agenda
maart 2006
Zeeuws Erfgoed maart 2006
kerken, school, molen en herbergen.
Verder infrastructurele zaken als haven
en veerdiensten, en de geschiedenis van
onder andere de Napoleontische tijd en
de Tweede Wereldoorlog en de water
snoodramp. Kwadendamme wordt op
eenzelfde wijze besproken. Zaken die
er hier qua omvang en inhoud
uitspringen zijn de wegen en voetpaden
rond het dorp, de positie van de
rooms-katholieke kerk in het dorp, de
handboogschutterijen en de bende van
Jan Catoen. Achterin beide boeken is
een lijst met geraadpleegde literatuur
en een naamregister opgenomen.
Kees Slager, Armoede treedt binnen.
Levensverhalen van landarbeiders
(Goes, 2005) 272 pag., ill., tek.
De herziene uitgave van het in 1981
verschenen boek Landarbeiders. Het
aantal veranderingen ten opzicht van
die druk is echter gering en de inhoud
is vooral gebaseerd op interviews met
voormalige landarbeiders die in de
jaren zeventig zijn afgenomen. Het
boek kent 33 hoofdstukken waarbij
allerlei facetten van het boerenleven
aan bod komen zoals: armoede, werk,
school, kinderarbeid, vrije tijd, bruiloft
en eerste huis, loon, werkomstandig
heden, kerk, vakbond, stakingen, crisis
jaren, mechanisatie en het einde van
het boerenwerk. Achterin is een lijst
met woordverklaringen opgenomen.
Gerard Smallegange, Leven op 't hof.
Mensen en beesten op Zeeuwse boerderij
en (Goes, 2005) 144 pag., ill., tek.
Een nieuwe bundeling PZC-artikelen
maakt dit tot het derde boek in de
reeks die Smallegange tot op heden
schreef over het leven op en rond de
boerderij in Zeeland. In een veertigtal
artikeltjes wordt de lezer weer rond
geleid op Zeeuwse boerderijen in de
hele provincie. In tegenstelling tot de
twee eerdere delen gaat het hier veeleer
om de boeren en hun woon- en leef
omstandigheden dan om de gebouwen.
Rinus Verheijke, De bevrijding van
Ellewoutsdijk. Herinneringen na zestig
jaar (Waalre, 2004) 32 pag., ill.
Een kort persoonlijk verhaal van
Rinus Verheijke over hoe hij als jongen
van tien tot veertien jaar de oorlog te
Ellewoutsdijk beleefde. Aan bod
komen onder andere de evacuatie en
bevrijding van het dorp en de terugkeer
de
inwoners.
Wim Vrieze en Giel Overbeeke,
Stranding en schipbreuk voor de
Schouwse kust, 1824-1999 (Haamstede,
2005) 184 pag., ill., tek., krt.
Dit boek is het product van een
amateur-historicus en een schipper op
de reddingboot van Schouwen. In een
tiental overzichtelijke hoofdstukken
wordt de lezer langs stormen en
strandingen gevoerd. Te beginnen met
een uitleg over de Banjaard en andere
zandbanken, scheepstypologie, een lijst
van gestrande schepen en een wrakken-
kaart. Vervolgens diverse hoofdstukken
over strandingen en het reddingwezen.
De laatste hoofdstukken handelen over
de kustverlichting, loodswezen,
bergingsmaatschappijen en strand
vonderij. Het boek wordt afgesloten
met een verklarende woordenlijst,
verantwoording van de vele illustraties
en een bronnenlijst en bibliografie.
Cees Willemsen, Bankieren in
Zierikzee; 180 jaar Nutsspaarbank
1819-1999 (Zierikzee [2005]).
Extra themanummer in de serie jaar
boeken Kroniek van het land van de
zeemeermin (Schouwen-Duiveland)
van de Vereniging Stad en Lande van
Schouwen-Duiveland. Deze mono
grafie is de neerslag van een historisch
onderzoek naar de oudste bank in
Zierikzee. Zowel de houding t.a.v.
'sparen' als de invloed van economische
ontwikkelingen op het bankwezen
komen aan de orde.
Tijdschriften
In Nehalennia afl. 150, winter 2005,
het bulletin van de Werkgroep Historie
en Archeologie van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen en de Zeeuwsche
Vereeniging voor Dialectonderzoek,
gaat M. van den Driest uitgebreid in
op de in vergetelheid geraakte Pieter
Louwerse uit Oost-Souburg (1840
1908), schrijver van jeugdboeken
met veelal een historisch onderwerp en
dichter van o.m. Waar de blanke top der
duinen en Op de grote stille heide.
