4
Monumentenwacht inspecteert Zeeuwse molens
MONUMENTENWACHT
ARCHEOLOGIEERFGOEDEDUCATIEGESCHIEDBEOEFENING
MONUMENTENZORGMUSEASTREEKTALEN
Nederland staat in het buitenland onder meer
bekend om zijn windmolens die her en der in het
land staan en het silhouet van het typisch
'Hollandse' landschap mee bepalen. Iedere plaats
van enige omvang had in het verleden een eigen
molen, en de molenaar behoorde tot de notabelen.
Er moeten vele duizenden molens in Nederland
hebben gestaan, in Zeeland ongeveer 160.
In totaal telt Nederland momenteel nog circa 1.800
molens waarvan we vinden dat ze goed bewaard
moeten worden; ze zijn dan ook aangemerkt als
rijksmonument en hebben een beschermde status.
Belangrijk bij de instandhouding van molens is dat
zij moeten kunnen draaien; anders gezegd: als de
molen niet meer draaivaardig is, gaat de technische
staat snel achteruit en dreigt daarna niets anders
dan sloop. Om de molen te kunnen laten draaien is
het van groot belang dat zowel de 'installatietechni-
sche' als de bouwkundige staat van de molen in orde
is en blijft; dit geldt ook voor de molenomgeving
(de molenbiotoop).
Zeeland telt 87 molens die rijksmonument zijn; daarvan
zijn 83 complete en incomplete windmolens, één restant
van een windmolen en drie restanten van getijdenmolens.
Daarnaast zijn er nog een aantal onbeschermde molen
restanten. Volgens de Vereniging De Zeeuwse Molen
Instrumenteel bouwwerk
De (wind)molen is in eerste instantie een gereedschap,
een werktuig om graan te vermalen tot meel of om
boomstammen te verzagen tot houten planken of om
water voort te stuwen, enzovoort. Het is een werktuig
dat buiten staat en vaak op een dusdanige locatie dat
de weersomstandigheden (wind, regen en andere vormen
van neerslag) extremer zijn dan elders het geval is.
De molen als gereedschap, als installatie, wordt tegen
deze weersinvloeden beschermd door een bouwwerk
bestaande uit vloeren, fundering, buitenwanden,
kapconstructie en dergelijke. Als we de Nederlandse
molen wat grondiger analyseren bestaat deze voor circa
30% uit een bouwkundig deel en voor circa 70% uit
een werktuig, een stuk gereedschap.
(DZM) hebben 43 molens een restauratieachterstand,
waarvan er 10 alleen al het eerste jaar het dubbele
(gesubsidieerde bedrag) nodig hebben voor alleen
het noodzakelijke onderhoud.
BRIM
Per 1 januari 2006 is de nieuwe subsidieregeling van
de rijksoverheid, de BRIM, in werking getreden, die per
1 januari 2007 tot uitkering komt. Hiermee komen de
eerdere restauratie- (BRRM) en onderhoudssubsidie
(BROM) te vervallen, beter gezegd: ze zijn samengevoegd
tot de BRIM. BRIM staat voor Besluit Rijkssubsidiëring
Instandhouding Monumenten. Nederland heeft zeker
50.000 rijksmonumenten. Om de invoering van de BRIM
enigszins soepel te laten verlopen, is er voor gekozen de
Een monumenten
wachter in overleg met
de molenaar van
'De Nijverheid'
in Sint-Maartensdijk.
Zeeuws ErfgOed 10 maart 2006/01
