Gezocht: een regisseur op de dorsvloer!
Pilotstudie naar de toekomst voor historische landbouwschuren in Zeeland afgerond
DORP
5TADt> il
LAND -
Ktgeseur cp
de dörivloBï I
i
r..iiinr+*
I"i
H i. iiiij i.
lvi? cPTÏ':-l >-W
nËKïtf.na iQtii.tfM
|i F f>n iw*ïttp r.H'
De problematiek van leegstand en de bijbehorende uitdaging van
een goed hergebruik of een duurzame herbestemming van agrarisch
erfgoed is al langer bekend. Deze problematiek kreeg vooral sinds
'2003 Jaar van de Boerderij' veel aandacht. Toch is de verschraling
van het Zeeuwse landschap, met name door het verval en de afbraak
van karakteristieke landbouwschuren, de afgelopen jaren niet gestopt.
Er gaan, ondanks soms goede bedoelingen voor behoud en herstel,
nog veel dingen mis. Om een beter inzicht te krijgen in het hoe en
waarom hebben de stichting Dorp, Stad en Land en de SCEZ het
afgelopen jaar een pilotstudie uitgevoerd. De resultaten hiervan zijn
in juni gepresenteerd aan de Provincie Zeeland, die met een financiële
bijdrage de pilotstudie mede mogelijk maakte.
Keukentafelgesprekken
In de pilotstudie zijn vooral de schuureigenaren centraal gesteld. Wat leeft
bij hen? Hoe zien zij de toekomst van hun oude schuren? Wat weten,
willen en kunnen ze zelf om verval en/of sloop tegen te gaan?
In zogenaamde keukentafelgesprekken zijn vragen, angsten en ideeën van
schuureigenaren geïnventariseerd en gewogen. Wat is wenselijk, haalbaar
en realiseerbaar? Wie kan bij het proces meerwaarde toevoegen en wat zijn
de verschillende rollen van de betrokkenen?
De kerngedachte van deze werkwijze is dat de eigenaar geholpen wordt
om zichzelf te helpen, een aanpak die afwijkt van de meest voorkomende
praktijk waarin de eigenaar patiënt is te midden van een kring hulp
verleners.
Voor de pilotstudie zijn vijf historische landbouwschuren onderzocht op
Tholen en in Zeeuws-Vlaanderen. Deze schuren vertegenwoordigen in
grootte, ligging en vraagstelling elk een ander aspect van de problematiek.
Diverse onderwerpen komen aan bod, zoals de mogelijkheden voor
agrarisch hergebruik en herbestemming, sloop en reconstructie, sloop
en herbouw elders en sloop met behoud van historisch materiaal. In de
beschrijving van de casussen staan de wensen en ideeën van de eigenaren
én de mogelijkheden voor het behoud omschreven. Daarnaast zijn de
schuren in tekst en tekening zorgvuldig gedocumenteerd.
Regisseur als spin in het web
Uit het onderzoek is duidelijk geworden dat er veel deskundigheid bij
de betrokken partijen aanwezig is, maar dat deze onvoldoende gedeeld
en toegepast wordt. Hierdoor lukt het vaak niet om goede en tijdige
oplossingen te vinden. De belangrijkste conclusie uit het onderzoek is
dat er een regionale regie moet komen, die schuureigenaren en betrokken
overheden helpt om hergebruik of herbestemming mogelijk te maken.
Deze regierol moet gevoerd worden vanuit de vraag en de locatie: dus op
de dorsvloer en niet of afstand op een onbereikbaar of door betrokkenen
niet begrepen niveau. De regisseur verbindt alle regionaal betrokkenen
(schuureigenaren, erfgoedorganisaties, overheden, (restauratie)aannemers
en architecten) naar aanleiding van de specifieke vraag in een effectief en
doelgericht verband.
Op basis van de pilotstudie wordt dit najaar gezocht naar regionale
support en een financiële drager voor een proefjaar voor de Zeeuwse
schurenregie in 2014.
De pilotstudie 'Regisseur op de dorsvloer! Een toekomst voor historische
Zeeuwse landbouwschuren' is geïnitieerd en uitgevoerd binnen een samen
werkingsverband van de stichting Dorp, Stad en Land en de SCEZ en is
mogelijk gemaakt door een financiële bijdrage van de Provincie Zeeland
en eigen inzet van Dorp, Stad en Land en de SCEZ. Vanaf september zal
het rapport gepresenteerd worden aan alle bij de Zeeuwse schuren betrokken
organisaties. Voor vragen kunt u contact opnemen met Marinus van Dintel,
adviseur cultuurhistorie en monumenten (mp.van.dintel@scez.nl).
Samen met de eigenaar wordt gekeken naar de mogelijkheden van een
duurzame herbestemming voor deze historische landbouwschuur in Cadzand.
Zeeuws Erfgoed 8 september 2013/03 MONUMENTEN
