Cirkelvormige structuren
bij Walsoorden
Onderzoek vestingwerken IJzendijke
Middeleeuws hout bij
Nieuwvliet, Isenpolder
Sas van Gent - Sasse Poort
Vondsten
bij rioleringswerken Sluis
specialist K. Leenders laten verschillende stappen van het
productieproces verscheidene restproducten achter, die
zichtbaar moeten zijn in verschillend gekleurde lagen.
Een andere kleur van de laag betekent een verschillende
samenstelling van metalen.
Leenders meent dat de eerste stap in het zoutwinnings-
proces niet op deze plek plaatsvond maar elders (vlakbij
zoutwater). Het product daarvan is naar deze plaats
gebracht voor verdere afwerking. Uit archieven blijkt
dat de 'zelle' over grote afstanden naar de zoutketen
werd vervoerd.
In het oosten van IJzendijke zijn resten van vestingwerken
in een nieuwbouwplan onderzocht, met het oog op
eventuele reconstructie van vestingwerken elders in het
plangebied. ADC ArcheoProjecten (Amersfoort) groef
drie proefsleuven. In alle werd een groot deel van de
contrescarp teruggevonden, die daar in 1702 is aangelegd.
Een contrescarp is een talud van een gracht, gelegen aan
de overzijde van de vestingwal. Resten van de contregarde
(aarden buitenwerk) uit 1604 of sporen van een wapen
depot uit 1745 zijn niet aangetroffen.
In de zeventiende eeuw was dit oostelijk deel van
IJzendijke gelegen aan het Juffergat. In 1700 is dit
afgesloten ten behoeve van inpolderingen. Ontmanteling
van de vestingwerken begon midden negentiende eeuw.
In het talud van een nieuw gegraven sloot in de
Isenpolder bij Nieuwvliet ontdekte de heer J. de Zwart
uit Nieuwvliet resten van een paal, twee planken en een
natuurlijke boomstronk. De houtresten zaten twee meter
beneden het maaiveld in een zandige vulling onder een
onverstoorde kleilaag. Het zand bevatte ook schapenmest.
De houtresten zijn door de SCEZ blootgelegd en
gedocumenteerd. Mogelijk betreft het een oversteekplaats
voor schapen in voormalig (middeleeuws) schorrengebied.
De Isenpolder kwam in 1252 tot stand, maar is in de
veertiende en zestiende eeuw geïnundeerd door respectie
velijk stormvloeden en militaire inundaties (Tachtigjarige
Oorlog). Het hout kan dus van vóór 1252 dateren. De
houtresten liepen nog minimaal twee meter onder het
maaiveld van het aanpalende grasland door. Het hout
verkeerde in goede staat; de aangepunte paal is
meegenomen naar het Provinciaal Archeologisch
Depot te Middelburg voor onderzoek.
De heer L.A. Verbrugge te Noordstraat bij Walsoorden
nam achter zijn boerderij enkele cirkelvormige structu
ren waar. Ze leken op een groot aantal cirkels dat in
2005 door de heren A.M.J. de Kraker en K.J.R.
Kerckhaert aan de hand van luchtfoto's is gesignaleerd
rondom de Drogendijk ten noorden van Kloosterzande.
Mogelijk zijn dit prehistorische grafheuvels. De overeen
komst werd duidelijker toen een luchtfotoatlas op aan
grenzende akkers bij de boerderij ook cirkels
toonde. Volgens de geomorfologische kaart liggen
de cirkels in een vlakte van getijafzettingen, maar
blijkens booronderzoek uit 2005 door de SCEZ is
het zandige sediment waarin de structuren zich
bevinden waarschijnlijk de top van een pleistocene
(oudere) opduiking.
Wegens nieuwbouw op het voormalige industrieterrein
in het zuiden van Sas van Gent zocht SOB Research
(Heinenoord) naar sporen uit de prehistorie in het
pleistoceen dekzand, en naar restanten van een vesting
gracht in het plangebied. Boringen toonden op grote
diepte een intacte top van het dekzand aan, maar
archeologische indicatoren bleven uit.
Van de vestinggracht is meer dan 90% in de twintigste
eeuw verstoord door bebouwing en grootschalige
bodemsanering.
Waar de bodem niet was verstoord, is de gracht
daadwerkelijk aangetroffen.
Archeologie
Hulst, project Nieuwe
Bierkaai. Plaggenstructuur
in het profiel, waarbinnen
zich fijn zand bevindt.
Verschillende van dergelijke
plaggenstructuren, met een
duidelijke plattegrond in
het vlak, zijn aangetroffen.
Mogelijk zijn het depots
van fijn zand voor
ambachtelijke activiteiten
(foto ArcheoMedia, 2007).
Houten paal
(lengte 1.20 m) uit het
sloottalud bij Nieuwvliet.
Zeeuws Erfgoed 12 september 2007/03
Fraai pelgrimsinsigne uit
de Ridderstraat te Sluis
met Calvarievoorstelling;
diameter 3.6 cm.
De heer J.P. Schoutens uit Retranchement meldde
metalen voorwerpen uit de late middeleeuwen, die
hij had gevonden bij rioleringswerk in Sluis.
De voorwerpen komen van meerdere locaties,
zoals de Ridderstraat, Zuiddijkstraat,
Sint-Jacobstraat en J.H. van Dalestraat.
Ze omvatten (pelgrims)insignes, broches,
hangers, ringen, zegelstempels, een
kandelaartje en een vijzeltje.
