Ingelijst -
levend erfgoed op de lijst
VOLKSCULTUUR
Nieuws
Dorpsomroeper Wim de Smit van Borsele
(foto Edwin Harpe).
'Krulbolclub ~Molenzichtr_
(foto Edwin Harp
Ben de Reu, gedeputeerde voor cultuur
(foto Edwin Harpe).
Immaterieel erfgoed in Zeeland is levend erfgoed. Kennis erover zal geborgd worden
en de zichtbaarheid ervan vergroot. Dat versterkt de cultuur in Zeeland en vergroot
het respect voor andere culturen. De SCEZ, erfgoedverenigingen en individuele
beoefenaars van dit erfgoed zijn deze uitdaging aangegaan. Zij ontmoetten elkaar
op de informatiedag over immaterieel erfgoed in Zeeland, die de SCEZ op 21 april
organiseerde in de historische boerderij Land- en Zeezicht in Kamperland.
Immaterieel erfgoed gaat over het alledaagse bestaan. Dit erfgoed bestaat uit
gewoonten en gebruiken die we van huis uit hebben meegekregen. Die we ons
toeeigenen en die we tegelijkertijd ook een beetje veranderen omdat we met onze
tijd meegaan. En die we zo waardevol vinden, dat we ze doorgeven aan volgende
generaties. Ben de Reu, gedeputeerde van cultuur, riep in zijn toespraak op 21 april
op om oog te hebben voor de culturele diversiteit in Zeeland. Aandacht voor
immaterieel erfgoed moet volgens hem leiden tot wederzijds respect tussen mensen
met verschillende culturele achtergronden.
Ineke Strouken, directeur van het Nederlands Centrum voor Volkscultuur en
Immaterieel Erfgoed, praatte de aanwezigen bij over de stand van zaken rond de
ondertekening van de UNESCO Conventie ter Bescherming van het Immaterieel
Erfgoed. De Nederlandse regering zal naar verwachting dit jaar daartoe overgaan.
Daarna zal een nationale lijst van immaterieel erfgoed worden opgesteld.
Erfgoedgemeenschappen moeten zelf actie ondernemen als zij 'hun' traditie willen
voordragen voor de nationale lijst. Zij zullen in ieder geval moeten laten zien dat
het erfgoed waarvoor zij zich inzetten, op draagvlak kan rekenen en dat zij zelf
initiatieven ontplooien om deze traditie levend te houden.
Erfgoed, ook het immateriële, is een goed vertrekpunt voor het versterken van
de culturele factor in Zeeland. Leo Adriaanse, sectorhoofd advisering en ontwikkeling
bij de SCEZ, liet zien hoe immaterieel erfgoed een rol zal spelen in Zeeuwse Ankers,
de Culturele Biografie van Zeeland, die de SCEZ in samenwerking met andere
erfgoedpartijen ontwikkelt.
In de komende tijd zal kennis over volkscultuur en immaterieel erfgoed worden
verzameld en geborgd. Jeanine Dekker, adviseur volkscultuur van de SCEZ, gaf
een inkijkje in het Digitaal Kenniscentrum Volkscultuur Zeeland. Veronique De Tier,
adviseur streektalen van de SCEZ, presenteerde de (digitale) projecten op het terrein
van de Zeeuwse dialecten.
Een belangrijke uitdaging ligt er in de richting van jongeren. Hoe betrekken we hen
bij immaterieel erfgoed? En hoeveel moeite moet je doen als jongeren dat niet willen?
Els Gideonse, werkzaam in het onderwijs als docent kunstvakken, ging daarover in
gesprek met de aanwezigen. Haar boodschap: ken de kracht van je traditie, blijf bij
jezelf. Door kinderen al op jonge leeftijd in aanraking te brengen met immaterieel
erfgoed en met het enthousiasme van de beoefenaars ervan, zullen zij het later
(opnieuw) waarderen. Wie de jongeren nu wil bereiken, moet aanknopingspunten
bij hen zoeken. Design bijvoorbeeld is een terrein waarvoor jongeren interesse
hebben en daarin kan immaterieel erfgoed als inspiratiebron dienen.
Erfgoedorganisaties ervaren financiën en fondsenwerving als knelpunten.
Robert Roijackers presenteerde de SESAM Academie, waar hij adviseur is. Dit
maatschappelijk adviesbureau kan vrijwilligersorganisaties ondersteunen als zij
onvoldoende middelen hebben om een commercieel adviesbureau in te huren.
De SESAM Academie adviseert ook over vrijwilligersbeleid, strategie, organisatie,
coaching, marketing en communicatie.
Erfgoedverenigingen en de SCEZ zijn gezamenlijk begonnen met het zichtbaar
maken van immaterieel erfgoed. In een levend(ig)e galerie presenteerden
vertegenwoordigers van erfgoedgemeenschappen op 21 april een gevarieerde
staalkaart van immaterieel erfgoed in Zeeland: de dorpsomroeper, paeremessen
maken, traditionele Molukse muziek, de strandvisserij, molenaars, het Zeeuwse
trekpaard, krulbollen, de museale presentatie van Zeeuwse volkscultuur, strao op
Schouwen en een patronenboek van de Zeeuwse streekdrachten. Enthousiaste
beoefenaars lieten van zich horen en werden bovendien 'ingelijst' geportretteerd.
De portretten staan in de groep 'Zeeland ingelijst' op panoramio.com en wie dat wil
kan er zijn eigen foto van immaterieel erfgoed aan toevoegen. Er is nu ook een
logo voor Zeeuws Immaterieel Erfgoed: ZIE! Dit logo is in opdracht van de SCEZ
ontworpen en staat ter beschikking van alle erfgoedverenigingen. Zij kunnen
het gebruiken op hun websites, flyers, briefpapier enzovoort.
Op 21 april werd het startschot gegeven. De komende tijd zal in het teken staan
van het borgen van kennis over en het herkenbaar maken van immaterieel erfgoed
in Zeeland.
Zeeuws Erfgoed 14 juni 2012/02
