Walcheren
Achterstuk van een smeed
ijzeren achterlaadkanon
(circa 1600) uit de oude
havenvulling van
Arnemuiden
Gietijzeren scheepskanon
(circa 1600) uit de oude
havenvulling van
Arnemuiden.
Opgraving omgeving Clasinastraat, Arnemuiden
In Zeeuws Erfgoed 2004 nr. 4 meldden we de vondst van
een zeldzaam scheepskanon tijdens een Inventariserend
Veldonderzoek met proefsleuven door ArcheoMedia BV.
Ten zuiden van de Arnemuidense Clasinastraat waren
Overzichtsfoto van de opgraving in Arnemuiden
(ADC A rcheoProjecten).
natuurlijke sedimenten van de haven van Arnemuiden
gevonden; aan de noordzijde funderingen en een
tegelvloer van zestiende-eeuwse koopmanshuizen,
gebouwd op een deel van een dijklichaam. Hier bevond
zich onder de vloer ook het scheepskanon. Verder werden
resten van havenwerken aangetroffen, die we kennen van
de plattegrond door Jacob van Deventer uit circa 1560.
Najaar 2008 en begin 2009 is naar aanleiding hiervan
een opgraving uitgevoerd door ADC ArcheoProjecten.
De opgravingen overtroffen de verwachtingen en de
uitwerking is in volle gang.
De locatie ligt aan de rand van de oudste kern van
Arnemuiden, waar dijk en haven elkaar raakten. Tijdens
de opgravingen werden restanten van deze oude dijk en
een houten constructie van de voormalige kade terug
gevonden. Daarnaast konden nog verschillende resten
van de voormalige haveninfrastructuur in kaart worden
gebracht.
Houten beschoeiing, behorend tot de kade van
de voormalige Arnemuidse haven.
Spaans beleg
In 1572 belegerden de Spanjaarden Arnemuiden en
richtten grote verwoestingen aan. Resten van één of
meerdere branden - in verband met dit beleg? - die tegen
de dijk opliepen zijn tijdens het archeologische onderzoek
opgetekend. De oude havenkom was vermoedelijk toen
al deels verzand en op verschillende plaatsen opgevuld.
Aangetroffen tonputten tonen dat de vrijgekomen
ruimte al snel in gebruik is genomen.
Als beloning voor de steun van Arnemuiden kende
Willem van Oranje in 1574 stadsrechten toe. Een
nieuwe vesting met bastions werd opgetrokken, zoals is te
zien op een kaart van Giucciardini die de situatie eind
zestiende eeuw weergeeft. De reeds gedempte haven is
toen vermoedelijk verder opgevuld en bebouwd. Een
aantal van deze panden met goed bewaarde vloeren en
kelders is gedocumenteerd.
In de oude havenvulling zijn twee (fragmenten van)
kanonnen gevonden. Eén is zoals gezegd in 2004
aangetroffen: een gietijzeren scheepskanon uit eind
zestiende, begin zeventiende eeuw. Bijzonder omdat voor
dit type meestal smeedijzer werd gebruikt. Het tweede
kanon is het achterstuk van een smeedijzeren achterlaad-
kanon. Het maakte deel uit van een bombarde, een soort
belegeringskanon en dateert uit dezelfde periode.
Het eerste kanon is geconserveerd met hulp van de
gemeente Middelburg, Provincie Zeeland, Novaform,
de Historische Vereniging Arnemuiden en de Stichting
Oudheidkundig Museum Arnemuiden. Het tweede wordt
momenteel geconserveerd. Beide worden tentoongesteld
in het Museum Arnemuiden.
Uitwerking ijzertijdcomplex Kievitshoekweg,
Grijpskerke
Met volle kracht heeft de SCEZ de uitwerking van de in
2003 en 2005 opgegraven kuil met grote hoeveelheid
vondsten uit de late ijzertijd ter hand genomen.
Sjef Thier (AWN) heeft intussen 62 complete profielen
gereconstrueerd van potten uit de kuil, die vermoedelijk
als een ritueel depot moet worden geïnterpreteerd. Leida
Goldschmitz (AWN) heeft de potten getekend. Hans
Jongepier en Robert van Dierendonck (SCEZ) hebben
deze potten grotendeels beschreven en bij de bestudering
belangrijke details opgemerkt. Zo blijken aan een flink
aantal scherven nog resten van aangekoekt materiaal
aanwezig. Enkele van deze scherven worden bemonsterd
voor onderzoek naar de samenstelling van het aankoeksel,
zodat daarmee informatie verkregen wordt over de
vroegere inhoud van de pot en het menu van de mensen
die de potten in de kuil plaatsten of gooiden. Hoewel
het onderzoek nog in volle gang is, wordt op basis van de
huidige informatie ingeschat dat de kuil circa 180 potten
heeft bevat, de grootste vondst van aardewerk uit één
spoor uit de late prehistorie in Nederland! Een deel van
de bestudeerde potten wordt in elkaar gezet voor de
tentoonstelling 'Rome in Zeeland', die zaterdag 20 juni
opent in het Zeeuws Museum te Middelburg.
Sjef Thier legt de laatste hand aan de reconstructie van pot
15 uit het late-ijzertijddepot van Grijpskerke,
Kievitshoekweg.
Zeeuws Erfgoed 12 juni 2009/02 ARCHEOLOGIE
