4
2 •-* - y J 'V
«L-
|fc~>
i
t aJtS
Succesvolle studiedag en afsluiting kastelenjaar
Veel belangstelling voor 'Zeeuws Buitenleven'
Werkgroep Sint-Janskerk Sluis vraagt ideeën
l
ARCHEOLOGIE
~4t t
ERFGOEDEDUCATIEGESCHIEDBEOEFENINGMONUMENTENWACHTMONUMENTENZORGMUSEASTREEKTALEN
Het omstreeks 1820
afgebroken kasteel van
Sluis, op een litho van
C.W. Mieling
(negentiende eeuw).
Vrijdagmiddag 18 november 2005 vond in de aula
van de Zeeuwse Bibliotheek een goed bezochte
studiemiddag plaats over Zeeuwse (voormalige)
kastelen en buitenplaatsen. Deze negentiende
Historische Studiedag 'Zeeuws Buitenleven' van
de Werkgroep Historie en Archeologie van het
Koninklijk Zeeuwsch Genootschap der Weten
schappen was georganiseerd in samenwerking
met de SCEZ.
Omdat 2005 Jaar van het Kasteel en de Historische
Buitenplaats was, stond ook de studiemiddag in dit teken.
Prof. drs. Hans Janssen behandelde in 'De kastelenbouw
in het graafschap Holland en Zeeland in de Middel
eeuwen' verschillen tussen de kasteeltypen en
ontwikkelingen van de kastelen in de Nederlandse
kuststreken. Drs. Katie Heyning gunde de bezoekers
in 'Binnen op buitenplaatsen - was er mode, comfort en
luxe op de Zeeuwse buitenverblijven?' een blik in het
binnenleven op een buitenhuis. Drs. Veronica Frenks
behandelde de Hypnerotomachia Poliphili, een Italiaanse
'tuinarchitectuurbestseller' uit 1499 in relatie tot Zeeland.
Verval en vormveranderingen van kastelen en buiten
plaatsen in Zeeuws-Vlaanderen waren het onderwerp
van drs. Ronald van Immerseel.
Leerzame ontspanning boden filmbeelden van het
voormalige buiten Zorgvliet te Ellewoutsdijk. Deze
witte villa, met de uitstraling van een Arabisch paleis,
ging verloren in de Tweede Wereldoorlog.
Kastelenlexicon
De officiële afsluiting van het kastelenjaar in Zeeland
vond op vrijdag 14 december eveneens plaats in de
Zeeuwse Bibliotheek (foyer). Gedeputeerde George van
Heukelom kondigde bij die gelegenheid de 'herstart' aan
van de Zeeuwse sectie van het landelijke kastelenlexicon,
waarbij ook de SCEZ is betrokken.
it
tr ti
De redding van de restanten van de
Sint-Janskerk gaat alle inwoners van Sluis aan,
vindt een werkgroep van de stadsraad Sluis.
Daarom doet men een oproep om suggesties
en ideeën bij de werkgroep aan te leveren.
De resten van de kerk met het bijbehorende
kerkhof liggen in een stadspark, begrensd
door de Dinsdagstraat, Sint-Jansstraat,
Sint-Pieterstraat en de Rentjes (zie ook
de vorige Zeeuws Erfgoed). De aan Johannes
de Doper gewijde kerk uit de veertiende eeuw
brandde in 1811 af, waarna de overgebleven
resten in 1823 zijn opgeruimd.
Het terrein van kerk en kerkhof werd
weiland. In 1948 zijn de funderingen
opgegraven; de contouren van het kerk-
gedeelte werden door grondkeermuurtjes
aangegeven. Het kerkgedeelte zelf bleef na
de opgraving circa tachtig centimeter onder
het maaiveld verdiept achter. In dit verdiepte
gedeelte liggen restanten van circa zestig
grafstenen die na de opgraving weer
teruggeplaatst zijn. Enkele fragmenten van
middeleeuwse beschilderde grafkelders zijn
eveneens bewaard gebleven; twee zijn
opgesteld in de raadzaal van het Belfort in
Sluis, twee andere in de crypte onder de
Abdijgebouwen in Middelburg.
Reddingsplan
Bijna zestig jaar na de opgraving zijn de
opgegraven resten in zeer slechte staat.
Opschriften en afbeeldingen zijn nauwelijks
waarneembaar. Daarnaast is vrijwel geen
enkele grafsteen heel; een aantal is in
fragmenten uiteengevallen, delen ontbreken.
De grafstenen zijn niet gedocumenteerd en
ook de exacte ligplaats is niet vastgesteld.
Het is de hoogste tijd om de stenen alsnog
te documenteren en een reddingsplan op te
stellen om een deel van de grafstenen voor de
toekomst te behouden, vindt de werkgroep.
Voorts verdient het verwaarloosde park een
nieuwe inrichting. De gemeente Sluis is
eigenaar van het complex. Maar een beslissing
over inrichting, aankleding en gebruik van
een openbaar stadspark gaat uiteindelijk alle
inwoners aan, meent de werkgroep. Een eerste
idee ligt op tafel en wordt door de werkgroep
gebruikt om het actieplan met de gemeente te
bespreken. Met een publicatie in 2006 hopen
de samenstellers de waarde van dit historische
complex onder ieders aandacht te brengen.
Ideeën met betrekking tot de aanpak en het
behoud van het terrein zijn welkom bij:
Henk Hendrikse, Dinsdagstraat 23,
4524 AM Sluis, hendriksha@zeelandnet.nl
Beschilderde grafkelder uit de Sint-Janskerk
te Sluis, met een Calvarie (de gekruisigde
Christus geflankeerd door Maria en Johannes);
opgraving 1948/1949 (foto RACM).
Zeeuws Erfgoed 4
maart 2006/01
