
Nederlandse Taalunie lieten het al vermoeden.
De niet-erkenning is spijtig om diverse redenen.
Heel wat Zeeuwen hebben zich actief ingezet in de
overtuiging dat het Zeeuws die erkenning verdient:
streektalen worden immers nogal vaak als minderwaardig
beschouwd.
Dus voeden ouders kinderen steeds minder op in hun
moedertaal, de taal van hun streek. Erkenning had ertoe
kunnen bijdragen dat de Zeeuwen die hun moedertaal
nog willen doorgeven aan hun kinderen een officieel
Eindelijk is het zover. Half augustus verscheen in de serie
'Taal in stad en land' het deel Zeeuws, geschreven door
Lo van Driel (Terneuzen, 1944). Hij werkt als taalkundi
ge bij de Hogeschool Rotterdam. In 2003 publiceerde hij
Een leven in woorden, een biografie van de woordenboek
maker J.H. van Dale.
Het boekje is een deel van een grotere serie over dialecten
in Nederland. Zo verschenen eerder al de volgende delen:
Amsterdams (niet meer leverbaar); Fries en Stadsfries;
Gronings; Haags; Leids; Maastrichts; Oost-Brabants;
Rotterdams; Sallands, Twents en Achterhoeks;
Stellingwerfs; Utrechts, Veluws en Flevolands; Venloos,
Roermonds en Sittards; West-Brabants; Zuid-Gelderse
dialecten, Heerlens Nederlands; Drents; Taal van de
Wadden.
Het boekje is niet geschreven voor een wetenschappelijk,
maar voor een breed geïnteresseerd publiek. Op een
aangename manier kom je te weten waar bepaalde
taalverschijnselen voorkomen in Zeeland, wat in een
bepaalde regio anders is dan in een andere, welke
woorden er afwijken van de buurdialecten en/of het
Standaardnederlands. Ook Zeeuwen zelf kunnen nog
heel wat nieuws lezen in dit boekje. Het is onderverdeeld
in enkele hoofdstukken, waarin allerlei aspecten aan bod
komen. Zo kom je te weten wat neukedeunen is, of wat ze
op de noordelijke eilanden met dibinderhin bedoelen, en
hoe we aan verdisteleweere komen. Of wilde je altijd al
weten hoe postekop gemaakt wordt en welke vrouw
kruum an der broek heeft. Dan moet je dit boek zeker
aanschaffen.
Sommigen zeggen dat de Zeeuwse taele de mooiste is van
ollemaele. Een kwestie van gevoel moet het zijn, want wat
is een mooie taal? En wat is eigenlijk
Eeuwenlang waren de Zeeuwse eilanden onderwerp van
conflicten tussen de graven van Holland en Vlaanderen.
In de Middeleeuwen moeten de Zeeuwse eilanden dun
bevolkt zijn geweest. De weinige bewoners die er waren,
kwamen oorspronkelijk van elders. Het zuiden werd
'ruggensteuntje' kregen, een erkenning dat streektaal niet
minderwaardig is en dat twee- en meertaligheid
(streektaal/standaardtaal) mooi meegenomen is.
Om echter in aanmerking te komen voor officiële
erkenning als regionale taal, moet men aan een aantal
voorwaarden voldoen, en dat blijkt volgens de Minister
voor het Zeeuws niet zo te zijn.
De bedoeling van dit Europese Handvest is nochtans
de talige diversiteit in een steeds homogener en groter
wordend Europa te beschermen en te stimuleren.
Het Zeeuws heeft blijkbaar pech gehad. Het is jammer
dat de overheid geen kans heeft gezien een Handvest
- dat in de kern juist erkenning en bevordering van de
streektaal wil - in de praktijk om te zetten in beleid.
vooral bevolkt door Vlamingen en het noorden - zo zegt
men - hoofdzakelijk door Hollanders. De eilanden
onderling waren moeilijk bereikbaar en nog niet
verbonden door dammen, tunnels en bruggen. Die
situatie zorgde voor taalverschillen tussen noord en zuid,
maar ook tussen de eilanden onderling. En dat verklaart
uiteraard de vele verschillen.
In dit boek komt, naast een korte geschiedenis, de totale
diversiteit van klanken, de woordvormen, de typische
woorden en de zinsbouw van de Zeeuwse dialecten aan
bod, evenals de literatuur in en over het Zeeuws.
Dit boekje telt 120 pagina's en kost 12,50 euro.
Het verscheen op 6 augustus bij de Sdu. Meer informatie
vindt u op de website www.taalinstadenland.nl of
www.sdu.nl. Het boek zal uiteraard ook verkrijgbaar zijn
in de boekhandel (ISBN 90 12 09017 2).
Op 20 november is het zover. Dan viert de
Zeeuwsche Vereeniging voor Dialectonderzoek
haar 75ste verjaardag met een symposium over de
rijkdom van tweetaligheid in de Zeeuwse
Bibliotheek in Middelburg. Meer informatie
vindt u op het aparte (inschrijvings)formulier bij
deze Zeeuws Erfgoed. Wij hopen veel nieuwe
gezichten te zien op 20 november.
