«f 0
De Archeologische Monumentenwacht
Geen ereteken waard?
archeologieerfgoededucatiegeschiedbeoefeningM O NUM ENTENWAC H T monumentenzorgmuseastreektalen
i
^rcheologischejrionumsr^
Bij monumentenzorg denkt men in de eerste plaats aan
het instandhouden van historische gebouwen als kastelen,
kerken en boerderijen. Minder bekend is dat ook
archeologische monumenten onderhevig zijn aan verval en
regelmatig onderhoud vragen. Grafheuvels, vluchtburgen,
mottes of kasteelbergen, verborgen nederzettingen en
grafvelden, maar ook schansen uit de Tachtigjarige
Oorlog. Veel aardwerken en plaatsen die ooit een
belangrijke rol speelden in de lokale of regionale historie
zijn in de loop der eeuwen verloren gegaan. Maar veel
andere zijn nog altijd in het landschap aanwezig.
Overwoekerd, vervallen en onbekend: soms herinnert
alleen een oude veldnaam aan zo'n plek.
Al vijftien jaar beijvert de Stichting Archeologische
Monumentenwacht (AMW) zich voor een actief beheer
van archeologische monumenten. De werkwijze is vrijwel
identiek aan die van de monumentenwacht: periodieke
controle, adviseren over beheer en herstel, maar ook
informeren van de eigenaren over hetgeen zich op of in
de bodem bevindt. Meer bekendheid betekent meer
waardering en dit is essentieel voor de bereidheid tot
instandhouden. Ook het systematisch beschrijven van
monumenten en het begeleiden van restauratie en
onderhoud behoren tot de expertise van de AMW die
landelijk actief is.
Veel grote terreinbeheerders als Staatsbosbeheer,
Ministerie van Defensie, Vereniging Natuurmonumenten
en een aantal provinciale landschappen zijn abonnee van
de AMW. Voor Staatsbosbeheer worden in Zeeland onder
meer de ringwalburg van Burgh, een kerkterrein bij
IJzendijke en versterkingen bij Yerseke, Sinoutskerke en
Sint-Kruis regelmatig gecontroleerd. In 2003 begeleidde
de AMW in opdracht van Het Zeeuws Landschap de
inrichting van de motte 'Berg van Troje' bij Borssele.
Om ook bij monumenten op particulier terrein een actief
beheer te realiseren, zoekt de AMW samenwerking met
provincies en organisaties voor landschapsbeheer.
Z l c I
--
Vft
V4
S-* i 'T--
-Ï5 - - v_ v - J
-
De preventieve zorg voor ons archeologisch erfgoed sluit
aan op de groeiende belangstelling voor de geschiedenis
van de eigen streek. Wie er oog voor heeft, kan de
geschiedenis in het landschap ontdekken.
Borssele, Berg van Troje:
de deels uitgegraven gracht
geeft een beter beeld van
het mottecomplex; met de
grond werd de berg
Sinoutskerke-Noord: de
motte, met op de voorgrond
een huisterp, wordt door de
AMWperiodiek gecontro
leerd op verval.
(foto's AMW)
In de aflevering Zeeuws Erfgoed van juni 2005 is een
stukje verschenen onder de kop 'Van noodzaak tot ere
teken'. Vandaag weer over zo'n ereteken of hebben we
het toch over een noodzaak?
Tijdens de inspecties van de monumentenwacht wordt
ons wel eens gevraagd of we het bekende blauwwitte
schildje op de gevel willen bevestigen. Helaas moeten wij
de eigenaar of beheerder van het monument teleurstellen.
"Een monument zonder een schildje is geen monument",
hoor ik wel eens verkondigen. U heeft het echter niet bij
het rechte eind. Wat is dan wel het blauwwitte schildje
en waar dient dit dan voor?
De Rijksdienst voor de Monumentenzorg heeft een lijst
vastgesteld van speciale objecten die krachtens het
UNESCO-verdrag van 14 mei 1954 beschermd moeten
worden. Bij dit verdrag heeft Nederland zich verplicht,
ten behoeve van de bescherming van culturele goederen,
Zeeuws Erfgoed 11
Herkenningsteken voor
een object van bijzondere
cultuurhistorische waarde.
OOSTKERK
Gebouwd tussen 1647 en 1667. Architecten waren
om Pieter Post BethotomeUs Drijfhout en
Arend van 's Gravensande. Het bijzondere van de
Oostkerk is dat hij in de loop der eeuwen nagenoeg
onaangetast Is gebleven. Restauraties hebben plaats
gevonden in 1954 en 1997.
Algemeen wordt de Oostkerk beschouwd als een van
de belangrijkste voorbeelden van de classicistische
barokstijl Sn ons land
Tussen 1779 en 1783 is een orgel aangebracht door de
gebroeders De Rijckere uit Kortrijk Het resultaat Is
een toporge! dat gewaardeerd wordt om zijn
bijzondere klankkleur