Luchtfoto van de boerderij De Zonnehoeve anno 2012. Op het erf is de rangschikking van woonhuis, schuur en bakkeet nagenoeg dezelfde als op het
bedrijfskaartje uit 1763 (foto Hanneke van der Bijl).
Het moge duidelijk zijn: de betekenis van de oude kaart
gaat verder dan die van bron voor kennis van het vroegere
landschap. Je kunt er niet alleen mee achteromkijken,
maar zeker zo goed ook mee vooruitzien. Ook wie zich
zinvol bezighoudt met ons hedendaagse landschap en met
de toekomstige inrichting daarvan, kan eigenlijk niet zonder
kennis van het landschap van vroeger: om bijvoorbeeld
te weten wat daarin kortstondig en vluchtig was, en wat
daarin een vaste en onveranderlijke plek heeft. Ook voor
zo'n referentiekader of inspiratiebron is de oude kaart
onontbeerlijk. Maar onderzoek naar vroeger is natuurlijk
niet hetzelfde als de snelle blik die een planoloog of
stedenbouwkundige op een oude kaart werpt.
Zo'n kaart heeft aandachtige lezers, heeft vertalers nodig,
die mede op basis van andere gegevens de kaart duiden.
Het Zeeuwse landschap - meer dan enig ander landschap
in de loop der eeuwen rigoureus veranderd - verdient zo'n
zorgvuldige benadering.
Wie meer oude kaarten wil bekijken en doorgronden,
kan sinds februari van dit jaar terecht in het boek
De oude kaarten van Zeeland. Stad en dorp, land en water
in vier eeuwen cartografie (WBOOKS, Zwolle, in samen
werking met Stichting Cultureel Erfgoed Zeeland en
Zeeuws Archief, Middelburg). Wie nog veel méér oude
kaarten wil zien, is daarvoor welkom in het Zeeuws Archief
en in de andere archieven, zowel in als buiten Zeeland.
Aad de Klerk,
historisch geograaf en voormalig adviseur cultuurhistorie
en landschap SCEZ; auteur van De oude kaarten van
Zeeland
Het boek De oude kaarten van Zeeland. Stad en dorp,
land en water in vier eeuwen cartografie werd op
23 februari 2015 in de Zeeuwse Bibliotheek
gepresenteerd. De eerste exemplaren van het boek
werden door de auteur overhandigd aan
drs. Han Polman, commissaris van de Koning in
Zeeland, mr. drs. Toine Poppelaars, dijkgraaf van het
waterschap Scheldestromen en dr. Marten Hemminga,
directeur van Het Zeeuwse Landschap. Voorafgaand
bracht schrijver Kester Freriks (van onder meer
Verborgen Wildernis - Ruige natuur en kaarten in
Nederland) een introductie op De oude kaarten van
Zeeland. De tekst van deze lezing, evenals de lezing
van de auteur zelf, zijn te vinden op de website van
de SCEZ: www.scez.nl/oudekaarten.
Zie verder de rubriek 'ERFGOEDallerlei' achterin
dit blad.
Zeeuws Erfgoed juni 2015 02
