C
M
Y
K
H. Quist vertelt in dialect over het
spreekuur van de dokter en de klachten
van de bezoekers.
Walcheren
In De Wete (2013,1) lezen we over de
herinneringen van Adriaan Louwerse,
die van 1920 tot 1930 in dienst was als
privéchauffeur bij de doktersfamilie
Blum. De familie bewoonde de buiten
plaats Duinvliet tussen Domburg en
Oostkapelle. De herinneringen worden
door zijn zoon Lourus Louwerse aan
Peter Blom verteld, die ze voor de
lezers van De Wete op schrift stelde. A.
de Lange vond in de Krantenbank
Zeeland gegevens over de drenkelingen
van het Russische schip Delphine, dat
in 1841 schipbreuk leed voor de kust
van Zoutelande. Vier dappere redders
konden elf schipbreukelingen aan wal
brengen en kregen hiervoor een zilve
ren medaille. J. Midavaine schetst de
toestand in Veere in de Franse tijd aan
de hand van een oude brief die een
militair schreef aan zijn familie in
Oudenaarde in België in 1811. Een
nieuwe rubriek wordt geopend met de
titel 'Walcheren van de kaart', waarin
B. Lever schrijft over Zeeuwse plaatsna
men, die over de hele wereld blijken
voor te komen.
Den Spiegel, kwartaalblad van de
Vereniging Vrienden van het
muZEEum en het Gemeentearchief
Vlissingen (2013, 1), is gewijd aan Fort
Rammekens. Er is een sprookjesachtig
verhaal over een oude dame en een
boswachter (auteur K. Leeftink) en een
aflevering uit de reeks 'Zichtbaar
Verleden' in 'Een Zeeburg tegen wil en
dank' van P. van Druenen. In opdracht
van Staatsbosbeheer zijn flinke herstel
lingswerkzaamheden in gang gezet bij
Fort Rammekens, wat een goede reden
was uitgebreid onderzoek te doen naar
de bouwgeschiedenis van het fort (B.
Silkens). Tegenover Fort Rammekens
ligt het Vlakke, een ideale plaats voor
gaande of komende schepen om voor
anker te liggen. A. Tramper brengt ons
op de hoogte over enkele minder pret
tige voorvallen rond het Vlakke.
Het kwartaalblad van de Historische
Vereniging Arnemuiden, Arneklanken
(2012,4), biedt als eerste artikel een
verhaal over het gezin en de familie van
G. de Nooijer tijdens de Tweede
Wereldoorlog. Daarna vervolgt P. Feij
zijn verhaal over de burgemeesters
Baars en Crucq (1810-1815), ook in
oorlogstijd, maar nu in de Franse tijd.
L. Schouts vertelt over het zilveren trof-
feltje waarmee in 1858 de eerste steen
van de kerk aan de Markt werd gelegd,
en dat nu dankzij de heer Geldhof weer
in Arnemuiden terug is. J. Adriaanse
schrijft over Arnemuiden in de jaren
1900-1902, en R. de Ridder over het
monumentale stadhuis, dat nu muse
um is. 'De geschiedenis van de telefoon
en de post in Arnemuiden en
Kleverskerke' is van de hand van P.A.
Baaijens en de geschiedenis van boerde
rij en buitenplaats Brakenburg wordt
behandeld door J.S. Siereveld. Als bijla
ge bij dit nummer van Arneklanken het
slot van de stamboom van de familie
Van Belzen en de lidmatenlijst 1796
1811 (A.H.G. Verouden).
Het Polderhuis Blad, informatieblad
over Westkapelle (december 2012), ver
meldt een vliegeniersuitrusting uit de
Tweede Wereldoorlog, geschonken
door de dochter van piloot Brooks, die
tijdens de landing in Dieppe in 1942
boven Walcheren verschillende missies
heeft uitgevoerd. Het kunstwerk 'Ode
aan Charley Toorop' zal gemaakt wor
den door Gijs Assmann, die zijn ont
werp gepresenteerd heeft aan de inwo
ners van Westkapelle. Waarschijnlijk
kan het beeld in het najaar van 2013
op de dijk geplaatst worden. In de
Dijkstraat stond tussen 1840 en 1870
een katoenweverij; de geschiedenis
ervan is onderzocht en in boekvorm
uitgegeven onder de titel De wevers dat
zijn er geen heren.
