is?
Jaar van de
Tradities
^mQQp
niet met het neutraal gebleven
Nederland viel te spotten. De verhou
ding met België was gespannen, en dit
speelde een rol bij het incident in
1919, waarbij het Italiaanse schip
Francesco Ferrucio zonder toestem
ming van de Nederlandse regering de
Westerschelde opstoomde naar
Antwerpen.
Het boek Jons Viruly, 1905-1986, vlie
ger en schrijver van W. Adriaansen
wordt besproken door J. Hintzen.
Arneklanken, kwartaalblad van de histo
rische Vereniging Arnemuiden (decem
ber 2008), geeft een terugblik op de
thema-avond 'De kerk in het midden'
door R. Rijkse. G. de Nooijer laat 'Een
buurpraatje' horen tussen Maria Poppe-
Marijs en J. de Waardt-Mulder.
L. van Belzen geeft een lange lijst
namen van voorouders met hun woon
plaats in 1840, hun beroep en burger
lijke staat.
PJ. Feij begint een reeks artikelen over
'Arnemuiden in de achttiende eeuw'.
Deze eerste aflevering gaat over veepest
en toenemende armoede. In de negen
tiende eeuw gaat het gelukkig wat
beter, wat J. Adriaanse vertelt in
'Arnemuiden in de jaren 1870, 1871 en
1872'.
L. Schouls beschrijft het gevelluik uit
het Museum te Arnemuiden en M.P.
de Ridder en C.J.A. Feij geven bijzon
derheden over het huis 'De Maene',
een pand dat voor het eerst genoemd
werd in 1579. Zoals gebruikelijk wijdt
A.H.G Verouden ons in de kerkenraad-
snotulen in, dit keer die van 1596
1598.
De Bevelanden
De Spuije, tijdschrift van de
Heemkundige Kring De Bevelanden en
de Vereniging van het Historisch
Museum De Bevelanden (winter
2008), is een bijzonder, dubbeldik
nummer, ter gelegenheid van het ver
schijnen van de 75ste editie. Het num
mer opent met een lang artikel van
L.H. Brugghe: 'De Franse slag'. In de
driehoek Kapelle, Wemeldinge,
Hansweert voerde het Franse 271ste
Régiment d'Infanterie in 1940 strijd
tegen de Duitsers. Het regiment was
opgericht in 1939, een middelmatig
regiment, bestaande uit vaak wat oude
re landbouwers en arbeiders. Na de
Duitse inval in Nederland werd het
bataljon overgeplaatst naar Zuid-
Beveland. Na de gevechten namen
groepen burgers uit Kapelle het initia
tief om de Franse gesneuvelden te zoe
ken, waarvan de graven gedurende de
oorlog met toewijding werden ver
zorgd.
Het 'Zondags Zilver in Zeeland' is
geschreven door K. van Rooijen en gaat
over de zilveren sloten en beslag van
oude kerkboekjes. G.J. Lepoeter vergast
ons op de biografie van Daniël
Adrianus Poldermans (1877-1939),
dichter van het Zeeuwse volkslied.
In het gebied van de verdronken dor
pen van Zuid-Beveland zijn de laatste
jaren veel laatmiddeleeuwse insignes uit
de bodem gekomen. In het museum te
Goes wordt de collectie met zorg
bewaard en prachtig tentoongesteld. D.
Kicken beschrijft een aantal van de
voorwerpen.
De volgende NS-stations op Zuid-
Beveland worden behandeld door F. de
Klerk: Rilland-Bath, Krabbendijke,
Kruiningen-Yerseke, Kapelle-Biezelinge,
Goes, en 's-Heer Arendskerke. Hij
maakt voor de beschrijving gebruik van
het boek Spoortocht langs oude en nieu
we NS-stations door M. Vermoolen.
A.L. Kort vertelt over veldwachters op
Zuid-Beveland en A. Beenhakker
neemt de kunstschilder Van der Spoel
onder de loep, een kunstenaar die nau
welijks werd opgemerkt door de
Zeeuwen, hoewel hij een van de beken
dere Nederlandse schilders van na de
Tweede Wereldoorlog was.