A.L. Kort verhaalt over diverse veld
wachters op Zuid-Beveland en B. Oele
staat stil bij een zeldzame gotische
kaarsnis die onlangs bij de sloop van
een pand in Kapelle verloren is gegaan.
Op zaterdag 5 november 2005 was het
475 jaar geleden dat de Sint-Felixvloed
de landkaart van Zeeland sterk
wijzigde, vele dorpen in Zuid-West
Nederland verdronken. Ter herdenking
organiseerde de SCEZ op 5 november
2005 een Sint-Felixtoer door Zeeland.
De tijdens de toer uitgesproken tekst
van J.J.B. Kuipers is in dit nummer
opgenomen. Verder sluit V. De Tier in
een artikel met als titel 'Van broek-
omstulen tot juunbuze' de serie over
de dialectwedstrijd af met een reeks
woorden en uitdrukkingen die de top
niet haalden, maar die zeker niet
minderwaardig zijn. Tenslotte volgt nog
het uitgebreide verenigingsnieuws van
beide verenigingen.
Zeeland, tijdschrift van het Koninklijk
Zeeuwsch Genootschap der
Wetenschappen, jaargang 14, nummer 4,
2005, pag. 121-172. Zeeland staat
ditmaal in het teken van het dialect.
Veronique De Tier schreef 'Zeeuws.
Dat bestaat toch niet?'; van de hand
van Lo van Driel komt 'Van Dale, het
Zuid-Nederlands en het dialect'.
Onder de titel 'Open de sluis' beschrijft
Siemon Reker 'Ter Laan en Van Dale
en hun imposante erfenis in woorden-
boekenland', Johan Taeldeman heeft
het 'over de herkomst van dialect
woorden', Jan Stroop over 'Zeeuws
tussen Vlaams en Brabants' en Clasien
Rooze-Stouthamer bespreekt de
'Zeeuwse pronomina in de negentiende
en twintigste eeuw'.
In de 'Genootschapsverzamelingen'
bespreekt I.H. Vogel-Wessels Boer,
de gravure van het stadhuis van
Middelburg door Pieter Bast.
Zeelandboek ZL-9 2005 (Middelburg:
Stichting Zeelandboek, 2005) 224
pag., ill., foto's, tek.
In de nieuwe jaaruitgave van
Zeelandboek komen de volgende onder
werpen aan bod: Van der Straaten,
honderd jaar specialist in funderings
technieken en waterbouw door Kees
Bos, een biografisch portret van Nel
Ginjaar-Maas door Mirjam van Zuilen,
een bijdrage over de schilder Johnny
Beerens door Lo van Driel, Bert
Meijering van Topsy Baits ziet in
aquacultuur perspectief voor Zeeuwse
boeren door Jan Hendriksen, een
portret van palingvisser Bram van den
Hoek door Kees Bos, het luisterende
oor van Kees Slager door Lo van Driel,
een reportage over de Wonderkamer
van het Zeeuws Museum door
directeur Valentijn Bijvanck en de
wielertraditie van Zeeland door Jan
Willem Antheunisse. Arnold Parre
bericht over 75 jaar Rothuizen, van
Doorn, 't Hooft. Jan Willem Bosch
beschouwt de pleinen van de gemeente
Borsele. Van Huub Droogh is de
bijdrage 'Innovation Island: Schouwen-
Duiveland op zoek naar een nieuwe
balans', en verder 'Een deltaplan voor
de Zeeuwse kennisinfrastructuur' door
George van Heukelom, 'Leen Quist,
keramist' door Dolf Snel en 'Arend
de Ru, 1944-2005' door Andreas
Oosthoek.
Heem- en
oudheidkundige bladen
Schouwen-Duiveland
Historische bijdragen en mededelingen
nr. 114, november 2005, van de
Vereniging Stad en Lande van
Schouwen-Duiveland begint met een
verhaal van A.L. Kort over een veld
wachter die als oud-onderofficier van
het Oostindisch Leger de post van
veldwachter in Ouwerkerk verkrijgt en
zich dan moet zien te voegen naar de
luimen van de dorpsburgemeester. In
de rubriek 'Praet' heeft B. Blikman-
Ruiterkamp een gesprek met Bart van
der Wekken, liefhebber en deskundige
op het gebied van trekpaarden en in
het kader van het Andersenjaar 2005
geeft S. den Haan antwoord op de
vraag wat de Deense sprookjesschrijver
Hans Christian Andersen en Zierikzee
met elkaar te maken hebben, namelijk
dankzij de in Zierikzee geboren letter
kundige Jacobus Leunis van der Vliet,
oprichter en uitgever van een cultureel
tijdschrift. Verder zijn er nog een aantal
huishoudelijke mededelingen in deze
uitgave opgenomen.
