Enkele onderdelen uit het herdenkingsprogramma:
Acht weken lang werden op Zeeuws grondgebied enkele van de
moeilijkste gevechten uit de hele oorlog gevoerd, waaronder amfibische
landingen en aanvallen op open terrein. Plaatsen als Oostburg,
Schoondijke en Breskens werden vrijwel van de kaart geveegd;
Aardenburg, Eede en Sluis raakten zwaar beschadigd. De combinatie
van een uitgebreid stelsel van Duitse fortificaties langs de Westerschelde
en onder water gezet, modderig terrein leidde tot afschuwelijke, bloedige
gevechten. Aan het einde van dit offensief waren circa 41.000 Duitse
soldaten gevangen, maar ook 13.000 man verloren. Uiteindelijk werd
de Slag om de Schelde gewonnen door de Canadezen, Polen en Britten
van het Canadese Eerste Leger. Zeeuws-Vlaanderen, Walcheren en de
Bevelanden kwamen bij de Slag om de Schelde vrij. Ook grote delen
van Tholen, Sint-Philipsland en Schouwen-Duiveland werden najaar
1944 onder water gezet. Tholen en Sint-Philipsland werden in deze dagen
bevrijd. Voor Schouwen-Duiveland zou de bevrijding nog tot 1945 duren.
Het Vergeten Bombardement
Voorjaar 2010 wordt ook uitgebreid stilgestaan bij het begin van de
Tweede Wereldoorlog. Op 10 mei 1940 raakte ons land betrokken bij
de Tweede Wereldoorlog toen Duitse troepen de Nederlandse grens
overschreden. De strijd duurde slechts kort. Na het bombardement op
Rotterdam op 14 mei gaf Nederland zich in de avond over. De provincie
Zeeland was als enige uitgezonderd van de capitulatie. De Fransen, die
ons land via België en Zeeuws-Vlaanderen te hulp waren geschoten,
zetten de strijd voort in Zeeland. Zonder veel problemen rukten de
Duitse strijdkrachten echter op en wisten het Kanaal door Zuid-Beveland
over te steken. Bij Kapelle boden Franse troepen felle tegenstand, maar
de Duitsers zetten ook hier hun opmars verder voort. Zij kregen hierbij
luchtsteun van de Luftwaffe, die Stuka's inzette.
Op 16 mei stonden de Duitsers aan de Sloedam, de enige landverbinding
met Walcheren. Hoewel aan de Walcherse zijde felle tegenstand werd
geboden, lukte het de Duitsers toch de Sloedam over te komen. Omdat
Middelburg als hoofdkwartier voor de Fransen werd gezien, kwam op
17 mei 1940 ook de Zeeuwse hoofdstad onder vuur te liggen. Door dit
Duitse bombardement brandde het historische hart van de Zeeuwse
hoofdstad vrijwel volledig af. Vanwege de relatieve onbekendheid van deze
oorlogshandeling zijn we de verwoesting van Middelburg wel Het
Vergeten Bombardement gaan noemen. De uitwerking was verschrikkelijk:
meer dan zeshonderd zakenpanden en woningen in het centrum van
10 jaar bevrijding Zeeland, volksfeest Nisse 1955
(bron: Beeldbank Zeeuwse Bibliotheek).
Middelburg werden volledig verwoest. Aangezien veel inwoners de stad
tijdig hadden verlaten, kwamen er 'slechts' enkele tientallen personen om.
De verwoesting van de stad is qua maat en schaal zeker te vergelijken met
die van Rotterdam drie dagen eerder.
www.bevrijdingzeeland.nl
Veel erfgoedorganisaties in Zeeland nemen deel aan het herdenkingsjaar.
Het programma van activiteiten is ingedeeld in tentoonstellingen,
herdenkingsmarsen en -vluchten, herdenkingsbijeenkomsten bij oorlogs
monumenten, lezingen en symposia, en dergelijke. Bij de verschillende
herdenkingsactiviteiten in het najaar van 2009 zullen nog een aantal
veteranen aanwezig zijn. De SCEZ geeft provinciale coördinatie aan
de publiciteit rondom dit herdenkingsjaar. Het volledige programma
is te vinden op www.bevrijdingzeeland.nl.
Ter gelegenheid van dit herdenkingsjaar liet de SCEZ in samenwerking
met zes Zeeuwse oorlogsmusea door Studio Haak Visser te Middelburg
de filmdocumentaire 'Stille Getuigen van de Slag om de Schelde' maken,
met persoonlijke getuigenissen bij voorwerpen uit de Tweede
Wereldoorlog. De film gaat op 18 september in première bij de herden
king van de bevrijding van Axel.
Tentoonstelling over bezet en bevrijd Zeeuws-Vlaanderen van 1 september t/m 8 november
in Oorlogsmuseum Switchback in Oostburg. Op 8 november vindt in de gemeente Sluis een
Herdenkingsmars plaats;
Bevrijdingsfeest voor het basisonderwijs op 18 september in Oorlogsmuseum Gdynia in Axel.
De kinderen worden met historische voertuigen opgehaald bij de scholen en gaan eerst voor een
herdenkingsceremonie naar het Poolse Kruis aan de Hulsterseweg;
Memories to Share: een vernieuwde vaste tentoonstelling in Dijk- en Oorlogsmuseum
Het Polderhuis in Westkapelle. Een digitale tentoonstelling van herinneringen van burgers,
bezetters en bevrijders uit de periode september 1944 tot en met mei 1945;
Een symposium van de Stichting Bunkerbehoud over de Slag om de Schelde, begin november
in Villa Toorenvliedt in Middelburg. Die dag wordt ook Communicatiebunker 618 getoond.
De stichting werkt momenteel aan ontsluiting en ingebruikname hiervan;
In de Week van de Geschiedenis (17 t/m 25 oktober; thema 'Oorlog Vrede') en de daarop
volgende week van de herfstvakantie organiseert de stichting Wings to Victory activiteiten voor
de jeugd op Vliegveld Midden-Zeeland;
Bevrijdingsmuseum Zeeland in Nieuwdorp wordt op 30 oktober geopend door prinses Margriet. Prinses Margriet opent op 30 oktober het
Daaraan voorafgaand vindt die dag een grootse bevrijdingstocht door Zuid-Beveland plaats met Bevrijdingmuseum Zeeland (foto RVD).
meer dan 100 historische voertuigen en vele veteranen.
Zeeuws Erfgoed 5 september 2009/03 JAARTHEMA