W.P. den Toom behandelt een rechts
zaak over diefstal uit 1787 en als laatste
artikel biedt P. Harthoorn het stuk
'Stoelendans met land' aan. Veel
geschiedkundige bronnen zijn geba
seerd op eigendom van land. Registers
van hypotheken, belasting, huwelijkse
voorwaarden en vooral overlopers of
veldboeken laten zien dat juist die over
lopers gegevens kunnen leveren die ner
gens anders te vinden zijn.
Zeeuws-Vlaanderen
In Tijdschrift, Bulletin van de
Heemkundige Kring West-Zeeuws-
Vlaanderen (2008, 4), een artikel van
L. van Driel dat begint met een brief
van een onbekende vrouw: de Friese
Lutg. Miedema. De bekende archivaris
dr. J. de Hullu speelt een rol in het
artikel zowel als de schrijver G.F.
Haspels, met zijn vergeten novelle In
het gezicht van de haven, te vinden in
de bundel Onder den Brandaris.
M. de Groote schrijft 'De lotgevallen
van de kapel en het kerkje van
Zuidzande', A.R. Bauwens behandelt
de straatnaam Peurssensstraat, genoemd
naar Anthonij Peurssens, burgemeester
van Aardenburg in 1672 en M. Van
IJzendijke laat Nout weer zijn rondje
fietsen.
De Kroniek 2008 van de Stichting
Heemkundige Kring Sas van Gent is
een lijvig deel geworden. E. de Roo
behandelt huisnamen in het verleden
en spreekt de wens uit waar dat moge
lijk is de huizen van nu weer hun vroe
gere naam terug te geven.
C. Vercouteren wil graag dat de ves
tingwerken die de overblijfselen zijn
van een oorlog die vierhonderd jaar
geleden is uitgevochten, hersteld gaan
worden. Een verslag van het
Steuncomité Oorlogsvluchtelingen uit
de Eerste Wereldoorlog wordt bespro
ken door J.P. Winne. Daarna is het rei
len en zeilen van het kerkgebeuren te
Westdorpe aan de beurt. De eerste H.
Mis werd in 1680 gelezen, maar daar
de Katholieken veel tegenwerking van
de wereldlijke overheid ondervonden,
werden de godsdienstoefeningen
gehouden in schuren of stallen. In
1796 werd eindelijk de eerste officiële
kerk gebouwd. Ook aan de Hervormde
Gemeente te Sas wordt aandacht
geschonken, en wel door M. Erpelinck.
Op 13 september 2008 heeft de heem
kundige kring een fietsroute uitgezet,
waarbij bij diverse objecten verhalen
waren geplaatst. Deze verhalen zijn
door de redactie in de Kroniek
geplaatst, zodat fietsliefhebbers de tocht
nog kunnen ondernemen, met de nodi
ge uitleg.
Sas van Gent heeft sinds de jaren
negentig van de vorige eeuw een
Industrieel Museum, waarvoor een
werkgroep zeer enthousiaste plannen
heeft. 'De veldwachters van Sas van
Gent' (auteur A.L. Kort) mogen
natuurlijk in deze Kroniek niet ontbre
ken.
J.P. Winne vertelt over Nestor Wilmart,
de zwendeldirecteur van de spoorweg
van Gent naar Terneuzen en over twee
zeldzame spotprenten. De 'Verborgen
schatten van Sas van Gent' worden
onder onze aandacht gebracht door F.
Puylaert.
Het Bulletin van de Oudheidkundige
Kring De Vier Ambachten (2008, 2) is
in een nieuw jasje gestoken. De
Werkgroep Archeologie doet verslag
over het project 'Onder de Toren', en
de maatschappelijke rol van muziekver
enigingen in Oost-Zeeuws-Vlaanderen
wordt verteld door V. Heijne.
De Nieuwsbrief van de Heemkundige
Vereniging Terneuzen (december 2008)
begint met het stuk 'De grenzen van de
provincie Zeeland in heden en verle
den' door P.W. Stuij.
E. Hamelink betreurt het dat door
onzorgvuldigheid weer een stukje van
Terneuzens historie is verdwenen,
namelijk een schampsteen, die bij de
Axelse poort aangetroffen was.
De natuurbeschermingsvereniging De
Steltkluut en de Heemkundige
Vereniging Terneuzen hebben samenge
werkt aan een project op de zeedijk van
de Margarethapolder. Er is een vogel-
telpost geplaatst en wat verderop een
kanon ter herinnering aan de marine
haven van Napoleon. B. van
Broekhoven en E. Hamelink brengen
hierover verslag uit.
