Tholen
Oude weg langs de Westkapelse watergang.
Vondsten herstructurering Markt, Sint Maartensdijk
Voorjaar 2009 vond een herstructurering plaats van de
Markt in Sint-Maartensdijk. De werkzaamheden
bestonden uit het vervangen van riolering, herbestrating
en plaatsing van plantenbakken. SOB Research voerde
de archeologische begeleiding uit. Enkele opmerkelijke
vindplaatsen corresponderen met oude kaartgegevens.
Zo zijn de fundamenten van de Noordpoort terug
gevonden op de kruising van de Markt met de
gelijknamige straat Noordpoort. De stevige muurresten
werden in situ behouden.
Daarnaast is de oude waterput teruggevonden, gemetseld
met gele en bruingele ijsselsteentjes en daarmee te dateren
vanaf de late zeventiende tot begin negentiende eeuw.
Een kaart uit de zeventiende eeuw (C. de Bije en
C. Heron) toont de waterput ter hoogte van het huidige
stadhuis. Op dezelfde kaart is ten zuiden van de waterput
een constructie te zien, waarschijnlijk een visbank wegens
de grote hoeveelheid visafval en mosselschelpen in de
bovenste cultuurlaag. Van de constructie is niets terug
gevonden, waarschijnlijk omdat de visbank van hout was.
Nieuwbouw Lidl Sint Maartensdijk
Ter hoogte van Markt 23-27 is van 26 januari tot en
met 22 mei 2007 archeologisch onderzoek uitgevoerd
door ArcheoMedia BV wegens nieuwbouw van een
vestiging van Lidl Nederland; kort geleden verscheen
de rapportage. De bestaande bebouwing werd gesloopt,
maar de monumentale voorzijden van de panden aan
de Markt zijn behouden en gerestaureerd.
De vroegst aangetroffen sporen betreffen landgebruik
in de veertiende en vijftiende eeuw, waaruit kan worden
opgemaakt dat dit stadsdeel toen nog niet bebouwd was.
Vanaf de vijftiende eeuw ontstond hier definitieve
bewoning. Het hoogtepunt van de bebouwing ligt in
de zeventiende/achttiende eeuw. De teruggang aan
sporen vanaf de achttiende eeuw kan betekenen dat de
bebouwing met een binnentuin meer permanent werd,
waarbij nog slechts enkele verbouwingen plaatsvonden.
Oude kaarten kunnen dit beeld bevestigen. De warboel
aan muurresten leverde enkele structuren op. De gevels
van de woningen 25 en 27 blijken gefundeerd op een
ouder fundament uit de zestiende/zeventiende eeuw.
In het zuidoostelijk deel van het plangebied zijn diverse
bebouwingssporen herkend. Oude kaarten tonen hier
bebouwing vanaf 1560.
De westelijke helft van de onderzoekslocatie is waar
schijnlijk pas vanaf de late zeventiende eeuw bebouwd.
Hier stond een woning, waar het grootste deel van het
betere aardewerk is aangetroffen. Dit kan duiden op een
zekere welgesteldheid van de bewoners, hetgeen wordt
bevestigd door geschreven bronnen die dit perceel vanaf
midden zeventiende eeuw tot de eerste helft van de
negentiende eeuw toeschrijven aan notabelen. Uit de
zeventiende/achttiende eeuw dateert een achthoekige
structuur (diameter 2,5 meter), opgetrokken uit bakstenen
met een plavuizen vloer; een zeventiende-eeuwse kaart
geeft een ronde structuur weer. Een interpretatie als
duiventil lijkt waarschijnlijk.
De 1.154 aangetroffen aardewerkfragmenten (steengoed,
majolica, wit- en roodbakkend aardewerk en faience)
hebben voornamelijk een datering veertiende-twintigste
eeuw. Het oudste fragment is de bodem van een
Pingsdorfkan (circa twaalfde/dertiende eeuw).
Het glaswerk dateerde grotendeels uit de zeventiende en
achttiende eeuw en omvat fragmenten van parfumflesjes,
noppenbekers, drinkbekers en schalen.
Zoals gewoonlijk in een stedelijke context zijn veel
restanten van kleipijpen aangetroffen. Vooral de versiering
met Franse lelies was hier kennelijk populair, gezien het
aantal stelen met deze versiering. De vondst van een
benen of hoornen mes met ijzeren heft (veertiende
achttiende eeuw) is vrij bijzonder; twee loden
netverzwaarders duiden op visserijactiviteiten. Voorts is
veel dierlijk botmateriaal aangetroffen, voornamelijk
slachtafval. Door planaanpassing van de heipalen bij
de nieuwbouw en de beperkte verstoring voor de aanleg
van parkeerplaatsen konden de resten behouden blijven.
De archeologische vondsten zijn geconserveerd.
Zeeuws Erfgoed 6 december 2009/04 ARCHEOLOGIE
