Ondst voor het voetlicht
ARCHEOLOGIE
-
Catharinabeeldje uit Brouwershaven
2»
ERFGOEDEDUCATIEGESCHIEDBEOEFENINGMONUMENTENWACHTMONUMENTENZORGMUSEASTREEKTALEN
In Aagtekerke is geboord naar de afgegraven vliedberg
aan het Bergwegje. In de vorige eeuwen stond hier
ook een boerderij, die gesloopt is. Op het veld en in de
boringen is daarom veel puin te vinden dat van deze
boerderij afkomstig is. In Mariekerke werd naar twee
afgegraven vliedbergen geboord; uit het bureauonderzoek
bleek dat deze reeds grotendeels verstoord zijn door
huidige bebouwing. In de zone naast de bebouwing was
het terrein ook sterk verstoord. Te Kleverskerke bij
Arnemuiden is naar de afgegraven Konijnenberg gezocht.
Deze is niet in de ondergrond teruggevonden.
Nabij de nog bestaande vliedberg van Krommenhoeke
bij Biggekerke is eveneens naar een afgegraven vliedberg
geboord. Op deze locatie bevonden zich erg veel
bakstenen aan het oppervlak; tevens veel puin en
laatmiddeleeuws aardewerk, ook in de boringen.
In de jaren vijftig van de vorige eeuw is een van de
vliedbergen van Buttinge opgegraven en gepubliceerd
door H. Halbertsma. Nabij deze vliedberg lag een kleiner
bergje. Het onderzoek bestond uit enerzijds het traceren
van het kleinere bergje en anderzijds het inventariseren
van mogelijke niet opgegraven lagen van de grotere
vliedberg. De locaties van beide bergen zijn goed bekend.
In het veld bleek echter dat de opgravingsput is
dichtgegooid met grond die veel puin bevatte.
Er zijn geen intacte lagen van de vliedberg aangeboord.
In het buitengebied van Ritthem is een mogelijke
Romeinse vindplaats nader onderzocht. Geen waardevolle
archeologische waarden zijn vastgesteld.
VjfTjv
n
Sint-Catharina uit
het Brugse getijdenboek,
circa 1435-1440.
rad, zwaard, kroon (zij was
volgens de legende een
Egyptische koningsdochter).
Onder de voeten van de
heilige de keizer die
verantwoordelijk was
voor
De Catharinaverering bereikte in de vijftiende
eeuw een hoogtepunt.
Het beeldje uit Brouwershaven zal te
maken hebben gehad met huis- of
misschien 'instellings'-devotie.
Catharina was onder andere
patrones van ziekenhuizen.
Brouwershaven bezat in de
late middeleeuwen een gast
huis met kapel, gewijd ech
ter aan Sint-Theobaldus
(Eewoud); de stad had
ook een leprozenhuis of
Lazaruskapel.
Catharina was eveneens
patrones van onder
meer de molenaars,
maar zowel de Noord
molen (afgebroken
circa 1581) als de
Zuidmolen (afgebro
ken circa 1616) van
Brouwershaven lagen
op grote afstand van de
vindplaats bij de haven.
Het beeldje van de
H. Catharina, gevonden
te Brouivershaven.
Aan haar voeten het gebroken rad.
Onder haar gevouiven handen is nog
vaag het andere attribuut, het zivaard,
te zien (foto Michael Koppelaar).
De heer Michael Koppelaar meldde de vondst
van een kalk- of zandstenen beeldje in een
achtertuin van Haven Noordzijde te
Brouwershaven. Het betreft Sint-
Catharina van Alexandrië, met bij
de rechtervoet haar bekende
attribuut het (gebroken) rad.
Ook het zwaard, een ander
attribuut van Catharina, is
rudimentair onder haar
gevouwen handen te onder
scheiden.
Het hoofd van het
sculptuurtje ontbreekt.
De af-metingen zijn
circa 22 x 9 x 7 cm
(respectievelijk hoogte,
breedte, diepte).
Wegens de halsuitsnij
ding wordt het voor
werp gedateerd op
circa 1500.
Als bodemvondsten
komen deze beeldjes
weinig voor; dit is
voorzover bekend het
tweede exemplaar dat
de afgelopen tien jaar in
Zeeland is gevonden.
De Heilige Catherina is
volgens de legende in 306
of 307 na Chr. gemarteld
tijdens het bewind van de
Romeinse keizer Maxentius.
Zij zou vijftig heidense wijsgeren
in twistgesprekken hebben over
wonnen. Een engel verhinderde haar
foltering op een rad met scherpe
punten, waarna de martelares met het
zwaard werd onthoofd.
Zeeuws El-fgoed 6 maart 2006/01
