Waar eens water was
Verslag van een inspirerend symposium over 'oud' water
Landschapsarchitect
Jan Willem Bosch
van Bosch Slabbers.
De Nieuwe Bierkaai
in Hulst
(foto Duofoto - Heikant).
Samen met waterschap Scheldestromen was de
SCEZ verantwoordelijk voor de organisatie van
een themamiddag op 7 december 2012; een middag
bedoeld om de kansen te meten om vroeger gedempt
water terug te brengen in Zeeuwse steden en dorpen.
Ruim honderd geïnteresseerde en gemotiveerde
deelnemers luisterden eerst naar zes presentaties,
om vervolgens aan het eind van de middag vol
overgave deel te nemen aan de discussie.
Na een woord van welkom door de gastheer, dijkgraaf
Toine Poppelaars, en een introductie door dagvoorzitter
Tjerk van der Meer, schetste Aad de Klerk (SCEZ)
het cultuurhistorisch perspectief. Hij bracht de uiteen
lopende gedaanten van vroeger aanwezig, maar inmiddels
gedempt water in beeld. Dat varieerde van de va(e)te
en de kerkgracht, via de haven, de spuikom en het
havenkanaal, tot de grachten binnen, en de vesten
rondom de stad. Even gevarieerd als al dat 'oude' water
was, zo gevarieerd waren de motieven om het vroeger
of later te dempen. Duur onderhoud van kademuren
en bruggen, watervervuiling, werkverschaffing, verkeers-
en parkeereisen vormden de belangrijkste overwegingen.
Marjo van Loon (gemeente Gouda) deelde met de
aanwezigen de in Gouda opgedane ervaringen met
het project Hollandse Waterstad. Die betreffen minder
de daar concreet gerealiseerde resultaten, maar veel meer
de communicatie. Daarbij komt het erop aan om in een
vroeg stadium elkaars taal, verwachtingen, mogelijkheden
en beperkingen te kennen, en bij het ontgraven van
gedempt water cultuurhistorie niet als het doorslag
gevende belang, maar als één van de belangen te zien.
Van meer nabij waren de ervaringen van de gemeente Hulst
met het voor Zeeland unieke project De Nieuwe Bierkaai.
Een deel van de oude haven is terug open gegraven in de
stellige verwachting dat de ruimere omgeving zich verder
zal ontwikkelen. Wethouder Clen de Kraker benadrukte
het belang van een goede exploitatieopzet, samenwerking
en een forse dosis enthousiasme.
Wie gedempt water terug wil brengen, doet er goed aan
zich terdege en zo vroeg mogelijk op de hoogte te (laten)
stellen van de soms zeer gecompliceerde voorgeschiedenis
van de plek in de vorm van het zogeheten bodemarchief.
Veel meer dan belemmering kan het archeologische
verhaal van de plek een kans bieden aan nieuwe
ontwikkelingen. Dat was de belangrijkste boodschap
die archeologe Ellen Vreenegoor (Rijksdienst voor
het Cultureel Erfgoed) de aanwezigen aan de hand
van enkele voorbeelden meegaf.
Zeeuws ErfgOed 4 maart 2013/01 CULTUURHISTORIE
