Monumenten waar muziek in zit.
Staatsbosbeheer krijgt subsidie voor restauratie van fort Rammekens
www.fortrammekens.nl
M n umenten
Een categorie monumenten waar vaak - zowel letterlijk als figuurlijk -
aan voorbij gegaan wordt, vormen de muziektenten. Een opmerkelijk
gegeven als men bedenkt dat deze objecten vaak centraal in een stad
of dorp gelegen zijn.
Maar zoals voor andere monumenten ook geldt, speelt de herbestem-
mingsproblematiek de muziektenten al enige tijd parten. Sinds enkele
decennia raken muziektenten steeds meer in onbruik, waardoor menig
exemplaar al het veld heeft moeten ruimen; vaak vormen ze een
sta-in-de-weg bij nieuwe ruimtelijke ontwikkelingen, en daarbij zijn
de onderhoudskosten meestal onevenredig hoog.
In Zeeland staat nog een aanzienlijk aantal muziektenten, waarvan
enkele op zeer markante locaties zoals in Groede en Nisse. En hoewel
muziektenten ogenschijnlijk allemaal gelijk aan elkaar lijken te zijn,
zijn er bij nader inzien verschillen in datering, materiaalgebruik en soms
detaillering. De vormgeving is in Zeeland vaak gelijk, een achthoekige
grondvorm met een licht verhoogde vloer (podium). Daarentegen kan
het materiaal van zowel de kolommen als het dak verschillen.
Zo hebben de meeste muziektenten in Zeeuws-Vlaanderen gegoten
ijzeren kolommen, terwijl de kolommen van de tenten op Zuid-Beveland
veelal van hout zijn. De meeste Zeeuwse muziektenten zijn overigens
gebouwd tussen 1900 en 1960, waarbij de tenten uit de wederopbouw
periode opvallen door het gebruik van ruitpanelen, dit om de
muzikanten zoveel mogelijk tegen wind en regen te beschermen.
Het merendeel van de ooit in Zeeland gebouwde houten en bakstenen
muziektenten is anno 2011 verdwenen. Van de exemplaren die de tand
des tijds hebben doorstaan, zijn er een paar die een gemeentelijke of
rijksbeschermde status hebben. De overige 'muziektempels' genieten geen
juridische bescherming en zouden relatief eenvoudig uit het straatbeeld
kunnen verdwijnen. Dat is jammer, aangezien muziektenten een
belangrijke cultuurhistorische waarde hebben. Het zijn in eerste instantie
voorbeelden van klein erfgoed, met architectonische waarde wat betreft
vorm en details. Daarnaast hangt de geschiedenis ervan nauw samen met
die van de plaatselijke muziekvereniging en meer in het algemeen met die
van de dorpsgemeenschap. Het is daarom belangrijk dit gebouwde erfgoed
te koesteren en eveneens zorg te dragen voor instandhouding en een goed
hergebruik en/of goede herbestemming.
De achthoekige muziektent van Nieuwvliet,
in 1950 gebouwd in wederopbouwstijl.
Publieksfunctie
De restauratie van fort Rammekens biedt betere mogelijkheden voor het
publiek en voor het organiseren van evenementen. Op dit punt werkt
Staatsbosbeheer intensief samen met het Zeeuws maritiem muZEEum,
Zeeuws Erfgoed 15
Staatsbosbeheer heeft op 13 januari uit handen van staatssecretaris
Zijlstra van OCW een subsidie gekregen van 1.406.392 euro voor de
restauratie van fort Rammekens bij Ritthem. Het oudste zeefort van
West-Europa verkeert al jaren in vervallen staat; door de verstrekking
van deze incidentele rijkssubsidie zal hier binnenkort een einde aan
komen.
Uniek fort
Fort Rammekens is als verdedigingswerk uniek omdat het een van de
weinige bewaard gebleven forten is dat in Italiaanse renaissancestijl is
opgetrokken. Het werd in 1547 in opdracht van landvoogdes Maria van
Hongarije gebouwd op de zuidoostpunt van Walcheren, een strategische
locatie aan de toegangspoort tot de Zeeuwse Delta. Vanuit hier konden
de economisch belangrijke vaarverbindingen en de plaatselijke bevolking
beveiligd worden. Ontwerper van het fort was Donato de Boni di
Pellezuoli, een Italiaanse ingenieur in Spaanse dienst die eveneens het
Keizersbolwerk in Vlissingen (1548) ontwierp. Het fort, dat ook enige
tijd in Engelse en Franse handen was, werd in 1869 als vesting opgeheven.
Vervolgens werd het onder andere gebruikt als kruitmagazijn en als
champignonkwekerij. In 1972 kwam het fort in beheer van
Staatsbosbeheer.
dat de openstelling en de pr voor het fort verzorgt. Het ligt in de
verwachting dat het aantal bezoekers de komende jaren zal toenemen,
zeker nadat het Nationaal Historisch Museum fort Rammekens vorig
jaar heeft aangewezen als zogenaamde 'plaats van herinnering'.
De restauratie van het fort zal overigens niet geheel met rijksgelden
bekostigd worden; naast het ministerie van OCW hebben ook de
Provincie Zeeland, de gemeente Vlissingen, het havenbedrijf Zeeland
Seaports en Staatsbosbeheer zelf financiële middelen beschikbaar gesteld.
De werkzaamheden zullen naar verwachting na de zomervakantie starten.
Van de oorspronkelijke aanleg van fort Rammekens is, behalve
twee halfbastions met kazematten, de natuurstenen toegangspoort in
vroege renaissancestijl overgebleven.
