Gemeentearchief Tholen
t
f 'V rfa-ïfc
RONDE VAN ZEELAND
Aan het eind van de negentiende eeuw produceerde de waterstaatkundig
opzichter Adriaan Hollestelle enkele publicaties over de historie van
Tholen en zijn polders. Daarvoor maakte hij veelvuldig gebruik van
lokale archiefbronnen. Bij zijn onderzoek liep hij tegen het probleem aan
dat het archief op allerlei plaatsen in het stadhuis lag opgeslagen en niet
geordend was. Samen met de toenmalige gemeentesecretaris P Laban
besloot hij daar iets aan te doen. Gezamenlijk ordenden en
inventariseerden zij het oude archief van de stad Tholen. In 1888
verscheen het product van hun inventarisatiewerk in druk.
Hollestelle bleef archiefonderzoek verrichten. In 1898 benoemde de
gemeenteraad hem tot gemeentearchivaris van Tholen. Niet voor lang,
want al in 1900 werd hij verkozen in de gemeenteraad met als gevolg dat
hij de functie van archivaris weer diende op te geven.
iW I
Het zou nog tot 1911 duren voordat er een
nieuwe archivaris werd benoemd. De appel
viel niet ver van de boom. Cornelis
Hollestelle, zoon van, viel de eer te beurt. Hij
zou tot 1936 archivaris blijven. Vervolgens
zou het nog tot na de gemeentelijk herinde
ling duren alvorens er weer een fulltime
archivaris voor Tholen benoemd werd.
Nieuwe ontwikkelingen
Na de gemeentelijke herindeling op het
eiland Tholen per 1 juli 1971 werd de
behoefte aan een eigen archivaris zo groot dat
uiteindelijk in 1973 de heer Zuurdeeg werd
benoemd. Een van diens eerste taken was om
ervoor te zorgen dat de oude archieven van
alle voormalige Thoolse gemeenten bijeen
werden verzameld. De archieven werden
naar de archiefbewaarplaats in het oude stad
huis van Tholen gebracht. In 1979 werd de
nieuwe archiefbewaarplaats in Sint
Maartensdijk in gebruik genomen.
Ook deze nieuwe huisvesting begon al snel te
krap te worden. Door de volgende gemeen
telijke herindeling met Sint-Philipsland werd
het gemeentehuis echt te klein. Bij het
maken van plannen voor het nieuwe
gemeentehuis heeft de gemeente Tholen het idee geopperd om het oude
archief bij een andere archiefinstelling onder te brengen. Vanuit diverse
lagen van de Thoolse bevolking kwamen bezwaren tegen die plannen.
De Thoolse bevolking wilde haar archief op het eiland houden. En zo
geschiedde.
Oude en jonge archiefstukken
Het gemeentearchief Tholen beheert de archieven van de plaatselijke
besturen van Tholen en Sint-Philipsland van de vroegste tijd - het oud
ste stuk dateert uit 1330 - tot 1990. Bovendien worden er kerkelijke
archieven bewaard, alsmede archieven van verenigingen en instellingen
die in deze regio zijn of waren gevestigd. Ook bevat de collectie steeds
meer foto's die gratis te bekijken zijn. Het gemeentearchief is voor het
publiek vrij toegankelijk.
Wilde u altijd al eens weten hoe uw overgrootvader heette en waar hij
woonde? Het gemeentearchief kan deze vraag voor u oplossen! In de
studiezaal kunt u vele indexen raadplegen op transportakten van de
diverse schepenbanken en de weeskamerarchieven.
Met name van de negentiende-eeuwse
gemeentearchieven is veel materiaal
bewaard gebleven, doordat de stukken
werden ingebonden en vernietiging van veel
stukken dus niet plaats kon vinden. Deze
archieven herbergen een schat aan gegevens
en blijven vaak onterecht ongebruikt.
Een van de pronkstukken uit de collectie
van het gemeentearchief is een kerkelijk
register van grafschriften. Aan het eind van
de achttiende eeuw werden door Bestebroer
de graven in de O nze-Lieve-Vrouwe Kerk
beschreven en nagetekend.
■'■Irfl Ijl h h(tji H.Jl|
i
jijt firrfb fntlh? 'iiiP jniii HiïïhmiinnTT-iri
Pagina uit het Register van graven in de
Nederlands Hervormde Kerk te Tholen
(foto Fred van den Kieboom).
Bezoekadres
Hof van Tholen 2
4691 DZ Tholen
Telefoon 0166-668248
E-mail archief@tholen.nl
In 2006 startte men de nieuwbouw van het gemeentehuis met een ruime
archiefbewaarplaats. Eind 2007 kwam de bouw gereed en verhuisden de
ambtenaren, inclusief het archief, naar de nieuwbouw aan de rand van
Tholen.
Openingstijden studiezaal
Maandag t/m donderdag van 9.00-16.30 uur
Vrijdag gesloten
Naast een splinternieuw depot werd het gemeentearchief ook verrijkt
met een prachtige studiezaal, parallel aan het bezoekersatrium. De
drempel om het gemeentearchief te bezoeken is daarmee bijna geheel
verdwenen en dat is aan de bezoekersaantallen te zien. Veel meer men
sen grijpen hun kans om eens 'binnen te stappen'. Het gemeentearchief
heeft sinds de verhuizing veel 'nieuwe' bezoekers mogen verwelkomen.
Zeeuws Erfgoed 6 december 2008/04 LANDSCHAP EN HISTORIE
