Museumvoorwerpen in de zorg Uitwerking Enkele Zeeuwse musea ontwikkelen dit jaar een reminiscentieproject. De SCEZ organiseerde daarvoor op 17 maart een workshop onder leiding van Karin van Leengoed. Met reminiscentie wordt bedoeld het ophalen van herinneringen, met een nadruk op fijne herinneringen. Deze kunnen helend werken bij ouderen. Het cultureel erfgoed biedt goede mogelijk heden om hierop in te spelen. Het zien van een foto of het vasthouden van een gebruiksvoorwerp uit het verleden, het ruiken van een 'ouderwetse' geur of het horen van een verhaal in dialect kan allerlei associaties oproepen, die ouderen in een zorginstelling met elkaar in gesprek doen gaan. De deelnemende musea zijn: Streekmuseum De Meestoof, Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg, OosterscheldeMuseum, Museum De Schotse Huizen en Streekmuseum Het Land van Axel. De afgelopen jaren ontwikkelden diverse Zeeuwse musea educatieve leskisten voor het onderwijs, maar themakoffers voor in de ouderenzorg zijn vrij nieuw voor de musea. Tijdens de workshop is door Karin van Leengoed aan vertegenwoordigers van de musea uitgelegd op welke manier de musea aanbod voor de nieuwe doelgroep kunnen ontwikkelen. Het doel is om met een koffer met museumvoorwerpen naar zorginstellingen te gaan of, wanneer dat mogelijk is, met de ouderen van zorginstellingen of dagopvang naar de musea te komen. Zij kunnen dan prettige herinneringen ophalen door middel van de voorwerpen. Die moeten hen prikkelen om goed na te denken en goed te kijken. Deze activiteit beperkt in zekere mate de achteruitgang van ouderen. De voorwerpen moeten uit de dagelijkse omgeving komen en van hooguit zeventig tot tachtig jaar geleden zijn. Te denken valt aan een koffiekan, melkbus, theemuts, oude kruik of gehaktmolen. Herinneringen uit de kindertijd van de deelnemers komen hierdoor terug. Ook in spelvorm kunnen de voorwerpen behandeld worden. Tevens kunnen oude ansichtkaarten worden ingezet. Een feest van herkenning "Ons museum richt zich op de periode tussen de twee wereldoorlogen in", vertelt Annemarie Berkulin van Streek- en Landbouwmuseum Goemanszorg in Dreischor. "Eigenlijk doen wij al aan zorg. Vanuit Zorgcentrum Duinoord in Burgh-Haamstede komen ouderen al jaren naar ons museum." Volgens Rien Mol is Museum Goemanszorg "een feest van herkenning." "Daarom spreekt dit project mij aan", zegt hij. "Ons museum biedt veel mogelijkheden binnen de zorg." Jaap van Wieringen van het OosterscheldeMuseum heeft uit Yerseke een houten juk meegebracht naar de workshop. "Ik hou van verhalen vertellen", zegt hij. Eef Kloezen vult hem aan: "Met dit juk leurde men met mosselen langs de deur. Daarvóór werd het gebruikt om water naar schepen te dragen. Het juk is tot aan de Tweede Wereldoorlog gebruikt. Daarna kwam de waterleiding. Helaas hebben we er geen foto's bij. Eigenlijk is dit voorwerp ook al te oud. De mensen die dit meegemaakt hebben, leven niet meer.'' Sylvia van Dam Merret van Museum De Schotse Huizen in Veere weet dat bij haar de meeste museumvoorwerpen te oud zijn. "Die kent men niet uit eigen herinnering. Wij kunnen wel goed binnen dit project met streekdrachten werken. Maar hoe maak je de koppeling met de rest van het museum?" Bij Streekmuseum De Meestoof in Sint-Annaland doet men al aan educatie voor kinderen, vertelt Elna Wesdorp. "Nu willen we ook iets voor ouderen ontwikkelen. Voor kinderen zijn er webquests, waarbij we met museumvoorwerpen naar de scholen toe gaan. Twee jaar geleden hadden we een expositie 'Hoe de was was'. Ik heb nu een wasklopper meegenomen. Daarmee kun je herinneringen ophalen aan het wasritueel. Velen zullen herinnering hebben aan het wassen door hun moeder.'' Ingrid van Oudeniel: "Op dit moment hebben we bij De Meestoof een expositie over thee. Met theepotten, mutsen, zeven... Dat is ook een mooi onderwerp voor reminiscentie." "Ook in Zeeland wordt de herinnering aan de streekdracht steeds minder", beseffen Marjan van der Heijden en Nellie de Kraker van Streekmuseum Het Land van Axel. "Wij gaan met onderdelen van de streekdracht naar de ouderen toe. Zij halen herinneringen op en dat is zo leuk. Daar steken wij ook weer wat van op. Het is voor ons ook belangrijk om de kennis over streekdracht op die manier te bewaren.'' Het OosterscheldeMuseum wil vijf a zes actieve ouderen naar het museum halen. Het vervoer wordt door de gemeente geregeld. Museum De Schotse Huizen ziet meer in het museum naar de zorg instelling brengen. Sylvia van Dam Merret: "Wij willen foto's van onze tentoonstelling maken en die in een diashow zetten. We gaan beginnen met het leggen van contacten dicht bij onze kern. We willen de activiteitenbegeleiders van de zorginstelling enthousiasmeren en laten meedenken over de uitvoering." Ook 'De Zeeuwse Klapbank' met geluidsopnames van verhalen in dialect kan ingezet worden in de ouderenzorg. De geluidsfragmenten zijn te raadplegen op www.zeeuwseklapbank.nl en voorzien van Nederlands bijschrift. Er zijn plannen bij de SCEZ voor een apart reminiscentieproject rondom streektaal. In het najaar komen de deelnemende musea nog een keer bijeen om te zien welke projecten zijn opgezet en om ervaringen uit te wisselen. Geïnteresseerde zorginstellingen kunnen contact opnemen met de SCEZ (lcm.adriaanse@scez.nl). Voorwerpen in een naoorlogs interieur (Streekmuseum De Meestoof). Workshop Museumvoorwerpen in de zorg. Zeeuws Erfgoed 24 juni 2011/02 Musea

Tijdschriftenbank Zeeland

Zeeuws Erfgoed | 2011 | | pagina 24