Symposium 'Bergen van
(w)aarde', over de Zeeuwse
vliedbergen, 29 mei
Gids bij onderzoek
Actueel overzicht
heemkundige organisaties
het geval was, aan het landschap als een bijzondere vorm
van cultureel erfgoed aandacht schenken. Zeker niet alleen
via het werk van mij als consulent, maar het lag wel voor
de hand juist dit consulentschap gedeeltelijk in deze
richting om te vormen. Niet voor niets ben ik van huis uit
historisch-geograaf. En zeer principieel is de omvorming
ook weer niet, voor wie weet dat al in mijn eerste werk
en activiteitenplan aandacht voor de eigen historie gelijk
opging met aandacht voor de eigen omgeving.
Natuurlijk zijn er in onze provincie al organisaties met
veel inzet en deskundigheid werkzaam op het gebied van
het landschap, maar hun aandacht is niet primair en
uitsluitend gericht op het landschap als cultureel erfgoed.
Ook is hun kennis op dit terrein niet altijd compleet en in
alle gevallen toereikend. Uiteraard zal, voorzover dat nog
niet het geval is, samenwerking met hen worden gezocht
of versterkt.
Wat kan van de SCEZ op dit gebied worden verwacht?
Heel concreet laat zich dit nu nog niet invullen. Duidelijk
is in elk geval dat bewustwording, kennis en toepassing
centraal moeten staan. In nog bredere kring, bijvoorbeeld
in die van de heemkundige organisaties, zou men zich het
belang van het cultuurlandschap moeten realiseren.
Onder meer studiedagen kunnen daartoe bijdragen.
Landschappen kun je behouden, zoals ook sommige
monumenten wel worden behouden. Maar wezens
kenmerk van het landschap is juist de soms eeuwenlange
verandering, en daarom is ontwikkelen en beheren wel
zo logisch en raadzaam. Dat vereist, vooral tegenover alle
mogelijke plannen met het landschap anno 2008, kennis
over de betekenis van de vroegere veranderingen en de
historische vormen van beheer. Op dit gebied van de
culturele planologie wordt bijvoorbeeld al kennis inge
bracht en toegepast bij het ruimtelijk planoverleg dat de
SCEZ maandelijks organiseert. Dat kan uitgebreid wor
den naar andere terreinen. Deskundigheidsbevordering op
dit gebied kan vorm krijgen door middel van cursussen,
workshops e.d.
Het landschap is niet alleen een kaartbeeld. Juist dankzij
het veelkleurige verhaal over vroeger, over hoe onze
voorouders hun omgeving beveiligden, bewerkten en
bewoonden, krijgt het landschap betekenis. Materieel en
immaterieel erfgoed gaan hier hand in hand. Ook zo
gezien voldoet de nieuwe functieaanduiding: landschap
én historie. Daarin komt enerzijds tot uiting dat land
schap en historie nauw met elkaar samenhangen, waarbij
de geschiedbeoefening in de toekomst nadrukkelijker in
dienst van het landschap zal worden ontwikkeld.
Anderzijds mag hieruit blijken dat de SCEZ en dat ik
het terrein van geschiedbeoefening als zodanig niet zullen
verlaten. Wel zal er minder tijd voor worden ingeruimd,
maar - bijvoorbeeld - de heem- en oudheidkundige
organisaties waarmee een hechte band is gegroeid, kunnen
ook in de toekomst een beroep op ons blijven doen. En
over heemkunde gesproken: dat is per definitie nog altijd
een kwestie van tijd én ruimte, van historie én landschap.
Aad de Klerk
Ongelukkigerwijs stonden in de vorige aflevering van Zeeuws Erfgoed
twee data vermeld voor dit symposium, maar de juiste datum is:
donderdagmiddag 29 mei. Veertig jaar na het eerste 'vliedbergen
symposion' van 1968 zal wederom breed aandacht worden besteed aan
het nog altijd intrigerende fenomeen van de Zeeuwse bergjes. Vanuit
verschillende invalshoeken (archeologie, beeldende kunst, toerisme en
folklore e.d.) zullen de bergen worden belicht. Tevens zal de Stichting
Het Zeeuwse Landschap de plannen voor een heuse reconstructie van
een berg toelichten. Het door de SCEZ georganiseerde symposium zal
plaatsvinden in de provinciale Filmzaal in Middelburg. Deelname is
gratis. Aanmelding uitsluitend schriftelijk (SCEZ, postbus 49, 4330
AA Middelburg) of via info@scez.nl onder vermelding van: 'vlied
bergen', met opgave van: naam, adres, telefoonnummer en aantal
deelnemers. Aanmelding verplicht tot deelname en wordt
geregistreerd in volgorde van ontvangst. In april ontvangen de deel
nemers een bevestiging en het definitieve programma.
Geschiedenis kun je op allerlei manieren - passief - beleven, maar ook
- meer actief - beoefenen. Voor die laatste categorie geïnteresseerden
verscheen onlangs een nuttig hulpmiddel in de vorm van de 64
pagina's tellende gids Op zoek naar de verdwenen middenstand.
Handleiding voor onderzoek naar de detailhandel, van de hand van
Thimo de Nijs en uitgegeven door onder andere Verloren in
Hilversum (ISBN 978-90-6550-944-4). De gids vormt onderdeel van
de 'Op zoek naar reeks', waarvan eerdere deeltjes op zoek gingen
naar huis/straat/buurt, het historisch interieur en een biografisch
portret. Na een beknopt overzicht van de middenstand in de
negentiende en twintigste eeuw volgen de bronnen voor historisch
onderzoek. Een apart hoofdstuk helpt de vrijetijdshistoricus bij het
methodisch opzetten van een onderzoek. Het is weliswaar een
algemene gids, maar toch zal ook een zoektocht naar onze Zeeuwse
neringdoende voorouders er baat bij hebben.
Op www.scez.nl treft u de adressen van de heemkundige kringen en
verenigingen die onze provincie rijk is (werk>geschiedbeoefening>
zeeuwseheemkundige organisaties).
Zeeuws Erfgoed 10 maart 2008/01 LANDSCHAP EN HISTORIE
