Prins Maurits in IJzendijke
Erfgoed 31
Sinds 15 mei van dit jaar is Prins Maurits na vier-hon-
derd jaar terug in IJzendijke. Hij zit daar op de Markt
aan een schaakbord: in brons, wel te verstaan. Het
monument werd vervaardigd door beeldend
kunstenaar Guido Metsers uit Zoutelande.
Onderstaande tekst werd overgenomen van een
informatieblad dat IJzendijkers en toeristen kunnen
lezen, wanneer zij ook op de Markt gaan zitten,
op een terrasje.
De Prins nodigt zijn tegenstander - in die dagen de
Spaanse bevelhebber Spinola - uit een tegenzet te doen.
Het beeld is rijk gedetailleerd, heeft zelfs een putje in
het borstkuras, in die tijd aangebracht door het afvuren
van een kogel als bewijs dat het harnas kogelbestendig
ofwel scheutvry was.
De schaakstukken stellen elk een personage voor.
De bekendste is Maurits' rivaal Johan van
Oldenbarneveldt die met zijn afgehakte hoofd in zijn
hand staat. Een dramatisch moment tijdens de inname
van Isendyck was de dood van Hans de Trompetter.
Hans blies een signaal om met de Spaanse bezetters te
onderhandelen. Een Italiaanse huurling begreep dit sein
niet en schoot de trompetter dood.
Sommige 'verdedigers' vonden de strijd bij voorbaat
hopeloos en schoten liever zichzelf door het hoofd.
Een enkeling had alleen maar minachting voor zijn
tegenstander en toonde hem zijn achterwerk.
Op veld d6 staat de zwarte Koning (Spinola) 'schaak'
door het paard op f7. De koning moet zichzelf in
veiligheid brengen. Daardoor kan het witte paard
de zwarte toren op h8 (Isendyck) innemen.
Vlaanderen waren zeer groot. Het gebied veranderde
in loop der jaren van Vlaams naar Hollands, van
katholiek naar protestant en van een handelsgebied
naar een agrarisch gebied. De streek is in de loop van
de eeuwen een interessante smeltkroes geworden van
een reeks van invloeden en is zowel Vlaams als Zeeuws.
Bij de verovering van West-Zeeuwsch-Vlaanderen door
Maurits nam hij in 1604 als één van de eerste schansen
het toenmalige Isendyck in. Deze aarden versterking,
aangelegd door de Spanjaarden, is later, net als
Retranchement, Sluis, Aardenburg en Oostburg, onder
leiding van Maurits, en naar een ontwerp van zijn
ingenieur Simon Stevin, veranderd in de vesting
IJzendijke.
Het kunstwerk van Guido Metsers (vervaardigd in
opdracht van de Gemeente Sluis en met steun van
de Euregio Scheldemond) stelt Maurits voor met
West-Zeeuwsch-Vlaanderen in de vorm van een
schaakbord.
I In het voorjaar van 1604 landde een leger van 11.000
man onder leiding van Prins Maurits op de kust van
West-Zeeuwsch-Vlaanderen. Het doel van deze militaire
actie was een opdracht van de Staten-Generaal, de
ontzetting van het door de Spanjaarden belegerde
I Oostende. De invasievloot verzamelde zich bij Fort
I Rammekens te Vlissingen en zette koers naar Cadzand
met de bedoeling om via het Zwin op te trekken naar
Oostende. Vanwege de enorme inundaties moest het
leger evenwel een omtrekkende beweging door het bin
nenland maken om zich vervolgens op de belangrijke
havenstad Sluis te richten. Deze stad moest zich na een
korte belegering op 19 augustus overgeven. Vanaf die tijd
I is dit gedeelte van Vlaanderen in handen van Nederland.
Door het bezit van West-Zeeuwsch-Vlaanderen beheerste
de Staten-Generaal de monding van de Schelde en kon
men de zeehandel van de havenstad Antwerpen
blok-keren. Na de uitschakeling van zijn belangrijkste
concurrent groeide Amsterdam in de zeventiende eeuw
uit tot de grootste handelsstad van Europa.
Mede hieraan dankte Holland de Gouden Eeuw.
De gevolgen van de inname van West-Zeeuwsch-
