pinge
Fragment van een zogenoemde tiendkaart van Gapinge (Walcheren) in het midden van de zeventiende eeuw
(Zeeuws Archief, Particuliere Tienden Walcheren, inv. nr. 8.6).
Gapinge op een tiendkaart
Met een heel ander doel werd in het midden van de zeven
tiende eeuw een kaart (deel van een serie van 23) gemaakt
van het Walcherse Gapinge. De kaarten dienden bij de
administratie van de tienden. Dat was een belasting, al
in de achtste eeuw ingesteld, waarbij van de oogst of
het jonge vee jaarlijks een tiende deel moest worden
afgedragen aan de eigenaar van het tiendrecht. Pas in
de twintigste eeuw werd deze oeroude vorm van belasting
heffing afgeschaft.
zijn dat de kavelindeling van vandaag niet meer dezelfde
is als op deze tiendkaart. Het wegenpatroon daarentegen
is sinds de zeventiende eeuw niet of nauwelijks veranderd.
En wat ook gebleven is, en dat al sinds de elfde of twaalfde
eeuw, is de vliedberg of werf op het donkergroen gekleurde
lapje grond boven, dat wil zeggen ten zuiden van het dorp,
vlakbij de begraafplaats die daar in later tijd werd
aangelegd.
Wie deze kaart van het zeventiende-eeuwse dorp Gapinge
wil vergelijken met de hedendaagse situatie, moet eerst
weten dat de kaart niet zoals vandaag gebruikelijk noord
zuid is georiënteerd, maar dat het noorden zich linksonder
bevindt. Opvallend is de veelkleurigheid van de afbeelding:
geel voor akkerland (het 'saeijlant'), lichtgroen voor
grasland (de 'weyen'), bruin voor de wegen, blauw voor
de vele sloten. Het dorp zelf is al even kleurrijk in beeld
gebracht door de anonieme tekenaar. Op het vrijwel
vierkante kerkhof zien we de kerk met een blauw
gekleurd dak: waarschijnlijk de aanduiding voor leien.
De bruin gekleurde daken van de overige dorpsbebouwing
zijn naar alle waarschijnlijkheid gedekt met riet of stro.
In en rond het dorp staat flink wat boombeplanting,
voor een deel lijkt het om boomgaarden te gaan.
Vandaag is het wat kaler in en rond Gapinge. En wat de
verkaveling betreft: na enkele eeuwen van splitsing en
samenvoeging van de landbouwpercelen zal het duidelijk
Fragment van een recente stafkaart van Gapinge
(uit: ANWB Topografische Atlas Zeeland, 2005, 2e druk, pagina 29).
Zeeuws Erfgoed 4 juni 2015 02
