Een huis voor de Cadzandse dracht
Binnenkort opent in Nieuwvliet een expositiecentrum voor de Cadzandse streekdracht.
Op 11 april gaan de deuren open van een voormalig woonhuis aan de Dorpsstraat.
Reden om hier de schijnwerpers eens te richten op de Cadzandse dracht.
namen deze al vroeg in de negentiende eeuw over.
Ook gingen zij een modieuze mantel of jak met een lange
schoot dragen. Dit model had veel weg van een burger
japon. Op dat moment was de vrouwenkleding nog kleurig,
na het midden van de negentiende eeuw werd deze
donkerder.
Kostuum
Steeds meer mannen in West-Zeeuws-Vlaanderen legden
na 1850 het streekdrachtkostuum af. De teloorgang van
de vrouwendracht zette na de Eerste Wereldoorlog in,
het eerst bij jonge vrouwen. Omdat juist jongeren nieuwe
elementen in de kostuums aanbrachten, veranderde er
sinds die tijd weinig meer in het Cadzandse kostuum.
De oude gekleurde mantels werden afgedragen.
Voor net droegen de vrouwen een donkerblauwe of zwarte.
De mantel sloot hoog, had lange mouwen en een schoot
tot op de knie. De kornetmuts was gemaakt van witte
geborduurde tule en had een rand van kloskant. Hij sloot
nauw om het hoofd. Eronder zat een zwarte ondermuts.
De vrouwen droegen een hele reeks onderrokken en
daarover heen een effen bovenrok van een wollen stof.
Daar weer overheen kwam een zwarte zijden schort.
Vrouwen in Cadzandse dracht, circa 1965 (bron: Zeeuwse
Bibliotheek, Beeldbank Zeeland; foto O. de Milliano).
Streekdracht
In het begin van de negentiende eeuw ontwikkelde zich in
het Land van Cadzand een aparte kleedstijl. Voor die tijd
droeg de plattelandsbevolking in heel Zeeland dezelfde
soort kleding. Na 1800 ontstonden per streek verschillen
in mutsen, kledingstukken en sieraden. Omdat Zeeuws-
Vlaanderen al vanaf 1796 deel uitmaakte van Frankrijk
en vrijwel afgesloten was van de Zeeuwse eilanden, raakte
het kleedgedrag hier sterk bei'nvloed vanuit Vlaanderen.
Dat zien we bijvoorbeeld terug in de opkomst van de 'faas',
een hoofddeksel voor mannen, die ook in Vlaanderen
voorkomt maar nergens anders in Zeeland.
Modieus
De kleding in het Land van Cadzand en op de noordelijke
Zeeuwse eilanden stond in een aantal opzichten dichter
bij de burgermode dan elders in Zeeland. Dat kwam omdat
hier een elite van zeer welvarende boeren woonde, die
trendsetters op kledinggebied waren. Omdat ze rijk waren,
konden ze nieuwe, modieuze kledingstukken en accessoires
aanschaffen. Hun kleding leek meer op wat de burgerij in
de steden droeg dan de kleding van de plattelands
bevolking op Walcheren, Zuid-Beveland en het Land van
Axel. Een opvallend element uit de Cadzandse dracht is de
kornetmuts van de vrouwen. Ook burgerdames in de stad
droegen zo'n muts. Vrouwen in West-Zeeuws-Vlaanderen
Verdwenen uit het straatbeeld
Geleidelijk verdween de Cadzandse dracht uit het
straatbeeld. In 1965 droegen nog 85 (oudere) vrouwen de
Cadzandse dracht. De meesten van hen woonden in
Nieuwvliet, Cadzand, Schoondijke en Groede. De laatste
draagsters overleden omstreeks 1980. De Cadzandse
streekdracht wordt nu in ere gehouden door de Stichting
tot Behoud van de Cadzandse dracht, opgericht in 2010.
Een nieuwe expositieruimte
De stichting maakte een voormalig woonhuis in Nieuwvliet
geschikt als expositieruimte. De woning is in 1912 gebouwd
voor een rustend landbouwer. Veel kenmerken uit die tijd
zijn behouden. Zo zijn er nog bedsteden, binnenblinden,
een wc buiten en de originele tegelvloer in de gang.
Binnenkort zijn in het huis taferelen te zien met levens
grote poppen in Cadzandse dracht. De taferelen geven
een beeld van het leven in West-Zeeuws-Vlaanderen aan
het begin van de twintigste eeuw. Kleding en materialen
komen onder andere uit het vroegere gemeentelijk
museum van IJzendijke. De voor- en achterkamer worden
ingericht met onder meer een kabinet en plattebuzekachel.
In het opkamertje boven de kelder komt een vitrinekast
en de zolder gaat dienen als expositieruimte.
De officiële opening vindt plaats op vrijdag 11 april
aanstaande. Het seizoen loopt tot 1 november.
Het museum is geopend op woensdag- en zaterdagmiddag,
in juli en augustus elke middag. Groepen kunnen op
aanvraag het hele jaar terecht.
Adres: Dorpsstraat 55, Nieuwvliet.
Zeeuws Erfgoed 1 4 maart 2014 01
