Walcheren
Delen van een houten
constructie van een
beschoeiing of kleine brug
in de zuidoostelijke gracht
van Fort Berchem,
Retranchement-Zeedijk.
Verglaasd bodemfragment van een Romeinse zoutcontainer
(rechts) en een fragment van een briquetage-steun (links)
uit Middelburg-Mortiere.
Middeleeuws potje van de SCEZ-locatie
Op 4 september 2008 meldde de heer J. Tevel uit
Geldermalsen een kleine gave pot van grijs aardewerk.
Zijn grootvader vond deze in het begin van de jaren
veertig op de locatie Groenmarkt 13 te Middelburg,
waar na het bombardement van 17 mei 1940 bij de
stedelijke wederopbouw het hotel 'De Burg' verrees,
de huidige hoofdlocatie van de SCEZ! Het potje is op
de draaischijf vervaardigd, ruim 7 centimeter hoog en
voorzien van een lensbodem. Het is waarschijnlijk een
drinkbekertje uit het eind van de dertiende of het begin
van de veertiende eeuw.
mestlaag en hier en daar baksteenpuin. Ook was een stuk
Hollandveen aanwezig. Vast muurwerk kon in de bouw
put niet worden aangetoond.
De uit de put afkomstige grond is gestort op een terrein
buiten de wallen van Sluis. In de hopen grond waren
zichtbaar: aangepunte houten palen, duigen, grote
fragmenten rood en grijs aardewerk, grote fragmenten
steengoed, oesters en botmateriaal. Het aardewerk dateert
uit de late middeleeuwen (circa 1250-1500), in welke
periode Sluis zijn bloeiperiode beleefde. Gezien de samen
stelling van het vondstmateriaal is het zeer waarschijnlijk
dat minstens één beerput (waarschijnlijk in de vorm van
een mestkuil of tonput) is weggegraven.
Fort Berchem bij Retranchement
In het kader van Nationaal Landschap West-Zeeuws-
Vlaanderen voert de Provincie Zeeland onder project
leiding van de Dienst Landelijk Gebied een aantal
herinrichtingsprojecten uit aan elementen van de Staats-
Spaanse Linies. Op het terrein van het archeologisch
monument Fort Berchem bij Retranchement is daarvoor
een proefsleufonderzoek uitgevoerd door ADC
ArcheoProjecten. Hierbij zijn de resten van de gracht
van dit fort in beeld gebracht, die een binnenterrein van
67x 62 meter omsloten. In de zuidoostelijke gracht lag
een houten constructie van mogelijk een beschoeiing of
kleine brug. Daar is ook een grote concentratie met afval
en aardewerk aangetroffen. Ook de grachten van een
voorganger, mogelijk het in de bronnen genoemde
'Wachthuys', zijn aangetroffen, met een omvang van
54 x minimaal 54 meter. Centraal is als enige spoor een
bakstenen waterput aangetroffen; voor de rest lijkt het
binnenterrein volledig afgegraven. Van de verwachte
voorganger Schans Ter Hofstee zijn vermoedelijk geen
sporen teruggevonden.
Romeinse stookplaatsen Middelburg-Mortiere
Begin augustus meldden amateur-archeologen Johan en
Pascal Visser uit Middelburg een tweetal stookplaatsen in
het talud van een recente waterpartij in de nieuwe wijk
Mortiere te Middelburg. De SCEZ en de Walcherse
Archeologische Dienst (WAD) verrichtten enkele waar
nemingen. De stookplaatsen zijn bewaard gebleven op
de top van veenwallen tussen laatmiddeleeuwse moer-
neringsputten. Het gaat vrijwel zeker om resten van
een groter complex dat door de laatmiddeleeuwse veen-
winning is verstoord. Zowel op de vindplaatsen zelf als in
de jongere sporen zijn Romeinse vondsten aangetroffen;
uit de moerneringsputten is ook laatmiddeleeuws
aardewerk geborgen.
De weinige dateerbare Romeinse vondsten wijzen op
de tweede helft van de tweede eeuw en/of eerste helft van
de derde eeuw na Chr. Het merendeel van de vondsten is
afkomstig van grote containers, waarin vermoedelijk zout
is getransporteerd. Opmerkelijk in dit aardewerk is de
grote variatie in de hardheid van de baksels. Sommige
fragmenten zijn van een zeer zacht baksel, andere zijn
zo hard gebrand dat ze zijn vervormd. Van één bodem
fragment is zowel de buitenzijde van de bodem als de
buitenwand verglaasd en als het ware bedekt met een
groen glazuur. Ook een randfragment vertoont dergelijke
sporen aan de buitenzijde. Een ander stuk gebakken
aardewerk kan een fragment zijn van briquetage-materiaal,
steunmateriaal in het proces van zoutproductie. Bijzonder
is dan dat het een briquetage-steun met rechte hoeken is.
Nader onderzoek is gewenst, maar het lijkt er al op dat
Romeinse stookplaats in Middelburg-Mortiere (vindplaats 1).
deze vondst het onderzoek naar zoutproductie in de
Romeinse tijd een stapje verder heeft gebracht.
Pot of drinkbekertje van grijs aardewerk
van Groenmarkt 13, Middelburg;
datering eind dertiende of begin veertiende eeuw.
Zeeuws Erfgoed 26 december 2008/04 ARCHEOLOGIE