Het Jaarboek 2008 van de Vereniging
tot behoud van de historie van
Philippine begint met een 'Plan en pro
fil van den Steenen Beer en aansluit-
muren aan de oostkant te Philippine'
anno 1757, door D. van Langevelde.
Samen met de Stichting Menno van
Coehoorn werd getracht een plan op te
stellen om verdere aantasting te voor
komen. W. Zwartelé vertelt over een
verwarrende situatie die ontstond door
dat twee huizen op dezelfde dijk dezelf
de naam dragen.
J. Kruijk-van Rest schrijft dat
Philippines erfgoed in de toekomst
beter beschermd kan worden nu de
gemeente overgaat tot het aanwijzen
van monumenten en er ook geld ter
beschikking komt.
A. Ploegaert had voor ons een mooi
panorama van de haven van Philippine
geschilderd op de wanden van zijn
tuinhuis. De panelen hangen nu in de
gang van de Brede School en S.
Ploegaert geeft ons informatie over de
schilderwerken. Dezelfde auteur
beschrijft de strijd van de Canadezen
aan de Isabellasluis in 1944.
'De beurtdienst Philippine/Hoek -
Dordrecht - Rotterdam' wordt door
A.R. Koppejan behandeld.
ACTIVITEITEN, CURSUSSEN,
EXPOSITIES
www.scez.nl www.zeelandmuseum-
land.nl
Een themajaar is er in de eerste plaats
voor om zoveel mogelijk aandacht voor
het betreffende thema te genereren.
Een brede baaierd aan activiteiten
moet er voor zorgen dat het thema
bekend wordt en als het even kan ook
bekend blijft. Een eenmalig publiek
succes is mooi, zeker vanuit toeristisch-
recreatief oogpunt, maar mooier is het
als het thema wordt verduurzaamd in
de samenleving, als ook de overheid in
haar beleid blijvende aandacht aan het
thema besteedt. In het geval van het
Jaar van de Tradities (2009, de officië
le afsluiting is op 1 maart 2010) lijkt
de volgorde anders. Bij aanvang van dit
themajaar is er al sprake van politieke
aandacht en beleidsmatige vertaling, in
ieder geval op rijksniveau. Het met
ingang van 1 januari jongstleden
gestarte Fonds voor
Cultuurparticipatie is er het concrete
bewijs van. Dit fonds kent, naast de
amateurkunst en de cultuureducatie,
ook de volkscultuur als aparte pro
grammalijn. De uitdaging ligt er nu
voor de provincies, gemeenten en
instellingen om een eigen beleid te
ontwikkelen. De Provincie Zeeland
heeft met de beleidsnota Immaterieel
erfgoed en Archieven al een eerste stap
gezet. Een tweede stap is de vorming
van een Fonds voor
Cultuurparticipatie Zeeland, waarin de
middelen van Rijk en provincie wor
den samengevoegd. Dat maakt het
mogelijk de komende jaren activiteiten
te stimuleren en te subsidiëren.
In 2009, het Jaar van de Tradities, zal
de nadruk komen te liggen op het in
beeld brengen van de diversiteit aan
organisaties en activiteiten op het ter
rein van het immaterieel erfgoed en de
volkscultuur. Op www.scez.nl is al een
overzicht van de activiteiten te vinden
die in het kader van het themajaar wor
den georganiseerd. Samen met andere
partijen, waaronder het Nederlands
Centrum voor Volkscultuur, de
Stichting Traditionele Sporten en
Spelen, de Federatie Traditionele
Sporten en de Landelijke Werkgroep
Folklore en Levende Geschiedenis,
onderzoekt de SCEZ de mogelijkhe
den voor het organiseren van een
volkscultuurmanifestatie tijdens de
Senior Games in september van dit
jaar. In samenhang daarmee wordt ook
gedacht aan een aanpassing van de ten
toonstelling 'De Zeeuwse Klapbank'
en de expositie van de merklap 'Door
Ons Gedaen'.
Reacties op het Jaar van de Tradities in
Zeeland naar info@scez.nl.
Zeeuws Erfgoed 29 maart 2009/01 Agenda
