Een sterk staaltje?
Minisymposium en Zeeuwse opening OMD
Kennismaken met de monumentenwacht
vaklieden. Zij beschikken over gerichte kennis en ervaring
en zijn materieel goed uitgerust om ook de moeilijk
bereikbare delen van een gebouw te bereiken. Komen
zij vervolgens kleine gebreken tegen, dan verhelpen zij
die direct. Ook adviseren zij over de grotere herstel- en
onderhoudswerkzaamheden en maken zij van elke
inspectie een gedetailleerd rapport op.
Wilt u een keer 'live meemaken' hoe de monumenten-
wacht te werk gaat? Op zaterdag 12 september geven
zij een demonstratie. Kijk voor de precieze locatie op
www.scez.
',.nl.
Zoutzieden op Karolingische Burg Oost-Souburg
Op die zaterdag is er ook in Oost-Souburg iets bijzonders
te beleven. Tussen 10.00 en 16.00 uur zet de Stichting
Karolingische Burg haar tenten neer op de ringwalburg.
Het middeleeuws productieproces om uit verzilt veen
zout te winnen, wordt dan op bescheiden schaal
uitgevoerd door leden van de Archeologische
Werkgemeenschap Nederland (AWN), afdeling Zeeland.
De hele dag kunt u hen aan het werk zien en tussen de
bedrijven door geven zij deskundig uitleg. U ziet stap
voor stap de werkwijze en u kunt de sfeer van het verleden
ruiken en proeven, figuurlijk, maar wellicht ook letterlijk.
Bovendien is het ook spannend, want gaat het lukken
om uit het zilte veen zout te halen? Over het proces van
de middeleeuwse zoutwinning is niet zoveel bekend.
Toch heeft dit in Zeeland eeuwenlang op grote schaal
plaatsgevonden.
De burg is gratis te bezoeken. U vindt de Karolingische
Burg Oost-Souburg bij de historische kerk en het
Oranjeplein, de ingang is aan de Kanaalstraat.
In het Stadhuis van
Terneuzen vindt
op 9 september
de provinciale opening
van de OMD plaats
(foto gemeente Terneuzen).
De opening van de OMD 2009 gebeurt op verschillende
locaties en tijdstippen. De landelijke opening vindt plaats
op donderdag 10 september in de historische stad
Amersfoort, die dit jaar herdenkt dat zij 750 jaar geleden
de stadsrechten van de bisschop van Utrecht, Hendrik
van Vianden, ontving. Enkele plaatselijke OMD-comités
openen hun programma's op vrijdag 11 september.
De provinciale opening van de OMD in Zeeland is op
woensdag 9 september in het stadhuis van Terneuzen.
De organisatie hiervan is in handen van de SCEZ in
samenwerking met de gemeente. Met als rode draad het
thema 'Op de kaart' vindt er die middag voor genodigden
een minisymposium plaats. De Provincie Zeeland
ondersteunt de bijeenkomst. Er worden een aantal
lezingen gehouden over onder andere oude en nieuwere
kaarten van Zeeland, monumenten als inspiratiebron voor
kunstenaars en over monumentale iconen van Zeeland.
Verder zal de gemeente Terneuzen bij monde van haar
wethouder de heer Bos, het hebben over haar onlangs
ontwikkelde Monumentenbeleid. Tot slot opent
gedeputeerde Harry van Waveren de Zeeuwse OMD
en gaat hij kort op het landelijke thema in.
Momenteel maken de eigenaren van ongeveer 922
monumenten in Zeeland gebruik van de diensten van
de monumentenwacht. De monumentenwacht levert een
belangrijke bijdrage aan het vroegtijdig opsporen van
gebreken aan monumenten door deze met regelmaat aan
een grondige inspectie te onderwerpen. De monumenten
wachters van de SCEZ zijn bouwkundig geschoolde
IJzerwerk komt vrijwel op en in elk monument voor.
Als constructieonderdelen, versieringen of als bevestigingmateriaal
in de vorm van nagels. Een veelzijdig product, dat de nodige
problemen kan opleveren.
Werd in het verre verleden ijzer gewonnen met behulp van veldovens, in
een later stadium werden hoogovens gebruikt om ijzer te produceren uit
ijzererts. Door deze verandering in productiemethode kwam ijzer in
ruime mate beschikbaar als bouwmateriaal.
Er zijn grofweg vier soorten ijzer te onderscheiden: gietijzer, smeedijzer,
staal en roestvrij staal. De eerste drie soorten werden in het verleden het
meest in bouwconstructies verwerkt. Afhankelijk van de hoeveelheid
koolstof in het materiaal bepaalt dit een aantal eigenschappen, waaronder
de hardheid. Een eigenschap van gietijzer is dat het beter bestand is tegen
roest dan smeedijzer en staal, wel kent het een brossere samenstelling.
De grootste boosdoener die schade aan ijzerwerk in objecten aanricht,
is corrosie: aantasting van het materiaal door invloeden van buitenaf.
Van ijzer dat onbeschermd wordt aangebracht, wordt het oppervlak
aangevreten; er vormt zich een poreuze laag. Dit proces gaat steeds verder
door, het materiaal verbrokkelt en lost tenslotte op. Een roestend ijzeren
onderdeel kan daarbij tot zeven maal in zijn volume toenemen, waarbij
een uitzettende kracht ontstaat die de meest aanzienlijke schade
veroorzaakt.
Roestend ijzer in baksteen, natuursteen of hout zal dit moeiteloos laten
scheuren en ontzetten. Het opgesloten ijzeren onderdeel kan niet in zijn
geheel worden behandeld met een roestwerende laag. Het zal dus
moeten worden gedemonteerd, schoongemaakt en behandeld. Als het
ijzeren onderdeel daarna nog voldoende sterkte heeft, kan het worden
teruggeplaatst.
Vooral versieringen in monumentale bouwwerken kunnen door roest zo
worden aangetast, dat de monumentale waarde verloren gaat. Wacht dus
niet te lang om in te grijpen bij roestvorming aan ijzerwerk. Zo voorkomt
u vervolgschade en uw fraaie eigendom behoudt zijn authentieke
uitstraling en monumentale waarde.
Meer weten? Download op www.cultureelerfgoed.nl
brochure nr, 32, Instandhouding van smeedijzer in het exterieur.
Roest in ijzerconstructies van oude bouwwerken kan onherstelbare
schade aanrichten.
Zeeuws Erfgoed 21 september 2009/03 MONUMENTENWACHT
