e panden in IJzendijke
met sloop bedreigd
www.meldpunterfgoedzeeland.nl.
In augustus kwam bij het Meldpunt Erfgoed Zeeland
een melding binnen over de dreigende sloop van twee
historische panden in de binnenstad van IJzendijke.
Door de gemeente Sluis was reeds een sloop
vergunning afgegeven voor beide objecten, het
zogenoemde schippershuis uit circa 1600 op
Nassaustraat 12 en een rijkelijk gedecoreerd
pand uit 1898 op Nassaustraat 10.
Uit de sloop- en bouwvergunning, in te zien op het
gemeentehuis in Oostburg, blijkt dat deze 'parels van
baksteen' moeten wijken voor een muur 'in oude stijl
met Damse Abdijmoef
status (bij het omvangrijke Monumenten Inventarisatie
Project van 1986-1995 aangemerkt als behoudens-
waardig). Met het oog op het recente terughoudende
beleid van de Rijksdienst voor het Cultureel Erfgoed
bij het aanwijzen van panden van voor 1940 tot
rijksmonument, is de rol van gemeenten bij het behoud
van het eigen erfgoed alleen maar groter geworden. Dit is
ook van toepassing op de panden Nassaustraat 10 en 12,
die niet meer op de rijkslijst geplaatst kunnen worden,
maar momenteel evenmin op een gemeentelijke
monumentenlijst (omdat Sluis deze niet heeft).
Detailopname van beide
panden Nassaustraat 10
en 12 (foto Lau de Smet).
Nassaustraat 10 heeft
sierlijk vormgegeven
elementen.
Hoewel het schippershuis door jarenlang achterstallig
onderhoud duidelijk tekenen van verval vertoont, is de
voornaamheid nog steeds van het pand af te lezen: alleen
de stenen trap naar het bordes voor de voordeur maakt
dit al duidelijk. Oorspronkelijk was het schippershuis
een oud kadehuis, dat waarschijnlijk kort na 1600 aan
de toenmalige haven gebouwd is. De haven is inmiddels al
lang gedempt en de Nassaustraat heeft niet meer dezelfde
allure als de havenkades van weleer. Weinig bezoekers aan
IJzendijke zullen dan ook tijdens hun stop tegen het
monumentale schippershuis aanlopen, terwijl juist dit
pand naar verwachting het oudst bewaarde woonhuis
van de stad is. Daarbij is het schippershuis nog zeer
authentiek. Dit geldt eveneens voor het belendende pand
uit 1898. Ondanks de slechte staat van onderhoud is de
voorgevel in één woord monumentaal te noemen. Alleen
al de bovenkant van de gevel is een lust voor het oog: de
gedecoreerde ontlastingsbogen, de sierlijk vormgegeven
muurankers en de rijk bewerkte houten gootklossen zijn
echte blikvangers. Natuurlijk alleen voor degenen die
naar boven kijken en al dit moois willen zien.
De Nassaustraatpanden, zoals ze al bij menigeen bekend
staan, maken nog eens het belang van een gemeentelijke
monumentenlijst duidelijk. In het verleden blijkt het
schippershuis bij eerdere rijksinventarisaties over het
hoofd gezien, het pand Nassaustraat 10 heeft een MIP-
Zeeuws ErfgOed 16 december
2009/04 Cultuurhistorie en Monumenten
De bedreigde historische
panden Nassaustraat 10
en 12 (foto Lau de Smet).
De voorgevel en
kapconstructie van
het schippershuis duiden
op een hoge ouderdom.
Voor beide panden in de Nassaustraat is het voortbestaan
onzeker. Begin september hebben de bezwaarmakers
tegen sloop, waaronder enkele buurtbewoners en Bond
Heemschut, voor de Sluise commissie bezwaar- en
beroepsschriften een pleidooi voor behoud van de panden
gehouden. Op het moment van schrijven van dit artikel is
de uitspraak van de commissie nog niet bekend. Het mag
duidelijk zijn dat eventuele sloop van deze panden een
zware aderlating zou zijn voor het gebouwd erfgoed.
Vooral met het oog op de voorbereidingen die Sluis
momenteel treft met het maken van een gemeentelijke
monumentenlijst. Zie verder ook:
De gemeente Sluis heeft toegelicht zich in de sloop en
de nieuwbouwplannen te kunnen vinden. Het valt te
betreuren dat de gemeente Sluis haar gebouwd erfgoed
dreigt te verkwanselen. En dat in een stadje dat zich wil
presenteren als toeristisch centrum van de Staats-Spaanse
linies.
Bij het persklaarmaken van deze nieuwsbrief werd
bekend dat de bezwaren van enkele particulieren en
Bond Heemschut tegen sloop niet ontvankelijk zijn
verklaard door de gemeentelijke commissie bezwaar-
en beroepsschriften. Hoewel overtuigd van de
monumentale waarde van beide panden zag ook de
Rijksdienst voor het Cultureel erfgoed geen wettelijke
mogelijkheden om afbraak te voorkomen. Begin
november is de eigenaar tot sloop overgegaan.
IJzendijke anno 2009. Beide monumentale panden
vallen ten prooi aan de slopershamer.
