Terugblik op Open Monumentendag 2005
MONUMENTENWACHT
Monumenten van religieus erfgoed
'Geloven in monumenten'
ARCHEOLOGIEERFGOEDEDUCATIEGESCHIEDBEOEFENING
haar belangrijkste beschermde monumenten, archieven,
bibliotheken en musea te voorzien van dit speciale
herkenningsteken. In het verleden is er op ongeveer
10% van de beschermde rijksmonumenten een blauwwit
schildje bevestigd. Door deze markering kan iedereen in
geval van 'buitengewone omstandigheden' in één
oogopslag vaststellen dat men hier te maken heeft met
een object van bijzondere cultuurhistorische waarde.
Monumenten met zo'n schildje zouden in geval van
gewapend conflict speciaal ontzien moeten worden.
Ook de hulpdiensten, zoals de brandweer, zullen in
voorkomende gevallen volgens een vooropgezet
reddingsplan zoveel mogelijk het monumentale karakter
van het gebouw respecteren.
Als u als bezitter geen schildje op de voorgevel heeft
omdat u niet bent uitverkoren, wees dan gerust:
u bevindt zich in gezelschap van ongeveer 45.750 andere
rijksmonumenten die dit ook niet hebben. En toch zijn er
eigenaren die dit niet kunnen verdragen. Ze gaan
MONUMENTENZORGMUSEASTREEKTALEN
eigenhandig in de weer met een plaatje ijzer en de
verfkwast. Minutieus wordt het fel begeerde kleinood
gekopieerd en trots op de gevel aangebracht. Helaas
zien we ook wel eens dat een eigenaar in zijn ijver niet
de goede verhoudingen gebruikt of de kleurencombinatie
verkeerd om gebruikt, het blauwe deel op het wit en
andersom. Of het schild in geval van een gewapend
conflict afdoende bescherming biedt, is maar de vraag.
Of het een noodzaak is om het op de gevel te hebben
is een andere vraag. Nee, het is voor de monumenten
eigenaar uiteindelijk meer een ereteken van waardering
voor zijn monument. Als het aanbrengen van het
'ereteken' een gevoel van trots teweegbrengt, zou hiermee
dan ook het onderhoud gestimuleerd kunnen worden?
In dat geval ben ik er voor om op alle monumenten een
teken aan te brengen, zodat nog meer dan nu onderhoud
uitgevoerd gaat worden.
Wim Jakobsen, eerste monumentenwachter
In het weekend van 10 en 11 september waren overal
in het land, in circa 390 gemeenten, monumenten open
gesteld en vonden allerlei activiteiten plaats. In Zeeland
namen 12 van de 13 gemeenten actief deel aan de Open
Monumentendag (OMD) en kon men ruim 350
(landelijk circa 4.300) monumenten ook eens van binnen
bekijken. Naar schatting zijn er in het hele land ongeveer
900.000 mensen op de been geweest. Dit was mede te
danken aan de goede weersomstandigheden maar het
hangt zeker ook samen met de groeiende belangstelling
voor het culturele erfgoed. Dit landelijke beeld was ook
typerend voor Zeeland.
Ook het thema - religieus erfgoed - droeg zeker een
steentje bij aan deze hoge opkomst. Erfgoedliefhebbers
hadden deze keer de gelegenheid om een synagoge,
moskee, vrijmetselaarsloge of andere vormen van religieus
erfgoed te bezichtigen en dat is op grote schaal gebeurd.
Dankzij de enthousiaste inzet van vele vrijwilligers,
eigenaren en beheerders van monumenten maar ook allen
die hen hierbij steunden, onder andere de gemeentelijke
comités, konden bezoekers het interieur van prachtig
erfgoed bewonderen, maar daarnaast ook nog eens het
achterliggende verhaal hierover beluisteren.
Volgend jaar wordt in het weekend van 9 en 10 septem
ber het 20-jarige bestaan van de Open Monumentendag
gevierd. Het landelijke thema luidt dan ook heel
toepasselijk Feest!
Opening
De Zeeuwse opening op 7 september in de Grote of
Maria Magdalenakerk te Goes kan als zeer geslaagd
worden beschouwd. Bij die gelegenheid werd het eerste
exemplaar van de Pilot Historische kerken in Zeeland
uitgereikt door gedeputeerde Harry van Waveren. Tevens
vond er een discussie plaats over de herstemming of sloop
van de historische kerken in Zeeland, die door teruggang
van het kerkbezoek noodgedwongen naar een andere
bestemming moeten uitkijken. Door de bijzondere
geografische locatie van deze bouwwerken maar zeker
ook door de plaats die ze vandaag de dag innemen in
de beleving van de plaatselijke bevolking, vormen zij een
belangrijk en onmisbaar (spiritueel en fysiek) onderdeel in
het leven van alledag. Burgerlijke en kerkelijke gemeenten
hebben beide in deze hun verantwoordelijkheid, en zullen
mét elkaar moeten samenwerken om deze problemen,
van herbestemming en dus behoud maar ook het kostbare
onderhoud, op te lossen. Als symbolisch gebaar werd
de opening van de OMD dan ook door Van Waveren
ingeleid door het luiden van de noodklok. Op de
volgende pagina's wordt uitgebreider op deze problema
tiek in gegaan.
Special, flyer en website
Het programma van de Zeeuwse OMD was ook dit jaar
weer als special gepubliceerd en meegestuurd met Zeeuws
Erfgoed. De OMD-special was bovendien (samen met
de flyer) vóór en tijdens de OMD op diverse plaatsen in
Zeeland gratis verkrijgbaar. Op de website van de SCEZ
kon men terecht voor meer actuele en gedetailleerde
informatie over de opengestelde monumenten en de
activiteiten op die dag. Men kon hier zoeken op alfabet
en per gemeente.
Kleurplaatwedstrijd en raadsel
Gezien het grote succes vorig jaar, heeft de SCEZ ook
dit jaar een kleurplaat laten vervaardigen en over heel
Zeeland verspreid. Het aantal ingezonden kleurplaten
(112) overtreft het aantal van voorgaande jaren. Zo zijn er
reacties uit Duitsland, Vaassen (Limburg) en Eindhoven
binnengekomen. Een deskundige jury zal zich buigen over
de ingezonden kleurplaten en in de loop van november
zullen de winnaars bekend zijn. In het volgende nummer
van Zeeuws Erfgoed leest u meer hierover. Het raadsel op
de www.scez. nl heeft twee goede reacties opgeleverd. De
winnaars zullen schriftelijk op de hoogte worden gebracht.
Bron landelijke gegevens:
Stichting Open Monumentendag, Amsterdam
Zeeuws Erfgoed 12