Inspirerend Zeeland
Gedurende het jaar komt het archeologische religieuze
erfgoed aan bod in een tweetal tentoonstellingen. De
Archeologische Werkgemeenschap Nederland, afdeling
Zeeland, exposeert religieuze archeologische bodem
vondsten onder de wervende titel 'Hoog in de hemel,
laag onder de grond. Religie en archeologie in Zeeland'.
Deze tentoonstelling zal vanaf 24 mei tot en met
13 september te bezichtigen zijn in de Grote Kerk te
Goes. In het Gemeentelijk Archeologisch Museum in
Aardenburg zal vanaf 5 april tot en met 30 oktober
de tentoonstelling 'Religie en Archeologie in Romeins
en middeleeuws Aardenburg' te zien zijn.
In 1962 nabij de
Hervormde Kerk in
Sin A Anna ter Muiden
gevonden kinderpot.
Doodgeboren kinderen
mochten wegens hun
ongedoopte, ongewijde
status ook niet in de
van het
kerkhof begraven worden.
Van een aantal begraaf
plaatsen is bekend dat
kinderlijkjes begraven
werden tegen het kerkhof.
De nabijheid van de sacrale
grond bezorgde de kinderen
niettemin enige bescherming
tegen de buiten het kerkhof,
in de profane wereld
heersende duivel. Als extra
bescherming werden
de kinderen in een pot
begraven. Kinderzotten
zijn bijzonder zeldzaam
en dateren uit de
late middeleeuwen.
(foto's pr 2008
JRE -Zeeland)
Archeologisch religieus erfgoed
Bodemvondsten, schilderijen, archivalia en getijdenboeken
voeren de bezoeker mee naar het Romeinse en middel
eeuwse verleden van Aardenburg waarbij de nadruk ligt
op funeraire, magisch-religieuze en cultische aspecten.
Immaterieel religieus erfgoed
Religieus erfgoed bestaat niet alleen uit materiële
religieuze uitingen zoals kerkgebouwen, interieurs, avond-
maalszilver en dergelijke, maar zeker ook uit bijvoorbeeld
muzikale tradities en verhalen. Het is dan ook de
bedoeling dat in dit themajaar ook dergelijke vormen van
immaterieel religieus erfgoed voor het voetlicht komen.
Voorbeelden van immaterieel religieus erfgoed zijn
processies (zie kadertekst) en psalmen. Psalmen nemen al
vele eeuwen lang een bijzondere plek in omdat deze zowel
in de liturgie van de rooms-katholieke kerk, maar ook in
die van diverse protestantse kerken een belangrijke rol
spelen. Daarnaast vormen psalmen, die hun oorsprong
vinden in de Hebreeuwse bijbel, een essentieel onderdeel
van de synagogale liturgie. Bijzonder is dan ook het
Psalmenconcert dat de Stichting Synagoge Middelburg
komende zomer in samenwerking met het Lange Jan
Project organiseert. Het unieke aan dit concert is dat
psalmen vanuit verschillende religieuze tradities
gepresenteerd zullen worden.
Een ander bijzonder evenement in het kader van het
Jaar is een show van Zeeuwse streekdrachten door het
Historisch Museum De Bevelanden in samenwerking met
Stichting De Zeeuwse Streekdrachten en de Kerkvoogdij
van de Maria Magdalenakerk in Goes op 5 april. Nieuw
hieraan is dat de streekdrachten op 5 april niet zoals
gebruikelijk gepresenteerd worden vanuit het gebied van
herkomst, maar getoond worden aan de hand van 'rites
de passage', religieuze/levensbeschouwelijke momenten uit
het leven zoals doop, huwelijk, belijdenis en begrafenis.
Het jaar rond
Zoals gezegd, landelijk startte '2008 Jaar van het
Religieus Erfgoed' op 17 januari, Zeeland volgt op 16
mei. De keuze voor een latere Zeeuwse start is ingegeven
door de ervaring dat themajaren vaak wat langzaam op
gang komen. Daarbij komt dat de programmering van
veel activiteiten in een toeristische provincie als Zeeland
gericht is op het zomerseizoen. Het gegeven dat de
periode van 16 mei tot en met 11 december zeven
maanden beslaat is tevens een link naar het project
'zevenxzeven', waarbij vanaf mei zeven maanden lang
zeven verhalen per maand bij religieus erfgoed
(voorwerpen, gebouwen, plekken in het landschap en
gebruiken) worden verzameld. Dat het getal zeven, als
heilig getal, prominent aanwezig is, is een knipoog naar
'2008 Jaar van het Religieus Erfgoed'.
Overigens zullen de Zeeuwse musea, die tentoonstellingen
presenteren met thema's aansluitend bij het Jaar van het
Religieus Erfgoed zoals het Streekmuseum Het Land van
Axel, het Historisch Museum De Bevelanden in Goes en
het Streekmuseum De Meestoof in Sint-Annaland, al
openen in of rondom het Nationaal Museumweekend op
5 en 6 april. Hetzelfde geldt ook voor de tentoonstelling
'Veelstromenland. Kerken en godsdiensten in Zeeland'
in het Zeeuws Archief en de tentoonstelling rondom
vierhonderd jaar Nadere Reformatie in de Zeeuwse
Bibliotheek. Het Museum De Vier Ambachten in Hulst
bijt al eerder het spits af. Vanaf tweede paasdag (24 maart)
is in het Refugium ten Duinen een etalage gewijd aan de
Cisterciënzer monniken. Ook in Kloosterzande zullen er
activiteiten georganiseerd worden rondom de Nederlands-
Hervormde Kerk die ooit deel uitmaakte van een
Cisterciënzer uithof.
Het enthousiasme met betrekking tot het themajaar is
dermate groot dat het ondoenlijk is alle activiteiten,
concerten, tentoonstellingen, lezingen, processies en boek
uitgaven hier te noemen. Voor een volledig overzicht van
alle activiteiten en exacte data kunt u terecht op
www.scez.nl Op dit moment worden nog vrijwel dagelijks
nieuwe activiteiten aangemeld. Wie niets wil missen wordt
aangeraden om regelmatig op deze site te kijken!
Gedurende het gehele jaar zal er ook buiten onze
provincie een groot aantal activiteiten plaatsvinden in het
kader van '2008 Jaar van het Religieus Erfgoed'. De web
site www.2008re.nl biedt een uitgebreid overzicht van alle
landelijke en provinciale activiteiten in geheel Nederland.
Op 19 april wordt in de Drvkkery in Middelburg een
reisgids langs vijftig spirituele plekken in Zeeland
(oude bedevaartsoorden, bijzondere kerken e.d.) met
een (religieus) verhaal gepresenteerd door de auteurs
Marga Haas en Aarnoud van der Deijl. Tevens zullen
hier de mooiste foto's uit het boek tentoongesteld
worden. Hierna zal deze fototentoonstelling door
Zeeland reizen.
Franciscus - beeld van Jep Groenhagen
in de tuin van La Cordelle, Cadzand.
Zeeuws Erfgoed 4 maart 2008/01 JAARTHEMA