met een overzicht van de bezittingen die
zij op Noord-Beveland hadden. Twintig
september 2014 bezocht een lid van
dit adellijke geslacht Arnemuiden: Olivier
de Trazegnies, de vijftiende markies uit
het geslacht. R. Rijkse brengt verslag uit
van het zeer geslaagde bezoek, dat leidde
tot een uitnodiging voor een tegenbezoek
aan het kasteel van de markies in België.
In het Polderhuisblad, Wasschappels
Magazine (oktober 2014) eerst een verslag
over de herdenking van de bombardemen
ten en de bevrijding van Westkapelle op
1 november 2014. In de rubriek 'Polderhuis
Varia' wordt de expositie Dijkwacht 2014
vermeld, drie nieuwe werken van Charley
Toorop die het museum heeft verworven
en de herdenking van de mijnramp in 1914.
'In Memoriam een (bijna) anoniem
oorlogsslachtoffer' is gewijd aan Jakobus
de Pagter, vermist sinds 3 oktober 1944.
Zijn moeder en broer behoorden tot de
dodelijke slachtoffers van het bombarde
ment, van Jakobus - dijkwerker en
tamboer van de Kustwacht Zoutelande -
is niets meer vernomen. J. Kaland schrijft
over de geschiedenis van het dorpscafé
dat al eeuwen bestaat maar nu roemloos
ten onder is gegaan. In 'Help, d'n bêrm
verzuipt!' vertelt L. Alewijnse aan L. van
den Heuvel over een rijk zeebiologisch
cultuurlandschap midden in 't Gat,
een uniek natuurgebiedje, dat zeker de
moeite waard is om behouden te blijven.
De Spuije van de Heemkundige Kring
De Bevelanden en de Vereniging Vrienden
van het Historisch Museum De Bevelanden
(winter 2014) is gewijd aan de Eerste
Wereldoorlog. Milicien Arie van Loo,
afkomstig uit Zierikzee, blikt terug op zijn
ervaringen tijdens de oorlog in Kloetinge
en O. W. Hoogerhuis gebruikte de
aantekeningen van zijn grootvader Willem
Hoogerhuis in 'De diensttijd van een
militair te velde tijdens de Eerste Wereld
oorlog'. Dezelfde auteur schrijft ook over
de noodlanding van een Engels vliegtuig
in Kruiningen en over de brooddistributie
tijdens WO I. Er is ook veel te verhalen
over de duizenden Belgische vluchtelin
gen, en dat doen A. Maarsman en
C. Heijboer. Zij concluderen dat het beeld
van de opvang in Kloetinge overeenstemt
met het landelijke patroon. F. de Klerk
laat zien dat het voor stadsomroeper
Johannes Geensen in Goes tijdens
oorlogstijd ook geen vetpot was.
J. de Jonge schrijft 'Bommen op Goes',
een artikel waaruit blijkt dat dit bombarde
ment een vergissing was in een lange
reeks, uitgevoerd door verdwaalde piloten.
Op Goes werden maar liefst acht bommen
uitgeworpen. Er werden verschillende
initiatieven genomen om schade te
beperken: alle lichten in huis doven, op
de beneden verdieping bivakkeren, voor
deuren openzetten zodat voorbijgangers
naar binnen konden bij luchtgevaar, vooral
lichtuitstraling werd als een groot risico
gezien. Verder in het tijdschrift nog
artikelen over sokken breiende huis
vrouwen ten behoeve van de militairen
en een bomscherf in een kist (K. Sluijter),
belevenissen van een Yersekse oester
visser in de Eerste Wereldoorlog
(F. Ossewaarde) en het oorlogsmuseum in
het woonhuis van Jan Adolf van Reede in
Goes (K. van Rooijen).
In TijdlSchrift van de Heemkundige Kring
West-Zeeuws-Vlaanderen (2014, 4) schrijft
R. Willemsen over de plaatselijke muziek
korpsen in Biervliet en IJzendijke, die
gedurende optredens in Vlaanderen en
Zeeland tussen 1837 en 1937 volkskunst
van hoog niveau boden. Tot de Eerste
Wereldoorlog waren de korpsen meer
gericht op Vlaanderen, na 1918 verplaatste
de aandacht zich sterk naar Zeeland. Twee
artikelen gaan over een leraar Nederlands
te Oostburg: Jan de Vries. L. van Driel
behandelt diens levensloop en verklaart
dat hij door zijn oorlogsverleden genoe
gen moest nemen met een plaats in het
verre Oostburg, waar hij als leraar een
goede naam verwierf, en C. van de Reepe
haalt persoonlijke herinneringen op aan
haar leraar Nederlands. G. Langeraert
vertelt het weinige wat bekend is over de
bouw van de nu gesloten rooms-katholieke
Eligiuskerk in Hoofdplaat en A. R. Bauwens
vraagt weer aandacht voor twee foto's uit
vervlogen dagen: een van gemobiliseerde
militairen in 1914 en een van de slacht.
