Veilig en verantwoord werken
in en op monumenten
'Zo hard als steen'
w.v.\v\v\^ yo\.
Aangebrachte veiligheids
voorziening aan een
monument.
Een regelmatige inspectie van monumentale panden
en het verrichten van (nood)reparaties heeft positieve
gevolgen voor de levensduur van de panden.
Het uitgangspunt is dan wel dat de bouwkundig
inspecteurs het pand goed én veilig moeten kunnen
betreden.
Bereikbaarheid en toegankelijkheid
Om een pand goed te kunnen bekijken, moet de
inspecteur overal bij kunnen komen. Hij moet er letterlijk
bovenop kunnen zitten. Door de bouwdelen van dichtbij
te bekijken, te bevoelen en te bekloppen merkt de
monumentenwachter met zijn scherpe geoefende blik
en gehoor in de meeste situaties direct wat er wel of niet
mis is en kan hij aangeven hoe deze problemen opgelost
moeten worden (hersteladviezen).
Uit de inspectierapporten van de monumentenwacht
blijkt (helaas) maar al te vaak dat diverse onderdelen van
historische gebouwen slecht bereikbaar zijn en men
daardoor slechts visueel én vaak ook alleen op afstand de
toestand kan beoordelen. Soms komt het voor dat delen
van gebouwen helemaal niet toegankelijk zijn, waardoor
ze zelfs niet eens bekeken kunnen worden. De inspecteur
beschikt dan over geen of onvoldoende informatie om
de kwaliteit van de onderdelen te kunnen beoordelen,
met alle nadelige gevolgen vandien voor eigenaar en/of
bewoner, maar zeker ook voor het monument zelf. Door
de slechte bereikbaarheid kan men kleine reparaties niet
uitvoeren, terwijl kleine gebreken grote (financiële) gevol
gen kunnen hebben als ze niet tijdig verholpen worden!
Het niet of nauwelijks bereikbaar zijn van delen van
monumentale panden heeft vooral te maken met het
ontbreken van de noodzakelijke veiligheidsvoorzieningen
als gecertificeerde (dak)haken en ogen. De monumenten
wachter vermeldt deze gebreken in zijn rapportage, met de
bedoeling dat de eigenaar dit probleem aanpakt en oplost.
Vaak kan door het aanbrengen van een veiligheidsoog aan
een dakkapel een voorgoot met bovenliggend dakvlak op
een veilige en verantwoorde wijze worden bekeken.
Brochure bestellen of downloaden
Voor het uitvoeren van een bouwkundige inspectie
moet de monumentenwacht de voorschriften van de
Arbeidsinspectie (Arbowet) volgen. Om eigenaren van
monumentenpanden op de hoogte te brengen van
'Veilig werken in en op monumenten, heeft de Rijksdienst
voor het Cultureel Erfgoed (RCE) samen met
Monumentenwacht Nederland een infobrochure
uitgegeven onder de gelijknamige titel. Deze brochure
is gratis aan te vragen bij de RCE te Amersfoort
(033-4217421) of te downloaden van de website:
www.cultureelerfgoed.nl.
Hebt u behoefte aan ondersteuning om tot een goed
en veilig planvoorstel voor uw monument te komen of
wilt u aanvullend advies, neem dan contact op met de
monumentenwacht van de SCEZ: 0118-670870.
Grafsteen vervaar
uit hardsteen
(foto Henk Hendrikse).
Hoe vaak gebruiken we de vergelijking 'Zo hard als
steen' niet, bijvoorbeeld bij het klussen, tuinieren of
heel algemeen als uitdrukking dat iets duurzaam is en
een lange levensduur heeft? De in onze omgeving veel
gebruikte en bekende blauwe natuursteen staat zelfs
onder de naam hardsteen in de boeken.
Natuursteen komt in monumenten op vele plaatsen voor,
zowel in het interieur als het exterieur. Het wordt vaak
gebruikt voor stoepen, plinten en kozijndorpels, en in
huis voor tegelvloeren en schoorsteenmantels. Natuursteen
is prachtig materiaal dat geschikt is voor heel wat doelein
den. De duurzaamheid hangt af van de soort en de kwali-
teit, maar ook van de plaats in het gebouw en de manier
waarop het aangebracht is. Dat de hardheid van de steen
relatief moet worden gezien, blijkt uit het gezegde dat een
gestage druppel een steen kan uithollen.
Dat geldt ook voor de grafzerk van Jacob Wyllemssz. uit
1549, momenteel opgesteld achter de NH Kerk aan de
Dorpsstraat in Breskens. Eens lag deze grafsteen in de
kerk, op een plaats waar vele voeten overheen zijn gegaan.
En net als die druppel hebben die vele voeten ook hun
sporen nagelaten.
De zerk laat duidelijk zien dat zelfs hardsteen kan slijten;
al duurt dit soms wel vele jaren.