De Bevelanden
In De Spuije, het tijdschrift van de
Heemkundige Kring De Bevelanden en
de Vereniging Vrienden van het
Historisch Museum De Bevelanden
(winter 2012), staan drie artikelen die
te maken hebben met het jaar 1911.
Het was een vreselijk droog jaar, en de
blinde amateurdichter uit Kapelle,
Dingeman Korstanje, beschreef in een
lang gedicht de moeilijke omstandighe
den die toen voorkwamen. F. de Klerk
heeft het leven van de in 1880 geboren
Korstanje gereconstrueerd. Dezelfde
auteur vertelt over de waterleiding die
op Zuid-Beveland, ook in 1911, werd
aangelegd, maar die pas in 1913 de
streek van stromend water kon voor
zien. De bietenoogst had geen last van
de droogte in 1911: voor de suikerbie
ten was het een prima jaar. Dit verne
men we uit de levensgeschiedenis van
Pieter Lindenbergh (1851-1940),
geschreven door G. Lepoeter.
Lindenbergh was bestuurslid van een
suikerfabriek, een van de oprichters van
de Veilingvereniging Zuid-Beveland, lid
van veel commissies van de ZLM en
daarbij vervulde hij ook een belangrijke
rol op kerkelijk gebied in zijn woon
plaats Wemeldinge. In het stuk over
Jan Adam Geill speelt ook het weer een
rol, maar dan de erge kou in de winter
van 1887-1888 (O.W. Hoogerhuis).
Zeeuws-Vlaanderen
De Kroniek 2012 van de Stichting
Heemkundige Kring Sas van Gent
bevat een verslag door A. de Koster
over de mogelijke oorzaken van het
verongelukken van de Gotha GIV bij
Sas van Gent in 1917. J. de Koning
besteedt aandacht aan een van de pio
niers onder de Zeeuwse architecten:
Levinus de Bruijne (1873-1955),
oprichter van het eerste architectenbu
reau in Zeeland. Wat er allemaal aan te
pas komt voor maïszetmeel uit maïs
gefabriceerd is, leren we van
C. Vercoutere. J.G.M. van Hecke
beschrijft het wonen en werken in Sas
van Gent gedurende de laatste eeuw.
Hij schrijft hoe moeilijk het soms was
om aan arbeidskrachten te komen, over
de woningnood, de bestuurlijke proble
men van de burgemeesters Den Boer
en Hoefnagels en hun houding ten
opzichte van het feest van carnaval. Een
stuk geschiedenis van de kanaalzone
krijgen we van J.P. Winne, waaruit het
enorme belang blijkt van de aanleg van
het Kanaal van Gent naar Terneuzen.
De twee wereldoorlogen zorgden voor
stilstand in de ontwikkelingen van de
kanaalzone. De auteur schetst voorko
mende moeilijkheden, onder andere
door de wereldcrisis in de jaren dertig
van de twintigste eeuw, daarna ook de
expansie van de kanaalzone tot 1970.
Er volgen nog artikelen over de sluiting
van het rijksmonument de
Cuyperskerk, de betekenis van de
gedenksteen het wapen van Karel V en
een uitgebreide fotoreportage met beel
den van vroeger en nu.
Van de Vereniging tot Behoud van de
Historie van Philippine verscheen het
Jaarboek 2012. Philippine heeft een
belangrijke rol gespeeld in de brieven-
posterij van Staats-Vlaanderen. D. van
der Zalm vertelt over het ongeregelde
briefvervoer, de rol van de koeriers, de
beurtschippers en de boden. Ook de
extra moeilijkheden in oorlogstijd krij
gen aandacht. Daarna schrijft de auteur
over een 'Bunker aan de Olmendijk',
wat een eenvoudige observatiepost uit
de Tweede Wereldoorlog bleek te zijn,
die met inzet van velen toegankelijk is
gemaakt, evenals de tobroek met een
nis voor munitie. 12 augustus 1941 is
Gwilym Lewis met zijn vliegtuig neer
gestort nabij Philippine. De zoon van
de vliegenier is later op zoek gegaan
naar de toedracht van het ongeluk, en
op 23 juli 2011 is er een herdenkings
ceremonie gehouden bij de onthulling
van het Blenheim gedenkteken. In 'De
verdwenen vissershaven van Boekhoute'
verhaalt W. Verdegem hoe de haven
van Boekhoute door overstromingen en
bedijkingen in de veertiende eeuw
steeds verder van de Westerschelde
kwam te liggen, tot hij in 1920 in
Zeeuws-Vlaanderen belandde. In 1952
werd de Braakman afgesneden van de
Westerschelde, waarna zowel de vissers
van Philippine als van Boekhoute hun
thuishaven niet meer konden bereiken.
