VÏUSi
Collectiewacht Zeeland
leerzaam voor museummedewerkers
"Het is fijn
om te merken
dat we goede
vakbekwame
mensen in
rovincie
De zeven restauratoren die aangesloten zijn bij
de Collectiewacht Zeeland (onderdeel van de SCEZ)
voeren dit jaar in totaal zeventien materiaalinspecties
uit bij de zeven deelnemende musea. Nadat vorig jaar
tijdens de basisinspectie de omgevingscondities van
de museumcollecties aan de tand zijn gevoeld, zijn nu
de voorwerpen zelf aan de beurt. De materiaaldes
kundige restauratoren brengen in de musea daarbij
hun kennis over op de museummedewerkers.
Voor dit artikel zijn telefonische interviews
gehouden met drie museummedewerkers, nauw
betrokken bij de materiaalinspecties. Ineke van
Avermaete was aanwezig bij de hout-, papier- en
textielinspectie in Streekmuseum Het Land van
AxelHet museum is momenteel gesloten en
verhuist dit jaar naar een nieuwe locatie aan de
Markt in Axel.
Kim Sluijter was betrokken bij de hout-, textiel- en
schilderijinspectie bij Historisch Museum De
Bevelanden in Goes. Het museum is bezig met het
realiseren van een nieuw onderkomen voor het
depot.
Nelleke Volker volgde de hout- en metaalinspectie
in het Fruitteeltmuseum in Kapelle.
Leerzaam
De materiaaldeskundige geeft op de werkvloer direct
advies aan de museummedewerkers over behandelingen
die ze zelf kunnen uitvoeren en de manier waarop dat
dient te gebeuren.
Ineke van Avermaete wist al veel dankzij het volgen van
vele behoudscursussen. "De instructies voor het bekleden
van kledinghangers was voor ons een bekend verhaal,
maar we hebben ook nieuwe praktische kennis en
vaardigheden opgedaan."
Nelleke Volker: "De bezoeken van de Collectiewacht
waren leerzaam. We kregen nuttige tips om de collectie
zo goed mogelijk te behouden voor het nageslacht."
De schilderijinspectie in Goes was vooral een eerste hulp
voor de schilderijen. Losse schilfers zijn vastgezet, slechte
ophangingen vernieuwd en de doeken zijn opnieuw op
spanning gebracht. Door de directe kennisoverdracht op
de werkvloer leren museummedewerkers hoe het werkt.
Ook het opbergen van textiel in dozen is gedemonstreerd.
Kim Sluijter: "Eén velletje zuurvrij papier tussen de
stukken is genoeg om ervoor te zorgen dat de stukken
niet in elkaar haken. Daarnaast hebben we ook geleerd
hoe we rolletjes maken om tussen de plooien te leggen."
Schoonmaken
Museummedewerkers leren tijdens het bezoek van hout
restaurator Stefan Schelling dat ze houten voorwerpen
beter jaarlijks droog met een speciale stofzuiger kunnen
schoonmaken in plaats van met een sopje.
"Na de bezoeken van de Collectiewacht hebben we twee
'museumstofzuigers' aangeschaft", zegt Van Avermaete.
"Eén grote voor de houten voorwerpen en een kleinere
voor het textiel. We zijn nu bezig om de rokken plooitje
voor plooitje te stofzuigen, om de collectie schoon te
verhuizen naar ons nieuwe depot. Ook de boeken zijn
we nu volgens de instructies blaadje voor blaadje aan
het ontstoffen."
De museummedewerkers kregen goede tips over hoe ze
het beste een 'schoonmaakstraat' kunnen opzetten, zodat
alle voorwerpen schoon verhuisd kunnen worden naar de
nieuwe locaties in Axel en Goes. Ze weten nu ook precies
welke materialen ze nodig hebben en waar ze die kunnen
aanschaffen.
Sluijter: "De schilderijeninspectie was voor mij een eye
opener. Wij zijn conservatoren en richten ons op passief
conserveren. Wij werken alleen aan de omgevings- en
bewaarcondities van de collectie, maar blijven van de
stukken zelf af. Nu hebben we geleerd wat we wel zelf
kunnen doen om de stukken in betere conditie te
brengen."
Ontdekkingen
Tijdens de textielinspectie in Streekmuseum Het Land
van Axel zijn ontdekkingen gedaan die anders over het
hoofd waren gezien.
Van Avermaete: "De kledingkast met textiel in ons depot
ziet er heel netjes uit. We hadden niet verwacht dat hier
iets 'mis' mee zou zijn. Maar in de plooi van een rol zijn
bolletjes van een tapijtkever gevonden."
De museummedewerkers houden elk jaar in de winter-
sluiting een grote schoonmaak, waarbij alle vitrines en
depotkasten open gaan en goed worden schoongemaakt.
Maar door de aanstaande verhuizing en alle drukte
daaromheen is dat afgelopen winter niet gebeurd.
De gevolgen zijn duidelijk; er is bij de inspectie meer
stof en ongedierte gevonden.
Daarnaast is tijdens de textielinspectie ook nog een
lekkage in de boerenkamer van het museum ontdekt.
"Er lag water op de vloer, waarschijnlijk door de strenge
winter met veel ijs en sneeuw op het dak. De lekkage
hadden we zonder deze inspectie helemaal niet, of pas veel
later, ontdekt, met alle gevolgen zoals schimmel van dien",
aldus Van Avermaete.
Nieuwe informatie
De restauratoren hebben veel specifieke kennis die
één-op-één op de werkvloer wordt overgedragen.
Sluijter: "We droegen zelf voorwerpen aan die bekeken
moesten worden, plozen die helemaal uit en vroegen hen
de oren van het lijf."
Die steun op maat en één-op-één-instructie zijn heel
waardevol. Sluijter: "We kozen voor drie materiaal
inspecties: textiel, omdat dit onze belangrijkste collectie is;
hout, omdat we daar zelf geen kennis over hebben;
schilderijen, omdat we wisten dat het daar niet zo goed
mee ging en wilden weten wat we daar zelf aan kunnen
doen." De museummedewerkers beseffen nu bijvoorbeeld
dat bepaalde voorwerpen niet voor honderd procent
origineel zijn en dat er in het verleden aan 'geprutst' is.
Volker: "Ik heb geen inhoudelijke kennis van de collectie.
Het museum heeft geen conservator. De metaalrestaurator
weet meer van de ouderdom en de werking van fruit-
verwerkende apparaten dan ik. Die kennis neem ik mee."
De inspecties in het Fruitteeltmuseum waren 'anders dan
anders'. "Onze collectie is niet zo waardevol als collecties
van andere musea. Er zijn wel een paar stukken waar we
trots op zijn, maar we zijn geen Rijksmuseum."
De meeste stukken zijn vervangbaar en dat is een hele
andere insteek dan bij andere musea. Het verhaal van
een voorwerp is hier belangrijker dan het voorwerp zelf.
Zeeuws Erfgoed 22 september 2013/03 Musea
