Onderzoek en meldingen
Zeeuws-Vlaanderen
Walcheren
Zuid-Beveland
Het kasteel van Sluis
De heer H. Hendrikse (SCEZ) meldde de vondst van
een ruim drie meter brede bakstenen fundering van
het laatmiddeleeuwse kasteel van Sluis. Deze was door
de droogte zichtbaar geworden in wand en bodem van
een sloot langs het kasteelterrein. De SCEZ heeft de
plaats van de fundering vastgelegd.
Resten van de 'kleine tempel', Zaamslag
Op 7 oktober verrichtte de SCEZ archeologische waar
nemingen in de hoek van de Groeneweg en de Provinciale
weg ten westen van Zaamslag, na een vondstmelding door
de heer J. van Houdt uit Zaamslag. In een slootkant was
daar een fundering tevoorschijn gekomen. De muurrest
is minimaal 60 centimeter breed en nog minimaal
85 centimeter hoog. De bovenste helft is verstoord;
de onderste helft van de fundering is nog in verband
gemetseld. De top van de fundering ligt op 1 meter
beneden maaiveld. Het baksteenformaat bedraagt
x 14 x 6 centimeter, wat op een laatmiddeleeuwse
datering wijst. De westzuidwest-oostnoordoost
georiënteerde fundering bevindt zich in het zuidtalud van
de sloot in klei en is scheef weggezakt. Gezien puinresten
in het noordtalud van de sloot is het goed mogelijk dat
daar ook nog muurwerk aanwezig is. Op luchtfoto's van
de gemeente Terneuzen uit 2003 is duidelijk te zien dat
de aangetroffen fundering tot een groot gebouw heeft
behoord. Dit moet de zogenaamde 'kleine tempel' (deel
van de commanderij) van eerst de Tempeliers en daarna
de Johannieters zijn geweest. Samen met de meer westelijk
gelegen resten van de 'grote tempel' was dit een groot
complex, in elk geval een stuk groter dan het gebied
dat nu op de Archeologische Monumentenkaart (AMK)
van Zeeland staat weergegeven als een terrein van hoge
archeologische waarde. De verkregen gegevens worden
doorgegeven aan de Rijksdienst voor het Cultureel
Erfgoed, zodat de begrenzingen van het AMK-terrein
kunnen worden aangepast.
Het kasteel behoorde aan het uit Vlaanderen afkomstige
geslacht Poucques. Het is in de veertiende eeuw gebouwd
en in 1622 afgebroken. Bij het rooien van de boomgaard
in 1918 zijn fundamenten aangetroffen. Bij nader
onderzoek in 1969 is de gracht aangetroffen, die nu
nog als verlaging in het landschap hier en daar zichtbaar
is. Met geofysisch onderzoek (weerstandsmeting en
grondradar) bracht RAAP Archeologisch Adviesbureau in
april 2009 de resten van stenen gebouwen en een dubbele
gracht aan het licht. Vermoedelijk gaat het om een kasteel
of hofstede met omgrachte voorhof. Naar aanleiding van
het onderzoek wordt het AMK-terrein herbegrensd en
uitgebreid. De nieuwbouwplannen worden zoveel
mogelijk aangepast.
Meliskerkse watergang
In september verrichtte de SCEZ archeologische
waarnemingen langs de Meliskerkse watergang tussen
Koudekerke en Biggekerke, na melding van een bakstenen
constructie door de heer F. Wessel van het waterschap
Zeeuwse Eilanden. Zij kwam aan het licht tijdens
graafwerkzaamheden voor waterberging en natuur
vriendelijke oevers. De constructie was waarschijnlijk
een klein huis of boerderijtje uit de vijftiende eeuw,
gezien het baksteenformaat en aangetroffen aardewerk.
Er waren drie funderingen van maximaal twee steenlagen
zichtbaar, van ongeveer 40 centimeter breed. Een deel
van het huis ligt in de watergang. De lengte van het
gebouw bedroeg ongeveer 13 meter; de breedte kon
niet worden bepaald. Direct naast het huis was een
kalfje begraven. De resten zijn in samenwerking
met de Walcherse Archeologische Dienst (WAD)
gedocumenteerd, voordat ze werden weggegraven.
In de omgeving trof men ook een stookplaats aan uit
mogelijk de Romeinse tijd. In de nabije toekomst
onderzoekt de WAD ook dit spoor, eventueel samen
met de SCEZ.
Voormalig kasteel Poucques, Kapelle
Aan de Vroonlandseweg worden percelen herontwikkeld
waarbinnen de resten van kasteel Poucqes liggen. De
gemeente wil een school en nieuwbouwwoningen
realiseren en liet onderzoek uitvoeren naar dit AMK-
terrein om de exacte begrenzing ervan in kaart te brengen
Funderingsresten van een vijftiende-eeuwse
boerderij langs de Meliskerkse watergang.
Muurrestant van het
kasteel van Sluis in een
sloot (foto H. Hendrikse).
Laatmiddeleeuwse
ng in een slootkant
Zeeuws Erfgoed 4 december 2009/04 Archeologie
