I
Francisca van Vloten zoekt het licht
''Direct onder de bekoring van de zee bij Domburg"
'ik gee) it?- kteur nièfpyjs, wü-tit wil dit? aiiL'L'n f&isï -üo nt;.>\s
tk ventwtïlooji dtlijn nieL maar v.il 'JUr ffi haa^^terksic uiting.
fJiel r.-[oni3]j-:LLH-n ir .3 :.i:Ji lIu kilns'i nl'-L.i Augus*. ■!■- VLOhlLC-O-U lu n
Weinig aspecten van de Zeeuwse 'eigenheid' zijn zo ongrijpbaar als het Zeeuwse licht. Toch is dit
beroemd: een stoet kunstenaars, kunsthistorici en publicisten hield en houdt zich er intensief mee
bezig. Kunsthistoricus, conservator en schrijver Francisca van Vloten is een van hen.
Francisca van Vloten bij 'Mondriaan in Domburg' (foto Ruben Oreel).
In 1989 zat Francisca van Vloten met journalist Kees Slager
op de Hoge Hil bij Domburg, voor het VPRO-radio-
programma 'Het spoor terug'. Ook toen ging het over
het Zeeuwse licht. Van Vloten vertelde dat de schilder
Piet Mondriaan begin twintigste eeuw op Domburg
moest zijn afgekomen door de Zeeuwse schilderijen
van Jan Toorop. Van Vloten: "Die schilderijen flonkerden
van de lichtimpressies. Nadat Mondriaan in Domburg aan
den lijve had ondervonden hoe dat licht door natuurlijke
omstandigheden langs verschillende kanten over Walcheren
leek te vallen, werd hij tot experimenten met de kleur en
later de vorm gebracht."
Sindsdien heeft Francisca een flinke rij publicaties gewijd
aan het Zeeuwse licht en de mensen die erdoor werden
geïnspireerd. De 'aard' van dat licht en zijn veronderstelde
natuurwetenschappelijke achtergrond kwamen daarin
regelmatig aan de orde. "Er zijn allerlei factoren van
invloed op de werking van dat licht," zegt Van Vloten.
"Het zoutgehalte van de zee, de hoogte van de duinen,
de ongereptheid van het kustgebied en de uitgestrektheid
van het achterland. En natuurlijk ook het klimaat, de stand
van maan en zon, de beweging van het water en in onze tijd
de vervuiling." Al deze factoren werken in op de kunstenaar,
die - zo schreef Van Vloten in 2007 - 'zijn eigen weer
spiegeling loslaat op de waargenomen weerspiegeling'.
Zoutkristallen die zonlicht weerkaatsen
De geheimen van het Zeeuwse licht zijn ook het onderwerp
van de voorjaarstentoonstelling 'De zaak Piet Mondriaan
Mondriaan in Domburg' (nog tot 3 juli) in het Marie Tak van
Poortvliet Museum in Domburg, waar Francisca van Vloten
de vaste conservator is. Ze was al vanaf het begin (1993)
bij dit museum betrokken, waarvan de kern een replica is
van het beroemde houten tentoonstellingspaviljoen uit
de bloeitijd van de Domburgse kunstenaarskolonie, begin
twintigste eeuw. Voor de huidige voorjaarsexpositie
'verzamelde' kunstenaar Loek Grootjans (1955) het licht
dat Mondriaan in 1908 voor het eerst in Domburg zag.
Een jaar lang haalde Grootjans wekelijks water uit de zee
Zeeuws Erfgoed 3 juni 2016 02