In een aansluitend artikel beschrijft F.
Lok de gevolgen voor een dorp als
Boekhoute, na veranderd te zijn van
vissersdorp in vissersdorp zonder
haven.
De Nieuwsbrief van de Heemkundige
Vereniging Terneuzen (december 2012)
begint met 'Van Terneuzen Bonded
Stores tot TBS Shipsupplies', een
geschiedenis die wordt verteld door
Adri Hamelink uit Terneuzen, op
schrift gesteld door A.R. Koppejan. In
1932 werd in Terneuzen 'Terneuzen
Watersupplying Service' opgericht.
Toen de eerste waterboot - de Schelde
geheten - gebouwd werd had Terneuzen
nog geen aansluiting op een waterlei
dingnet, en was het de bedoeling dat
Terneuzen door de boot van water uit
Hansweert werd voorzien; later werden
schepen bevoorraad. Er kwamen meer
waterboten, het bedrijf groeide en ging
ook accijnsvrije producten leveren; de
leiding bestond uit A. Hamelink en
diens zoon Peter, nu uit Peter en echt
genote Karin Visscher. In 2000 is TBS
Catering Service BV opgericht, die
wereldwijd de bevoorrading van pro
viand verzorgt. Een van de eerste fami
lies die in de honderd jaar geleden
bedijkte Van Wuijckhuisepolder kwam
wonen was de familie Verhelst. A. de
Jonge schreef een artikel over de fami
lie, aangevuld met een beknopte gene
alogie (samengesteld door S.
Hamelink-Muys). P.W. Stuij vertelt
over een mooi hersteld grenspaaltje
waarop de inscriptie niet juist bleek te
zijn, en ene Broeder Leopold heeft ooit
een aandoenlijk historisch verhaal
geschreven over 'Adriaan de
Zagenzetter', wat door P. Wijffels aan
de redactie werd aangereikt. 'Zonder
wiel en band geen mobiliteit' van K.
Dieleman geeft ons de geschiedenis van
de mobiliteit in Nederland, aan de
hand van het boek De dolle entree van
automobiel en velocipee, dat ter gelegen
heid van het negentigjarig bestaan van
de ANWB in 1973 is gepresenteerd
door L. de Vries en I. van Amstel.
Daarnaast is veel speurwerk door de
auteur verricht en heeft hij gesprekken
met kenners en nabestaanden gevoerd.
In het Tijdschrift van de Heemkundige
Kring West-Zeeuws-Vlaanderen
(december 2012) geeft J. van den
Ameele een vijf eeuwen oude familiege
schiedenis van zijn Vlaamse,
Nederlandse, Amerikaanse en overige
nakomelingen in 'Genealogie van Abel
van den Ameela geboren rond 1525'.
Het rampjaar 1672, waarin het land
radeloos, redeloos en reddeloos was, liet
ook sporen na in Biervliet. R.
Willemsen vertelt onder andere over de
financiële schade voor pachters en eige
naren van boerderijen. De T.F.
Blankenstraat in Breskens is het onder
werp van de rubriek 'Straatnamen' van
A.R. Bauwens. I. van Damme verzorgt
een 'Familieportret: Wadde van Roon-
Naeije'. Het gaat volgens de auteur
over "drie sterke vrouwen die model
kunnen staan voor alle echtgenotes van
kleine boeren en middenstanders in de
vorige eeuw".
Zeeuws Erfgoed volledig in kleur
Door verbeterde productiemethoden
en vernieuwde drukafspraken kunnen
wij Zeeuws Erfgoed voortaan in kleur
uitgeven, zonder meerkosten.
Zeeuws Erfgoed 30 maart 2013/01 ERFGOED ALLERLEI
