Metselen of inboeten?
ROP
GEÏriJbiJJIA.TIi
OPLEID mG iPROJECTEM
LÊJTËJi Hni*iir
Bij metselen in de nieuwbouw gaat het om grote
aantallen stenen te vermetselen. In de restauratie pas je
inboeten toe, een techniek waarbij je stenen vervangt.
Maar als metselaar ben je nog geen restauratie
metselaar. Het verschil zit 'm in kennis en gevoel.
Kennis die leerlingen restauratiemetselen van het
ROC momenteel in de praktijk brengen bij een
aantal lopende ROP-projecten.
In nieuwbouw worden meestal stenen van gevelkwaliteit
gebruikt met metselmortels op basis van portlandcement.
Bij een ongelijkmatige zetting, door wat voor oorzaak dan
ook, kan schuurvorming optreden van onder- tot bovenin
de muur. Eigenlijk bestaat de muur dan uit twee delen.
De laatste jaren is men er daarom van doordrongen
dat mortels in de nieuwbouw beter een plastische
samenstelling kunnen hebben.
Inboeten is het herstellen van beschadigd metselwerk in
gevels, met name van historische monumentenpanden.
Er kunnen verschillende oorzaken zijn voor de schade
aan het metselwerk: ongelijkmatige zettingen in de
ondergrond, rottende koppen van heipalen bij dalende
grondwaterstand, boomwortels die de muren opdrukken,
roestend ijzer in de muren et cetera.
ROP Zeeland
In Zeeland zijn er op dit moment circa twaalf leerlingen
metselen van diverse ROC's werkzaam in de restauratie-
bouw. Zij zullen de uitstroom restauratie maken op
niveau 3 in hun opleiding. Naast de theorie op school
kunnen zij praktijkervaring opdoen bij diverse ROP-
projecten zoals:
- de kademuren in Middelburg;
- de RK Kerk in Kloosterzande;
- de Catharinakerk in Zoutelande;
- de korenmolen in Stavenisse;
- de Noord- en Zuidhavenpoort in Zierikzee.
De coördinator van het ROP Zeeland verzorgt voor
de leerlingen verder excursies en gastlessen.
Men kan zich voorstellen dat voor al die bovengenoemde
projecten verschillende mortels en stenen moeten worden
gebruikt. Voor de kademuren zijn er bijvoorbeeld mortels
en stenen nodig die langdurig in contact kunnen staan
met zoet of zout water. Kerken hebben veel last van de
regenzijde of de vorstkant. Molens zijn een verhaal apart,
die hebben door de conische vorm van de molenromp
toch al meer te lijden van regen en indringing van vocht.
Bijkomend probleem is ook nog een keer dat de molen
romp aan beweging onderhevig is waardoor de noodzaak
nog groter is om een plastische mortel te gebruiken.
Voor deze specialistische materie bestaan er diverse
instellingen en bureaus die zich bezighouden met het
voorschrijven van de toe te passen herstelmaterialen.
Maar waar de nieuwbouwmetselaar druk bezig is om
voldoende stenen te vermetselen op één dag, is de
restauratiemetselaar drukdoende met het herstellen van
metselwerk op een manier die past bij de bouw van het
monument. Inboeten is niets anders dan het uithakken
van beschadigde delen van gevels en het terugmetselen
van stenen, 'vol en zat', zodat er geen open ruimtes in
het muurwerk overblijven. Het voegwerk bezit daarbij
dezelfde eigenschappen als de metselmortels.
Het vochttransport in de gevels mag nergens hinder
ondervinden. Belangrijk voor de restauratiemetselaar is
zijn gevoel voor historische materialen en technieken.
Die maken het inboeten tot een geslaagde restauratie!
Uitgehakt anker aan de
Heilige Martinuskerk in
Kloosterzande.
i Herstelmetselwerk
aan de Oostpoort in Sluis.
Inboetwerk aan de
molenromp in Stavenisse.
Zeeuws Erfgoed 7 december 2011/03|04 MONUMENTEN
