Themadag Maritiem Erfgoed
5 maart20O8
Schepen moeten varen
Colofon
Stichting
Cultureel
Erfgoed
Zeeland
Leden Platform Maritiem
Erfgoed Zeeland
4
In Zeeland worden de landdelen al vele eeuwen
omspoeld door de golven van de zee. Zeeland
was het land waar alle producten werden
aan- en afgevoerd per schip. Denk maar aan
landbouwproducten, bouwmaterialen, voedsel,
visserijproducten, gereedschappen. De schepen
voeren in zomer en winter, bij nacht en ontij,
met goed en slecht weer. Het was een hard
bestaan aan boord, vandaar dat Zeeuwen een
emotionele binding hebben met deze schepen.
De hoogaarzen, de boeiers, de schouwen, de
schokkers, de hengsten, de klippers, de veer
boten, de lichtschepen, de vrachtschepen,
tonnenleggers: al deze schepen gaven Zeeland
een eigen gezicht. Van de vele honderden
schepen die destijds in de Zeeuwse wateren
voeren, zijn er nu nog maar enkele tientallen
over. Als ook die verdwijnen is een stuk zicht
bare geschiedenis verloren gegaan. Dat geldt
eveneens voor de historische kades, haventjes,
scheepswerven en loodsen. Slechts enkele
hiervan zijn nog aanwezig terwijl historie juist
een streek en zijn bewoners een eigen identiteit
geeft en een gebied interessant maakt voor
inwoners en bezoekers.
Maritiem erfgoed in de vorm van steigers,
landbouwhaventjes en sluizen, blijft waar het is.
Met varend maritiem erfgoed is dat heel anders.
Dat moet varen om in conditie te blijven.
Stilstand betekent voor de schepen snelle
achteruitgang; motoren en zeilen mogen niet
te lang werkeloos zijn. Ligplaatsen zijn voor
dit varend erfgoed van groot belang. Ligplaatsen
met parkeergelegenheid voor auto's en fietsen,
Historische schepen worden vaak ingezet
tijdens bijzondere evenementen. Afgelopen
jaar waren er regelmatig historische
schepen te zien tijdens allerlei havendagen,
visserijdagen, zeilwedstrijden, de vloot-
schouw in Vlissingen en tijdens het
cultureel programma in Goes, Beelden aan
Water. Hier de samenwerking tussen paard
en schip.
met voorzieningen zoals elektriciteit, water
leiding, computer- en tv-kabel. De landelijke
overheid is zich bewust van de waarde van
maritiem erfgoed. Het hoort bij Nederland.
De als varend monument ingeschreven schepen
mogen bijvoorbeeld 'rode diesel' tanken in
plaats van de duurdere 'witte' en onderhouds
kosten aan de schepen zijn vaak aftrekbaar.
Bij bezoeken van de koninklijke familie worden
de eigenaren met hun monumentale schepen
uitgenodigd acte de presence te geven!
Ook de provinciale overheid ziet het belang
van varend maritiem erfgoed. In de provinciale
uitwerkingsnota Cultuurhistorie en Monumenten
wordt gepleit voor het scheppen van
voorzieningen voor deze schepen in bewoonde
centra waardoor dit erfgoed, soms gesubsidieerd
met provinciale bijdragen, goed zichtbaar is
voor het publiek.
Bij de gemeentelijke overheden ziet men wat
beleid betreft grote verschillen. Een aantal
gemeenten creëert ligplaatsen voor varend
maritiem erfgoed, bij anderen heeft het geen
prioriteit. Daarom organiseert het Platform
Maritiem Erfgoed Zeeland met medewerking
van de SCEZ en de provincie een themadag,
die op 5 maart 2008 wordt gehouden. Op die
dag worden genodigden, de beleidsmakers van
de Zeeuwse gemeenten, ingelicht over de voor-
en nadelen van de aanwezigheid van varend
erfgoed en het belang voor het toerisme. Ook
praktische aanwijzingen over waar gemeenten
op moeten letten bij het inrichten en toewijzen
van ligplaatsen en welke schepen er wel en niet
kunnen liggen, komen aan de orde. Ervaren
(oud-)wethouders en beleidsmakers uit Zuid
Holland en Noord-Brabant zullen deze
vraagstukken toelichten.
Voormalige vrachtschepen, die vroeger
grondstoffen van en naar de Zeeuwse
eilanden voeren, zijn nu jaarlijks te zien
tijdens de Bietentocht. Dit is een evene
ment waarbij weer even duidelijk wordt,
hoe producten vroeger van de ene naar de
andere plaats gebracht werden door vracht
schepen die nog in museale vorm bestaan
dankzij enthousiaste schippers.
Special Maritiem erfgoed in Zeeland 2
is een uitgave van de Stichting Cultureel
Erfgoed Zeeland.
Deze uitgave is mede mogelijk gemaakt
I dankzij een bijdrage van de Provincie Zeeland.
samenstelling Platform Maritiem Erfgoed
Zeeland en Veronica Frenks
met bijdragen van Gert-Jan Nijsse
en Conny Boersma
contactpersoon Jacquelien Pleijte
foto's Platform Maritiem Erfgoed Zeeland,
tenzij anders vermeld
opmaak decreet, R. de Nennie, Middelburg
druk Verhage Zoon, Middelburg
Gebouw De Burg Groenmarkt 13
Postbus 49 4330 AA Middelburg
T 0118-670870 F 0118-670880
E info@scez.nl I www.scez.nl
Sien de Mol-Marcusse voorzitter,
Henk van de Haar en Jan de Kam
Ria Geluk - Stichting Behoud Hoogaars
www.hoogaars.nl en Stichting Historische
Scheepswerf C.A. Meerman te Arnemuiden
www.werfarnemuiden.nl
Evelein Mesman - Vereniging voor
Beroepschartervaart (BBZ)
evelein@zeilvlootzierikzee.nl
Niek Peters - Vriendenstichting
Betonningsvaartuig Zaandam www.zkk.nl
Erik de Ruiter - Schippersvereniging
Houthaven Goes
www.schip-persvereniging-houthaven-goes.nl
Jaap Littooij - Stichting Traditioneel
Varend Zeeland
Joop den Boer - Stichting Museumhaven
Zeeland www.museumhavenzeeland.nl
(foto Magnek fotografie)
(foto Jaap Littooij)
Jacquelien Pleijte administratieve
ondersteuning - SCEZ www.scez.nl
