Erfgoed- en watersector vinden elkaar
in aanpak gevolgen klimaatverandering
Van 25 tot 28 september vond in Amsterdam de internationale
conferentie 'Protecting Deltas: Heritage Helps!' plaats.
De bijeenkomst, georganiseerd door de Nederlandse afdeling van
International Council on Monuments and Sites (ICOMOS),
probeerde het bewustzijn te vergroten dat de erfgoed- en
de watersector elkaar nodig hebben om toekomstige problemen
op het gebied van klimaatverandering het hoofd te bieden.
Ruim honderd nationale en internationale experts namen aan
de conferentie deel. Voorafgaand aan de start van de conferentie
in Amsterdam waren de deelnemers op 24 september te gast in
Zeeland, waar een bezoek aan de Deltawerken werd gebracht.
Tijdens de conferentie werd stilgestaan bij het feit dat de gevolgen van
klimaatverandering, zoals de exponentiële groei van natuurrampen en
overstromingen, voor laaggelegen delta's en steden de komende decennia
steeds groter zullen worden. Bescherming van deze laaggelegen gebieden
lijkt dan ook steeds moeilijker te worden. Naast de gevolgen werd ook
aandacht besteed aan enkele belangrijke oorzaken van klimaatverandering,
zoals de groei van de wereldbevolking, die een enorme impact heeft op
het klimaat en daarmee op de watercyclus.
Relatie tussen water en erfgoed
De vertegenwoordiger van UNESCO Cambodja, Anne Lemaistre,
verduidelijkte de relatie tussen water en erfgoed aan de hand van
de UNESCO-werelderfgoedlijst: "Het watererfgoed dat wij nu kennen
is in oorsprong de hoofdader van vroegere beschavingen. Al eeuwenlang
gaat de mensheid op innovatieve wijze om met de schaarste of juist de
overvloed aan water. Dit heeft wereldwijd invloed gehad op sociale en
economische transformatieprocessen en heeft daarmee dus ook een
culturele component. Het overdragen van traditionele kennis en gebruiken
is van groot belang om goed om te kunnen gaan met de kansen en
bedreigingen die water biedt". Haar collega-spreker Peou Hang,
regeringsvertegenwoordiger van de werelderfgoedsite Angkor in
Cambodja, benadrukte vervolgens het belang van de participatie
van de lokale gemeenschappen en autoriteiten hierbij: "Lokale participatie
vergroot het draagvlak om preventieve maatregelen te treffen, maatregelen
die op termijn ook economische voordelen bieden."
Kennisuitwisseling en integrale benadering
Sprekers uit verschillende deltasteden, zoals Venetië, New York,
Amsterdam en het Braziliaanse Recife, wisselden hun ervaringen met
watermanagement uit door lokale voorbeelden te presenteren vanuit
planologisch, stedenbouwkundig en erfgoedperspectief. Duidelijk werd
dat erfgoedprofessionals met hun kennis van traditionele technieken
en architectuurgeschiedenis stedenbouwkundigen kunnen helpen bij
projectontwikkelingen en watermanagement van steden.
Anderzijds kunnen waterprofessionals met kennis van rampenbeheer,
effectbeoordeling en ingenieurschap, beheerders van erfgoedsites
ondersteunen bij het voorkomen en beheersen van wateroverlast.
Ondanks de grote overlap van de erfgoed- en de watersector blijken beide
sectoren in de praktijk maar zeer beperkt samen te werken.
Kennisuitwisseling en een integrale benadering van de problematiek is
echter nodig om de wederzijdse kansen voor beide sectoren beter te
herkennen en te benutten en zodoende de risico op rampen in delta's
zo klein mogelijk te houden. Deze constatering vormde ook de kern
van de aanbevelingen uit het Amsterdam Statement on Water and Heritage,
dat op 27 september op de conferentie werd gepresenteerd.
Wonen met en op het water op het Westerdokseiland in Amsterdam.
Welke invloed heeft de klimaatverandering op termijn op de manier van
wonen en werken in onze hoofdstad?
Voorafgaand aan de start van de ICOMOS-conferentie in
Amsterdam brachten de conferentiedeelnemers op 24 september
een bezoek aan de Zuidwestelijke Delta. Het programma in
Zeeland vond plaats in de vorm van een miniconferentie op Neeltje
Jans. Tijdens deze miniconferentie werd een belangrijke bijdrage
geleverd door de Provincie en Rijkswaterstaat, dit in de vorm van
een presentatie over de cultuurhistorie in de Zuidwestelijke Delta.
In de presentatie werd duidelijk gemaakt dat in het landschap van
de Zuidwestelijke Delta overal de sporen van de strijd tegen het
water zijn terug te vinden. Maar ook dat het water tegenwoordig
niet alleen meer als bedreigend wordt gezien, maar tevens als een
bron van ecologische en economische waarden.
De Oosterscheldekering is een duidelijke icoon van dit 'nieuwe
denken'. Gebouwd om ons te beschermen tegen het water, maar
ook om de ecologie en economie veilig te stellen. Deze waterkering
geniet dan ook internationale faam als innovatieve oplossing op het
gebied van de omgang met water en trekt vele bezoekers vanuit de
gehele wereld. De Oosterscheldekering is echter ook een innovatie
van een vorige generatie. Het is dan ook belangrijk om toon
aangevend op het gebied van innovatie te blijven, om water-
managementoplossingen te ontwikkelen die ook elders in de
wereld toegepast kunnen worden. De Zuidwestelijke Delta heeft
hierin een naam hoog te houden.
De Oosterscheldekering geniet internationale faam,
maar is tevens alweer een innovatie van een vorige generatie.
Zeeuws Erfgoed 22 december 2013/04 MONUMENTEN
