Oud-Wissenkerke De schaarse funderingen die van het verdronken dorp Oud-Hamerstede resteren in de slikken van Kats. De bakstenen zijn aan erosie onderhevig door de 'baksteenetendeJapanse oester, die momenteel schade aanricht in de Oosterschelde. archeologie en geschiedenis van Noord-Beveland Zijn bij het egaliseren van de Emelisse-weie in 1938. Enkele decennia na Zuijdwegs dood doen nog altijd anekdoten de ronde over deze gedreven, wat zonderlinge man. derde getijdenwerking bepaalde stukken van het slik niet meer droog vallen, waaronder deze resten. Het middel eeuwse verdronken dorp Oud-Hamerstee wordt echter meer naar de huidige dijk toe gesitueerd. In de vorige eeuw hebben de heren P.C. Zuijdweg (Kats) en A. Bruijns (Goes) dit strandje jarenlang afgelopen en vele middeleeuwse voorwerpen verzameld uit dit verdronken dorp. Maar ook zijn er funderingen aangetroffen. De meeste vondsten zijn beschreven en getekend, en maken deel uit van de collectie P.C. Zuijdweg, die lange tijd in het museum te Goes was tentoongesteld. In 2004 werd echter nog maar sporadisch middeleeuws aardewerk aangetroffen; van de funderingen bleek bijna niks meer over, aangezien daarvan slechts de onderste laag aanwezig was. Mogelijk zijn in de vorige eeuw de meeste vondsten al verzameld. Ten noordwesten van de funderingen zijn moerneringsputten aangetroffen en een vorm van percelering. Deze sporen liggen echter precies op de huidige laagwaterlijn. Sinds de Japanse oester zijn intrek in de Oosterschelde heeft genomen gaan de archeologische vindplaatsen die buitendijks in de Oosterschelde liggen sterk achteruit. Dit diertje zet zich graag vast op (oude) bakstenen en eet deze als het ware op. Door zijn enorme aantal vormt de Japanse oester een grote bedreiging voor de funderingsresten die nu nog in de Oosterschelde te vinden zijn. De funderingen van Oud-Hamerstede zijn met het Global Positioning System (GPS) ingemeten en als vondstmelding opgenomen in de landelijke database ARCHIS (Archeologisch Informatie Systeem) van de Rijksdienst voor het Oudheidkundig Bodemonderzoek te Amersfoort. Het terrein verdwijnt van de AMK Zeeland. [overzichtskaart nr. 23] Het verdronken dorp Wissenkerke aan de Campvlietweg ten westen van Geersdijk is onderzocht in mei 2005. Het eerste Oud-Wissenkerke verdronk in 1352, waarna het dorp naar deze plek werd verplaatst. De kerktoren van dit tweede verdronken dorp Oud-Wissenkerke is het langst overeind gebleven, maar na 1755 afgebroken. In 1774 zette men op de plaats waar de imposante kerktoren stond een gedenksteen (zie afbeeldingen). Hierop stond de tekst: "Hier is het middelpunt van Oud-Wissenkerke", met de jaartallen van de overstromingen. Uit boringen blijkt dat rondom deze gedenksteen inderdaad fundamenten van deze kerktoren in de ondergrond aanwezig zijn. De boerderij waar deze toren in de ondergrond zit heet dan ook met recht de 'Torenhoeve'. Bij de oppervlaktekartering zijn ter plaatse aardewerk en bakstenen uit de late middeleeuwen aangetroffen. Het booronderzoek bracht een dikke cultuurlaag met fundamenten aan het licht. Een deel van het terrein ziet er uit als een verwilderd