Oorlogskunstenaar Alex Colville
in Zeeland, 1944
De Canadese beeldend kunstenaar Alex Colville bezocht Zeeland in 1994 als war artist. In Canada is
de in 2013 overleden Colville een beroemdheid. In Nederland was in 1974 werk van hem te zien op de
tentoonstelling 'Kijken naar de Werkelijkheid' in Museum Boijmans van Beuningen in Rotterdam.
Het verwoeste Oostburg door de ogen van Alex Colville; 3 nov. 1944, CWM
19820303-004, Beaverbrook Collection of War Art, Canadian War Museum.
Oorlogskunstenaar
Iedere Canadees kent het werk van Colville of heeft wel
eens een werk van hem in handen gehad. In 1966 ontwierp
hij namelijk de fraaie Canadese munten met voorstellingen
van dieren: gans (1 dollar), wolf (50 dollarcent) enzovoorts.
Colville werd geboren in 1920 in Toronto. In 1942 nam hij
dienst in het Canadese leger en in 1944 werd hij naar de
Canadian Military Headquarters in Londen gestuurd, waar
zijn werk als war artist begon. De oorlogskunstenaar met
de militaire rang van luitenant werkte vlak achter het front
in Vlaanderen en Zeeland. Op 30 oktober 1944 vermeldt
zijn dagboek: "On 30 October I went for a trip to Breskens.
Although it was very cold and windy, the subject matter
here was fascinating: complete devastation under a cold,
blue-gray sky. We didn't stay there long as one of our
aircraft dropped a stick of bombs in the area. Twee dagen
later: On 2 November went to Westkapelle dyke taken
the night before and flooded by the Germans [sic/]. I made
drawings and took several photographs of prisoners of war
being carried in vessels through a flooded, flag-drapped
street..."
Met de 3rd Canadian Infantry Division trok Colville naar
Nijmegen en verder. Overal maakte hij schetsen en
aantekeningen; hij legde ook de verschrikkingen vast die
hij aantrof in concentratiekamp Bergen-Belsen in Duitsland.
Eind 1945 keerde hij terug naar Canada waar hij van 1949
tot 1973 werkte en woonde in het Colville House in
Sackville. Colville exposeerde wereldwijd en werk van hem
bevindt zich onder andere in de collecties van het Museum
of Modern Art in New York en het Musée d'Art Moderne in
Parijs.
Literatuur
Entree van de Colville-expositie in The National Gallery of Canada, Ottawa
(foto Tien Heestermans).
War Museum in Ottawa
In juni 2015 toonde Meredith MacLean, Collections
Specialist van het War Museum in Ottawa, aan de auteur
van dit artikel, Johan Everaers, tekeningen, schilderijen
en schetsen die Colville maakte aan het front in België en
Zeeuws-Vlaanderen. Gericht onderzoek zal moeten uitwij
zen of, behalve de schetsen en tekeningen van Oostburg
(minstens 2), IJzendijke, Breskens en Westkapelle, er nog
meer tekeningen zijn die hij in Zeeuws Vlaanderen en op
Walcheren maakte. Na Colville's overlijden vond zijn familie
ruim vierhonderd foto's die hij had gemaakt tijdens zijn
missie in Zuidwest-Nederland en de opmars naar Nijmegen
en Berlijn. De hele collectie foto's is geschonken aan het
War Museum.
Voor de geschiedenis van Zeeland in de Tweede
Wereldoorlog kunnen Colville's kunstwerken, schetsboeken,
foto's en dagboeken belangrijke bronnen zijn.
Oproep
Meredith MacLean heeft in haar gesprek met Johan
Everaers te kennen gegeven open te staan voor een
tentoonstelling van en over het werk van Alex Colville.
Eventueel geïnteresseerde tentoonstellingsmakers van
bij voorkeur Zeeuwse musea kunnen hun interesse aan
de redactie kenbaar maken: zeeuwserfgoed@scez.nl.
Johan Everaers, 'Stop voor hyperrealisten', Ballustrada 27 (2013) nr. 1/2. Alex Colville, Diary of a war artist; compiled by Graham Metson and Cheryl Lean
(Halifax Nova Scotia 1981). Colville. Catalogus The National Gallery of Canada 2015 (New Brunswick 2015). Kijken naar de Werkelijkheid. Catalogus Museum
Boijmans van Beuningen (Rotterdam 1974).
Zeeuws Erfgoed december 2015 04