Tholen
De Nieuwsbriefnr. 14, december 2005,
van de Heemkundekring Stad en
Lande van Tholen is grotendeels gewijd
aan huishoudelijke mededelingen.
Het Jaarboek 2005 van de Heemkunde
kring Stad en Lande van Tholen, met
als titel Van veldwachters, kapers,
stormen en regenten, bevat bijdragen van
A.L. Kort over 'Thoolse veldwachters
onder vuur', van J. Gunter-Knulst over
'Kaapvaart op de Zeeuwse stromen',
van J. Meerman met 'Jeugdherinne
ringen' in Thools dialect, van K. Fase
en B. van den Aarssen over 'Die storm
van 1911en van T. Romeijn over
'Een reisje naar Parijs in 1680'.
Walcheren
De Wete nr. 1, januari 2006, het
kwartaalblad van de Heemkundige
Kring Walcheren, opent met een artikel
van J. Kaljouw over zijn geboorteplaats
Groot-Abeele bij Oost-Souburg, een
buurtschap met een lange geschiedenis
en A.L. Kort gaat nader in op de
lotgevallen van twee veldwachters in
Oostkapelle in de negentiende eeuw.
A. de Visser uit Dronten beschrijft de
geluiden die aan het eind van de
negentiende en het begin van de
twintigste eeuw te horen waren in
Ritthem en Welzinge, zoals het
gekletter van paardenhoeven, het
knarsen van wielen op de keien en nog
veel meer. Verder haalt E. Braat
herinneringen op aan het leven en werk
van het kunstenaarsechtpaar Wim en
Wil Abeleven-Labberton en reageert
P. Baaijens n.a.v. het 'Vadertje' in
De Wete van juli 2005 met een verhaal
over het galgenveld van Arnemuiden
op een berg ten westen van de stad.
In zijn rubriek 'Vadertje' vertelt F. van
den Driest deze keer over het liefdes
leven van de meiden en knechts in de
negentiende eeuw op Walcheren.
In Arneklanken nr. 4, december 2005,
het kwartaalblad van de Historische
Vereniging Arnemuiden, gaat G. de
Nooijer terug in de tijd met herinne
ringen aan het 'Ouwe Gat' en besteedt
L. van Belzen in zijn genealogische
rubriek aandacht aan de familie Schets
te Arnemuiden. J. Adriaanse beschrijft
de twee nog overgebleven zestiende-
eeuwse klokken van Arnemuiden, thans
ondergebracht in het Nationaal
Beiaardmuseum te Asten en P.J. Feij
vervolgt zijn serie 'Aspecten van het
economisch en maatschappelijk leven
van Arnemuiden vanaf ca. 1550' met
een aflevering over de roerige jaren
vanaf het rampjaar 1672. A.H.G.
Verouden vervolgt eveneens zijn serie
over de kerkenraadsnotulen vn
Arnemuiden, deze keer over de jaren
1585 en 1586. P.J. Feij gaat vervolgens
nader in op het feit dat Willem van
Oranje in 1581 tweemaal een bezoek
aan Arnemuiden bracht. In zijn rubriek
'Een bekend persoon te Arnemuiden'
schetst J. Adriaanse het leven van ds.
Jacobus van Miggrode, predikant te
Arnemuiden in de periode 1608-1625
en J. de Ridder verhaalt van de
visleurders en visleursters in vroeger
tijd, hierbij is een leurderslijst vanaf
ca. 1930 opgenomen. Tenslotte nog
een bijdrage van P.J. Bos over het
langdurig verblijf van ds. J. Wanrooij
te Arnemuiden in de jaren 1825-1839.
Als bijlage bij Arneklanken nr. 4,
december 2005, is van de hand van
L. van Belzen in een aparte uitgave een
overzicht van de bewoners van
Arnemuiden in 1880 opgenomen.
Het Polderhuisblad nr. 29, november
2005, het informatieblad over
Westkapelle, bevat, naast huishoude
lijke mededelingen, een bijdrage van
J. Kaland over de verdwenen Bartstraat.
Verder wordt aandacht besteed aan de
expositie in het Polderhuis 'De dijk-
dichtingen op Walcheren in 1945'.
Ook nieuwe aanwinsten voor het
museum komen aan bod, deze keer een
bijzonder voorwerp, namelijk een aan
tekenboekje van Lourus Willem Roelse
(1766-1847), die als gemeenteontvan
ger van Westkapelle een veelzijdige taak
had, o.a. het taxeren van inboedels van
overleden inwoners, inkopen doen voor
de gemeente, achter jutters aangaan,
enz. Hij maakte in een soort dagboek
vervolg verderop in dit nummer