natuurgebied met vele hoogtes en laagten. In het verleden is hier inderdaad opgehoogd en afgegraven. Echter, onder een aantal van deze ophopingen zijn fundamenten van het verdronken dorp Wissenkerke in de ondergrond terug te vinden. Op een deel van de fundering van de kerktoren staat nu een modern huis. De huidige bewoner vertelde dat in de uitbraaksleuf inderdaad bakstenen werden aangetroffen. Het oostelijk deel van het terrein is meer verstoord door bouw- en sloopwerkzaamheden dan het westelijk deel van het archeologisch monument. Het terrein blijft op de AMK Zeeland staan en is als vondstmelding opgenomen in ARCHIS. Overzichtskaart van de verdronken dorpen in Zeeland. De kaart is te beschouwen als een werkkaart; stand onderzoek september 2005. Bij de verdronken dorpen is tussen haakjes de best bekende momenten van verwoesting of verlaten aangegeven (bron: SCEZ L. C.J. Wielinga Provincie Zeeland). 1 Bommenee (1682; verlaten in 1684) 2 Claeskynderkerke (1570) 3 Westenschouwen (16de eeuw) 4 Clauskinderen (Claeskerke, Oostkerke) (1511) 5 Coudekerke (1550-1600 buitengedijkt) 6 Zuidkerke (1542 buitengedijkt) 7 Brieskerke (1542 buitengedijkt) 8 Westkerke (voor 1500) 9 Oudekerke (vml. voor 1500) 10 Sint-Jacobskerke (voor 1500) 11 Rengerskerke (1662) 12 Simonskerke (1534) 13 Borrendamme (1642) 14 Philipskerke (1532) 15 Moggershil (1570) 16 Stevenesse (1509) 17 Welle (1530) 18 Soecke (Houcke, Dijxhoeke, 's-Gravenhoecke) (1530) 19 Weele (1530) 20 Campen (1530/1532) 21 Soelekerke (Soetelinkskerke) (1530/1532) 22 Oud-Wissenkerke (voor 1352) 23 Oud-Wissenkerke (1530/1532) 24 Geersdijk (1530/1532) 25 Oud-Kortgene (1530/1532) 26 Nieuw-Hamerstede (Edekinge?) (1530) 27 Emelisse (1530/1532) 28 Oud-Cats (Subburchdijc)(1530) 29 Oud-Hamerstede (1304) 30 Offliet (Ghrutersdijc?) (na 1460) 31 Hongersdijk (1334, 1551) 32 Oostkerke (1334) 33 Westkerke (1377) 34 Oud-Arnemuiden (1440) 35 Welzinge 36 Oud-Westkapelle 37 38 39 40 41 42 43 44 45 46 47 48 49 50 51 52 53 54 55 56 57 58 59 60 61 62 63 64 65 66 67 68 69 70 71 72 73 74 75 76 77 78 79 80 81 Tewijk (1530/1532) Sint-Katherijnekerke Oostkerke (1530/15 Monster (1530/1532 Westkerke (Raaskerk Wolfertsdorp (1530) Coudorpe Oud-Everinge twee Nieuw-Everinge (15. Stuivezand begin 1 Bakendorp (1530-15 Vinninghe (kerk beg afgebroken) Oostende (1520/152 Kouwerve (1530/153 Duvenee (1530/1532 Lodijke (1530/1532) Reimerswaal (1631) Nieuwkerke (1530/1 Assemansbroek (Bro> Kreke (1530/1532) Steelvliet (Steenvliet) Hinkelenoord (1552 Agger (1552) Ouderdinge (1530/1 Everswaard (1530) Schoudee(1530/153 Mare (1530) Nieuwlande (1530/1 Oud-Krabbendijke Tolsende (1530/153 Nieuwkapelle (17de Valkenisse (1682 bu Oud-Rilland (1530) Oud-Bath (1552) Saeftinghe (1175) Stampaert Casuele Weele (Sint-Marie) Namen (1715/1717) Sint-Laureijns (na 15 Oud-Hontenisse (15 Aandijke (1584) Saemslach/Genderdi Oud-Othene (Noter Triniteit (1584/1585 1 Door natuurrampen verdwenen dorpen O 2 Door militaire inundaties verdwenen dorpen 3 3 Door eer combinatie van stormrampen en inundaties verdwenen dorpen •109 .102 «100? |99

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Erfgoed | 2005 | | pagina 32