Eigenlijk zijn het gewoon
betonnen bakken"
Zeeuwse musea
Nieuwe Verbindingen
De caissons van het vernieuwde Watersnoodmuseum:
Dhr. Wim Geuze van
het Watersnoodmuseum.
Het Watersnoodmuseum in Ouwerkerk gaat de
komende tijd flink uitbreiden, van één naar vier
caissons. Wim Geuze, oud-directeur van bouwbedrijf
Delta, begeleidt deze bijzondere bouwonderneming.
Met behulp van plattegronden en schema's vertelt
hij over de hindernissen én de uitdagingen, die het
nieuwe museum te wachten staan.
"Er lagen eigenlijk al jaren prachtige plannen en ideeën
voor uitbreiding op tafel. Maar plannen hebben tijd nodig
voor ontwikkeling, vooral als het gaat om het bouwen in
caissons. Eigenlijk zijn het gewoon betonnen bakken,
die snel en goedkoop geproduceerd werden voor D-day.
Zestig meter lang, twintig meter hoog. Het was nooit de
bedoeling dat ze bewaard zouden blijven. Een overschot
van de caissons is al in 1945 ingezet voor de droogmaking
van Walcheren en in 1953 voor het sluiten van de laatste
dijkbreuken. Het afzinken van die kolossen was destijds
een moeilijke situatie, dankzij stroomgaten en het getij.
De caissons moesten op elkaar aansluiten, maar
manoeuvreren was erg moeilijk. Daarom liggen ze nu zo
merkwaardig in het landschap. Het zijn kille ruwe hulzen
van beton, met een scheve ligging en grote niveau
verschillen. En juist daarom is het een uniek project,
om zowel dat ruige karakter te behouden als er een
boeiend museum van te maken."
De caissons zijn uitgeroepen tot rijksmonument, dus
moeten de regels van de monumentenzorg in acht worden
genomen. "Maar dat is soms lastig", vertelt Wim Geuze.
"Normaal zou je roest in betonbewapening repareren,
maar hier is dat ondoenlijk. Dat tast het wezen van de
caissons aan. Het is juist bijzonder dat de bouwwerken
hun eigen historie tonen, met littekens en al. Nieuwe
reparaties strooien we dus in met grindzand, om de
uitstraling niet te verliezen. Het werk vergt een ware
denkomslag, omdat de caissons eenvoudigweg geen
gebouwen zijn. We moeten aan de slag in een starre,
beperkte ruimte, en ook nog eens in een natuurgebied."
Het krekengebied rondom het museum is een bijzondere
en kwetsbare plek, beschermd door de
Natuurbeschermingswet en de tweede waterkering.
"Wijzigingen in aanzicht zijn niet gewenst. Vanwege de
diepte van de caissons komen er straks twee ondergrondse
verbindingen en eentje van glas, omdat het laatste caisson
hoger ligt. Als alles af is kun je bijna niet zien dat er
binnen zoveel veranderd is."
In het broedseizoen wordt er binnen gewerkt. Met shovels
en kleine vrachtwagens, een hijskraan gaat niet. Er komt
een lift voor rolstoeltoegankelijkheid, een bibliotheek,
een educatief centrum en een complete Deense
Geschenkwoning. Bijzonder is het audiovisuele
monument '1835+1' in het tweede caisson: een interactief
project van Koert Davidse en Roel Wouters. "In Capelle is
op de dag van de ramp nog een baby geboren, die samen
met de moeder op diezelfde dag gestorven is. Het kind is
nooit aangegeven bij de burgerlijke stand. Vandaar die 1.
Met lichtprojecties worden de namen van de slachtoffers
getoond. Als een bezoeker een naam hardop uitspreekt
dan hoor je het verhaal achter de naam, dankzij een
database die te bekijken en aan te vullen is op
www.deramp.nl
Het thema van het Watersnoodmuseum is straks niet
alleen de ramp van 1953, de emoties en het herstel,
maar breder: de relatie tussen mens en water. Het zijn
spannende tijden, want het museumbestuur zit
momenteel volop in de fase van vergunningen,
ontheffingen en de laatste financiële bijdragen.
Maar Wim Geuze ziet alles met vertrouwen tegemoet.
"Het is een onconventioneel bouwproject, maar wel een
enorme uitdaging. Vooral de planning is even puzzelen,
vanwege de waterkering en het broedseizoen. Er is veel
te doen, dus als ons schema eenmaal goedgekeurd is gaan
we snel aan het werk!"
Gedeputeerde Staten van Zeeland stelden hun nieuwjaarsreceptie,
begin januari, in het teken van kunst cultuur. Zij vroegen de SCEZ
een koppeling te maken tussen de Zeeuwse musea en het thema van
het collegeprogramma 'Nieuwe Verbindingen'. SCEZ benaderde hiervoor
Studio Haak&Visser in Middelburg. Het resultaat was een flitsende
filmclip waarin vijftien musea lieten zien op welke wijze zij nieuwe
verbindingen leggen. Deze filmclip is te zien op www.scez.nl
Zeeuws Erfgoed 18 maart 2008/01 Musea
