Houtrot: kleine sloper met grote gevolgen
Openstelling
Hoeve Van der Meulen
Met de komst van de zomer en met goed weer in
het vooruitzicht krijgen nogal wat huizenbezitters
de drang om hun pand van een nieuwe verflaag te
voorzien. De verfblikken komen voor de dag om
flink aan de slag te gaan met schuurpapier en kwast.
Helaas komt het maar al te vaak voor dat men tijdens
deze werkzaamheden geconfronteerd wordt met houtrot.
Door een te hoog vochtgehalte is in het hout een
schimmel actief geworden met houtrot tot gevolg.
Dat wordt vaak veroorzaakt door gebreken aan de
verflagen maar ook door condens, verkeerde detaillering
of beschadiging van het hout.
Preventieve maatregelen treffen, kan al veel schade voor
komen. We denken dan bijvoorbeeld aan:
Inwateringspunten van de beglazing goed controleren;
Gebrekkige glasaansluitingen zo snel mogelijk
herstellen en tegen het glas op dichtschilderen;
Omtrekspeling van draaiende delen nagaan en deze
waar nodig vergroten;
Waterhol aanbrengen waar dit ontbreekt, zodat water
van uitstekende delen afvalt en niet langs muren en
kozijnen druipt;
Inwaterende houtverbindingen en capillaire naden
van aansluitend houtwerk.
Wat te doen bij houtrot
De monumentenwacht wordt als men houtrot constateert
vaak geconfronteerd met de vraag of reparatie met een
houtrotvuller nog mogelijk is. Om die vraag te beant
woorden moet het aangetaste stuk hout eerst worden
onderzocht.
moet zoveel mogelijk worden behouden. Verder moet
men aandacht besteden aan de absolute waterdichtheid
van de verbindingen.
Enkele andere belangrijke tips:
Kies zoveel mogelijk voor het handhaven van de
originele kozijnen en ramen in verband met hun
monumentale waarde, ook als handhaven ervan
duurder is;
Ga ervan uit dat het oude kozijn van beter hout is
gemaakt dan het nieuwe;
Zorg ervoor dat de hardheid van het hout (jaarringen)
en de zaagwijze bij het aanhelen van de ondereinden
van de stijlen zoveel mogelijk aansluiten bij het te
handhaven hout.
Op de foto hiernaast is goed te zien dat er in de kozijnstijl
van de deur een nieuw stuk is aangebracht. Met een
mooie schuine las is met veel zorg het nieuwe stuk
ingezet, maar helaas is het aangetaste hout niet ver genoeg
verwijderd en is er ook geen schimmeldodend product
gebruikt. Boven de las is na een jaar al weer houtrot te
zien en zal er nogmaals herstelwerk moeten plaatsvinden.
Een klein biologisch organisme kan slopende gevolgen
hebben. Als eigenaar kunt u mede zorg dragen voor het
behoud van originele houten onderdelen en detailleringen
aan uw monumentenpand. Wees dus alert op de
onzichtbare bedreigingen van schimmels in houtwerk
als u reparatiewerkzaamheden uitvoert.
In de handel zijn diverse producten verkrijgbaar om
houtwerk te repareren, maar ook deze producten hebben
hun beperkingen. Ze bieden enkel een tijdelijke oplossing.
De manier van aanbrengen en de behandeling van het
hout tijdens de reparatie is bepalend voor de levensduur
van de reparatie.
De schimmel die de houtrot veroorzaakt, kan zich tot
in het gezonde deel van het houtwerk uitstrekken.
Bij de reparatie moet dus een schimmeldodend middel
gebruikt worden. Daarna kan het ontstane gat worden
opgevuld met het 2-componenten reparatiemiddel, als er
geen al te grote hoeveelheden gebruikt hoeven te worden.
Het is - zoals de naam aangeeft - een reparatiemiddel en
geen houtvervanger!
Binnen de monumentenzorg wordt argwanend gekeken
naar reparaties met houtrotvullers. Uit de inmiddels
opgebouwde praktijk blijkt dat partieel herstel bijna altijd
mogelijk is door het zogenaamde aanscherven of aanhelen
van het ontbrekende deel. Dat moet door een vakman
gebeuren, omdat deze werkzaamheden voor een doe-het-
zelver vaak te hoog gegrepen zijn. Ook hierbij is het zaak
om tot een eind in het gezonde hout een nieuw stuk aan
te scherven.
In de meeste gevallen gaat het om ondereinden van
stijlen, onderdorpels en roedenkruizen. Bij het partieel
herstellen moet het uitgangspunt zijn dat de oorspronke
lijke detaillering zoveel mogelijk gehandhaafd moet
worden en dat de oorspronkelijke sterkte hersteld
moet worden; ook de dragende functie van het kozijn
van Stichting Het Zeeuwse Landschap is zaterdag
26 september opengesteld voor publiek. Iedereen is
welkom om de prachtig gerestaureerde en museaal
ingerichte hoeve met bijgebouwen aan de Zuidweg
35 in 's-Heer Abtskerke tussen 10.00-16.00 uur te
bezichtigen.
Noteer deze datum alvast in uw agenda!
Zeeuws Erfgoed 17 juni 2009/02 MONUMENTENWACHT