A. van Waarde heeft nieuws uit oude
kranten opgediept: in de Middelbursche
Courant van 18 december 1866 krijgt het
gemeentebestuur van Sluis er van langs
en in een brief in de NRC van 1869 maakt
een schrijver uit Groede zich zeer boos
over de indijking van het Zwin en het
graven van een afwateringskanaal van
het Zwin naar de zee. Het laatste artikel
in deze aflevering gaat over de bevrijding
van Oostburg, van de hand van J. Schijve.
De Oudheidkundige Kring De Vier
Ambachten bracht een extra Bulletin uit
(2014, extra aflevering) in samenwerking
met de Cantorij der Basiliek Hulst en de
Stichting Museum De Vier Ambachten:
Grenzen aan een grenzeloze oorlog.
Samen wilden de verenigingen een
programma samenstellen rond het
uitbreken van de Eerste Wereldoorlog
en in dit Bulletin lezen we het overzicht
van de verschillende activiteiten. Prof.
A. Vanneste hield een boeiende lezing
over de 'Doodendraad', een prikkeldraad
versperring onder een spanning van
2000 volt, van Vaals tot de Noordzee.
In de Basiliek in Hulst werd de Eerste
Wereldoorlog herdacht met de uitvoering
van 'A Mass for Peace', een indrukwekken
de voordracht door de Cantorij en het
Zeeuws kamerorkest Ty. In Museum De
Vier Ambachten vond een vertelavond
plaats en werd een speciale tentoonstel
ling ingericht. Tenslotte was er nog een
excursie naar de Westhoek om de nog
zichtbare sporen van de 'Groote Oorlog'
te bezoeken.
Het jaarboek van de Stichting Heem
kundige Kring Sas van Gent, Kroniek 2014,
heeft als eerste artikel 'Drööme over
't Sas' van L. Sarneel-Antheunis. Elf
verhalen van mevrouw Sarneel zijn op cd
gezet en een verhaal is verfilmd voor een
dvd. De verhalen zijn het resultaat van
archiefonderzoek in Sas van Gent,
waarvan zij de gegevens heeft omgezet in
verhalen. M. Buise schreef 'De zeesluis van
Zwartenhoek in een breed perspectief'.
Deze sluis ligt weliswaar een eind van
de Westerschelde af in de polder, maar is
een deel van een inundatielinie. J.G.M. van
Hecke brengt de bevrijding van Sas van
Gent door de Russische kozakken in 1914
nog eens onder de aandacht en ook
J. Driesen gaat in op gebeurtenissen
uit de Eerste Wereldoorlog in 'Het weder
varen van milicien Frans Driesen', de
grootvader van de auteur. De geschiedenis
van de glasfabriek in Sas van Gent vanaf
de oprichting in 1904 wordt behandeld
door J.P. Winne. In 2014 moest de fabriek
sluiten, wat weer een klap was voor de
werkgelegenheid in Zeeuws-Vlaanderen.
Bijzonder is ook een oude kroniek betref
fende de St. Willibrord Werkgroep der
Katholieke Actie - een soort katholieke
jongensvereniging - in het bezit van de
heemkundige kring gekomen door een
schenking van mevrouw T. van Assche.
De kroniek loopt van december 1943 tot
oktober 1944. Verschillende leden
schreven elke week een verslagje over
de gebeurtenissen en maakten daar een
tekening bij.
De Vereniging tot Behoud van de Historie
van Philippine schenkt in haar Jaarboek
2014 ook veel aandacht aan de Eerste
Wereldoorlog. D. van der Zalm schrijft
naar aanleiding van een boek dat door
P. van Voren werd geschonken 'Edward
Cuelenaere (1855-1931)', over wat deze
burgemeester heeft betekend voor
Philippine en voor de vluchtelingen in
de Eerste Wereldoorlog. In stormachtige
tijden bleef de burgemeester altijd solidair
met de mensen die het moeilijk hadden,
rechtvaardig en moedig. Dezelfde auteur
houdt ons op de hoogte van het wel en
wee van grenspalen, waarvan er nog
steeds onbekende boven water komen.
In een uitgebreid overzicht wordt door
T. de Vries de geschiedenis van 285 jaar
kerkenbouw in Philippine gegeven. In 1953
werd de nu nog bestaande kerk van
Philippine gebouwd, een unicum in
Nederland. De bouw van de kerk, het exte
rieur en het interieur worden uitvoerig
beschreven. J. de Putter belicht de moedi
ge daden van de verzetsstrijdster uit de
Eerste Wereldoorlog: Gabrielle Petit, die
onder andere met de schuilnaam Madame
Le Grand haar gevaarlijke werk deed. Ze
hielp de inlichtingendiensten en zorgde
dat militairen op de goede vluchtroute
geraakten. In 1916 werd zij verraden, opge
pakt en gefusilleerd. De mosselhandel in
Philippine belandde in de problemen door
de oorlogssituatie; over de moeilijkheden
die de vissers in Philippine en Boekhoute
ondervonden, komen we op de hoogte
door de studie van T. Stobbelaar. Ook in
dit jaarboek een sportverhaal, namelijk
over voetballer A. van Male, die vijftien
keer uitkwam voor het Nederlands elftal.
Berichten uit voornamelijk de
Middelburgsche Courant van 1914 tonen
wat journalisten en correspondenten van
toen de moeite van het publiceren waard
vonden.
Zeeuws Erfgoed 30 maart 2015 01
